سایت خبری پیام ما آنلاین | خراسان ر ضوی در وضعیت اضطر ار غبار

آلودگی هوای مشهد با همراهی کانون‌های خارجی و داخلی غبار، به ششمین روز رسید

خراسان ر ضوی در وضعیت اضطر ار غبار

مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی: این موج آلودگی ناشی از فعالیت ۲ کانون گرد‌وغبار خارجی قره‌قوم در ترکمنستان و هرات در افغانستان و همچنین کانون داخلی سرخس است





خراسان ر ضوی در وضعیت اضطر ار غبار

۱۹ شهریور ۱۴۰۰، ۲۳:۳۳

|پیام ما| خراسان رضوی در غبار و آلودگی هوا غرق شده است. یک هفته است که وضع در این جغرافیا چنین است؛ تداوم آلودگی هوا و وضعیت هشدار بر اثر گرد‌وغبار ناشی از کانون‌های خارجی و داخلی. دیروز ششمین روز آلودگی پیاپی در این استان و وضعیت هشدار همچنان برقرار بود. در آخرین ماه تابستان خشک امسال، همدستی غبار و آلودگی، تحمل این شرایط را برای شهروندان سخت‌تر کرده و پاییزی کم‌بارش نیز در راه است. در همین حال مدیرکل حفاظت محیط زیست استان نسبت به این وضعیت هشدار داده و گفته سالانه ۲۱۹ هزار و ۳۳۸ تن خاک از کانون‌های داخلی وارد هوای خراسان رضوی می‌شود.

روز جمعه میانگین کیفیت هوای مشهد ۱۰۲ ای.کیو.آی و نشانگر هوای آلوده و وضعیت هشدار بود. وضعیت هشدار و آلوده برای گروه‌های حساس در 18 منطقه شهر تداوم داشت و فقط خاقانی، چمن، الهیه، سجاد و نخریسی در وضعیت سالم بودند. در روزهای گذشته البته شدت آلودگی و غبار از این هم فراتر رفته بود. به گفته مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی این موج آلودگی ناشی از فعالیت ۲ کانون گرد‌وغبار خارجی قره‌قوم در ترکمنستان و هرات در افغانستان و همچنین کانون داخلی سرخس است. این میان اما فعال شدن کانون سرخس در نیمه نخست سال نگران‌کننده اعلام شده، چرا که نشانی از آینده‌ای ناخوشایند برای هوای مشهد است.
به گفته ایمان فرهمندی، رئیس کمیسیون ترافیک شورای شهر مشهد، بر اساس مطالعات سیاهه انتشار آلودگی هوای مشهد، منشاء بیش از ۷۰درصد آلودگی هوا، حوزه حمل و نقل، خودرو‌های شخصی و موتورسیکلت‌ها هستند. در حالی که روزانه بیش از یک میلیون خودرو در کلانشهر ۳.۵ میلیون نفری مشهد رفت و آمد می‌کنند و به آلودگی بیشتر دامن می‌زنند، در شرایط حاضر به شهروندان هشدار داده شده که از رفت‌وآمد غیرضروری پرهیز کنند. اما آنچه تنفس را برای مردم سخت کرده فقط آلودگی نیست. چرا که غبار غلیظ هم با دود همراه شده و این دو به خودی خود در روزهای گذشته سبب کاهش رفت‌وآمدها به ویژه در کلان‌شهر مشهد شده‌ است.
در محاصره 30 کانون غبار
با رسیدن ششمین روز هجوم آلودگی و غبار، تورج همتی، مدیرکل محیط زیست خراسان رضوی از آخرین بررسی‌های سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری گفته که نشان می‌دهد هم اکنون ۳۰ کانون تحت تاثیر فرسایش بادی در خراسان رضوی وجود دارد اما این رقم، در طول سال‌های گذشته ۲ برابر شده و هم اکنون ۲۲ شهرستان استان را درگیر این کانون‌ها کرده است.
از سوی دیگر همتی آماری هم از کانون‌های گرد‌وغبار داخلی داده و به ایرنا گفته است: «سالانه ۲۱۹ هزار تن خاک از محل کانون‌های گرد‌وغبار داخلی وارد هوای این استان شده و در معرض تنفس ساکنان آن قرار می‌گیرد.» مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی این آمار را کمتر از یک سال پیش هم عنوان کرده بود. او گفته بود بر اساس نقشه‌های پتانسیل فرسایش‌پذیری استان خراسان رضوی از منظر فرسایش بادی در حال حاضر، غبارخیزی کانون‌های داخلی گرد‌وغبار در استان خراسان رضوی دارای مساحت ۲ میلیون و ۵۴۰ هزار و ۷۸۸ هکتار و با میزان غبارخیزی ۲۱۹ هزار و ۳۳۸ تن در سال برآورد شده است.
حالا بر اساس توضیح تازه مدیرکل حفاظت محیط زیست خراسان رضوی، سطح کنونی مناطق بحرانی زیر تاثیر فرسایش بادی در این استان به بیش از یک میلیون و ۲۰۰ هزار هکتار می‌رسد، حال آن که قبل از این ۷۵۰ هزار هکتار بوده و اکنون برخاستن خاک از این وسعت بزرگ و ورود سالانه 219 هزار تن خاک، تهدیدی برای سلامت مردم است.
از سوی دیگر «براساس مطالعات منشا‌یابی انجام شده در حوزه کانون‌های گرد‌وغبار، این کانون‌ها پراکنش بالایی در استان دارند اما کانون‌های بحرانی استان در غرب سبزوار، شمال گناباد، جنوب رشتخوار، خواف و شرق تایباد است که ۲.۵ میلیون هکتار از مجموع ۳.۳ میلیون هکتار عرصه‌های تحت تاثیر فرسایش بادی خراسان رضوی را شامل می‌شوند.»
این وضعیت در حالی رقم می‌خورد که کیفیت هوای مشهد در نیمه اول سال 1400 نسبت به مدت مشابه سال گذشته بسیار آلوده‌تر و میزان وجود آلاینده‌ها در آن نیز بیشتر شده است.
نتایج مطالعه کانون‌های داخلی
کانون های تحت تاثیر فرسایش بادی شامل سه بخش مناطق بحرانی (مناطق مولد ریز گرد‌وغبار)، مناطق انتقال و مناطق میزبان غبار و ریزگرد است.
آخرین مطالعات منشا‌یابی داخلی گردوغبار خراسان رضوی نشان می‌دهد عمده کانون‌های گرد‌وغبار با شدت کم و متوسط استان در سرخس، نیشابور، سبزوار، داورزن، بردسکن، خلیل‌آباد، کاشمر، مه ولات، تربت حیدریه، رشتخوار، بجستان، گناباد، خواف، تایباد و تربت جام پراکنده‌اند. در این بین شهرستان‌های تربت‌جام، تربت‌حیدریه، کاشمر، خلیل‌آباد و بردسکن فقط دارای کانون‌های داخلی فرسایش بادی، توفان ماسه و گرد‌وغبار با کلاس کم هستند.
از سوی دیگر شاخص فرسایش‌پذیری پوشش گیاهی در خراسان رضوی تحت تاثیر کشت و کار در اراضی کشاورزی، باغ‌ها و پوشش‌های طبیعی است و به طور نسبی فرسایش‌پذیری پوشش گیاهی در کلاس شدیدتر در شهرستان‌های غربی و جنوبی استان به مساحت پنج میلیون و ۲۹۸ هزار هکتار معادل ۸۶.۴۷ درصد از کل مساحت استان است.
همچنین بیشترین مقدار شاخص فرسایش‌پذیری سنگ‌فرش در حواشی شهرها و روستاهای خراسان رضوی و کانون‌های جمعیتی مربوط به کشاورزی و مناطق و پهنه‌های توسعه یافته ماسه‌ای است و از لحاظ شاخص فرسایش‌پذیری سنگفرش اراضی به ترتیب ۸۷ درصد در کلاس کم، هفت درصد در کلاس متوسط، ۲۱ درصد در کلاس زیاد و پنج درصد در کلاس شدید قرار دارد.
فرسایش‌پذیری ناشی از فقدان رطوبت خاک از جنوب غرب خراسان رضوی آغاز می‌شود و شهرستان‌های نیمه جنوبی استان را در بر می‌گیرد؛ این بخش ۵.۱۲ درصد از مناطق مستعد غبارزایی در استان در بخش غربی شهرستان سبزوار، قسمت‌های مرکزی شهرستان نیشابور، شمال شهرستان گناباد، جنوب شهرستان خواف و رشتخوار، شمال و جنوب غرب سرخس و پهنه‌هایی در شهرستان‌های تایباد و تربت‌جام را شامل می‌شود.
ضعف عملکرد دستگاه‌ها و افزایش غبار
با این غبار چه باید کرد؟ به گفته مدیر کل محیط زیست خراسان رضوی در طول چهار سال گذشته اقدامات پیشگیرانه در مناطق زیر حفاظت محیط زیست استان به ارزش ۴۲ میلیارد و ۷۵۰ میلیون ریال برای حفظ خاک و پوشش گیاهی انجام شده است. همچنین تاکنون برای مدیریت مناطق بحرانی در پهنه‌ای معادل ۵۷۰ هزار هکتار با ایجاد جنگل طبیعی، عملیات بیابان‌زدایی انجام شده است. به طور کلی کاشت گیاهان سازگار با کم آبی در کانون‌های بحرانی گرد‌وغبار موجود در داخل مناطق تحت مدیریت این اداره کل، انجام اقدامات برای احیای دریاچه بزنگان و رودخانه تجن، اقدامات بیولوژیک، مدیریت زیست‌بومی و آبیاری بخشی از اقدامات مذکور بوده است. با این همه مشکل حل نشده است. همتی معتقد است در حالی که فهرست مسئولیت همه دستگاه‌های وظیفه‌مند در این زمینه نیز تعیین شده، وضعیت موجود نشان از ضعف عملکرد دستگاه‌های مرتبط در انجام وظایفشان در این زمینه است. او که از جمله عوامل موثر در ضعف اجرایی برنامه‌های مورد نظر را نیازمندی به منابع مالی فراوان دانسته، در روزهای پیش نیز ابراز تاسف کرده بود که «در ۵۰ سال اخیر اقدامات در راستای احیای کانون‌های گرد‌وغبار به نحوی نبوده است که بتواند مشکلی را به صورت اساسی حل کرده باشد». به گفته او اگرچه در سالیان اخیر کارها و اقداماتی در این زمینه انجام شده است اما قبل از آن کارهای بهتر و موثرتری شده بود و مطالعه وضعیت منطقه در گذشته‌های دور نشان از موفقیت‌های بهتر در این زمینه دارد. از سوی دیگر در حال حاضر «آنچه انجام می‌شود مرهمی بر درد جان‌فزای موجود در حوزه گرد‌وغبار استان نبوده و شاهد افزایش روز به روز کانون‌های بحرانی هستیم در حالی که باید برای مدیریت این وضعیت اقدامات آبخیزداری و آبخوان‌داری به صورت گسترده انجام شود». او همچنین گفته بود که دستگاه‌های دولتی در زمینه اقدامات اجرایی در این حوزه خیل قوی عمل نکرده‌اند و همین است که امروز نه تنها اوضاع بهتر نشده بلکه فعالیت زودهنگام کانون‌های داخلی نشان از وضعیت نامطلوب پیش رو و افزایش آلودگی‌ها دارد.

به اشتراک بگذارید:





نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *