کشتن زنبورخواران دیگر عادی شده. 20 تا 50 زنبور را داخل یک کیسه می‌گذارند، هوای کیسه را آلوده به زهر می‌کنند و چند دقیقه بعد در دورترین فاصله به کلونی رهایش می‌کنند. 5 دقیقه بعد از شکار این زنبورها به وسیله پرنده‌های زنبورخوار کل مرتع از لاشه‌های زنبورخواران پر می‌شود. جمعیتی که گرچه در فهرست در حال انقراض نیست اما هر ساله فاصله‌اش با این نیستی کاسته می‌شود. این شیوه کشتار ساده‌ترین و کم‌هزینه‌ترین روش نابودی این گونه از سوی زنبورداران است. نه مثل کشتن با تفنگ سر و صدا دارد و نه مثل روش‌هایی دیگر مثل سوزاندن، زحمت و هزینه. سه روز پیش ده‌ها پرنده کوچک زنبورخوار در اشنویه با سم از بین رفتند. این فقط یکی از موارد مسموم کردن پرنده‌هاست.

اخبار مربوط به کشتن پرندگان زنبورخوار حداقل به 6 سال قبل بر می‌گردد. اول خرداد 94 حدود ۲۰۰ زنبورخوار به‌وسیله طعمه آغشته به سم در قصر شیرین تلف شدند.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست شهرستان قصرشیرین دراین‌باره گفته بود: «محیط‌بانان پس از رسیدن به محل با تلفات گسترده پرنده مذکور مواجه شده و در جستجوی محدوده مربوطه تعداد ۲۰۰ لاشه زنبورخوار را جمع‌آوری کردند.
بررسی علت و شناسایی عوامل این حادثه در دستور کار ماموران قرار گرفت و محیط‌بانان در تحقیقات خود سه نفر از زنبورداران حاشیه شهر را بعنوان عاملان این کشتار شناسایی کردند.» با شکایت اداره محیط زیست قصرشیرین پرونده‌ای در این رابطه در دادسرا تشکیل شد و متهمان به مراجع قضایی احضار شدند.
بر اساس آخرین مصوبه هیئت وزیران نرخ ضرر و زیان قابل پرداخت بابت صید و شکار غیرمجاز هر پرنده زنبورخوار معادل ۴۰۰ هزار ریال تعیین شده است. مبلغی که هنوز بعد از گذشت 6 سال تغییری نکرده اما کشتار با سم هر ساله بیشتر شده. آن طور که ایمان ابراهیمی، مدیر‌عامل موسسه پرنده‌شناسان آوای بوم و نویسنده کتاب «مهاجرت پرندگان» به «پیام‌ما» می‌گوید هیچ پژوهشی در خصوص جمعیت این گونه صورت نگرفته و اطلاعاتی درباره جمعیتش وجود ندارد: «یکی از بزرگترین مشکلات ما این است که اطلاعات جمعیتی نداریم و پژوهش منسجمی در این ارتباط صورت نگرفته است.
بنابراین نمی‌دانیم که در ابعاد گسترده جمعیت این گونه کاهش داشته یا جمعیتش پایدار است. اما به هر حال جمعیت زنبورخوار در کشورهای اروپایی به شدت کاهش یافته و این کشورها در حال انجام راهکارهایی برای افزایش این پرندگان هستند. در ایران هم نیاز نیست که چرخ را از ابتدا اختراع کنیم. فقط کافی است که از تجربه کشورهای اروپایی درس عبرت گرفته و راهکارهایی برای ثبات جمعیت این گونه در پیش بگیریم.»
هشدار انقراض سبزقبا
اگر چه به گفته ابراهیمی هیچ پژوهشی در خصوص جمعیت این گونه صورت نگرفته اما روح‌الله عزیزی، رئیس اداره محیط زیست شهرستان‌های کهگیلویه نسبت به کشتار پرنده سبز‌قبا توسط برخی زنبورداران در لنده هشدار داده و از خطر انقراض آن گفته بود: «به دلیل کوچ این پرنده برخی از زنبورداران اقدام به سم‌پاشی در اطراف زنبورستان خود می‌کنند که این پرنده پس از تغذیه سم تلف می‌شود. با توجه به کمبود این گونه جانوری این یک مشکل محیط زیستی تلقی می‌شود.»
سبزقبا یکی از پرندگانی که در اغلب نقاط ایران یافت می‌شود، پرنده‌ای که جثه کوچک و پرهای سبز و زردش از چشم عکاسان و دوستداران طبیعت دور نمانده اما شکارچی بودنش آن را به دشمن درجه یک زنبورداران بدل کرده. ریشه این کشتار در تعارض منافع است. عابد کوهپایه از دامپزشکان حیات وحش به «پیام ما» می‌گوید: «وقتی پرندگان زنبورخوار به کندوها حمله می‌کنند، کل کلونی از بین می‌رود و به دلیل خسارات سنگینی که به کندوداران وارد کرده منجر به قتل عام این گونه از حیات وحش شده است.»
تعرض کندوداران به زیستگاه پرندگان زنبورخوار
قصه تعارض زنبورخوار و کندوداران به همین سادگی‌ها نیست. به گفته ابراهیمی این کندوداران بوده‌اند که این تعارض را به وجود آورده. او توضیح می‌دهد: «در تمام در دنیا مسئله تعارض انسان و حیات وحش ابعاد پیچیده جامعه‌شناسی، محیط زیستی و اقتصادی و غیره دارد.
به طور کلی تعارض زمانی به وجود می‌آید که ما در زیستگاه و محل زندگی یک گونه وارد شویم. آن‌ها می‌خواهند رفتار طبیعی داشته و از غذای طبیعی استفاده کنند ولی ما در آن اختلال ایجاد کرده‌ایم. بیشتر کندودارها برای استقرار کندوهای خود مراتع طبیعی را انتخاب می‌کنند؛ مناطقی که محل زندگی پرندگان زنبورخوار بوده و این اصلا عجیب نیست که این پرندگان این زنبورها را شکار کنند.
بنابراین ما انسان‌ها بودیم که محل زندگی آنها وارد شدیم و اولین تعارضات را ایجاد کردیم.» او معتقد است که برای حل این تعارض یک راه‌حل جوابگو نیست و باید چندین راهکار اجرایی شود که شاید اولین آن خارج کردن کندوها از محل‌ها اختصاصی خاص این پرندگان است.
کشتن این حیوانات یکی از مرسوم‌ترین شیوه در بین کندودارها شده. پرتکرارترین شیوه نیز استفاده از سم است. بدین صورت که تعدادی از زنبورها را قربانی کرده و آلوده به سم می‌کنند و زنبورخواران نیز با شکار این زنبورها به سرنوشت همان‌ها‌ دچار می‌شوند. در این میان شیوه‌های دیگری نیز به کار می‌رود.
شیوه‌‌ایی مثل در قفس انداختن یک زنبورخوار و تحریک زنبورها برای کشتن حیوان. برخی از کندوداران معتقدند این روش مانع از حضور زنبورخوار دیگری در آن نقطه می‌شود.
ابراهیمی اما معتقد است که اگر چه کشتن پرندگان زنبورخوار ساده‌ترین راه برای زنبورداران به نظر می‌رسد اما بدترین راه ممکن است.
شیوه‌ای که کل اکوسیستم را به هم می‌ریزد و حتی به ضرر خود زنبوردارها هم تمام می‌شود. او می‌گوید: «کشتن ساده‌ترین و اشتباه‌ترین راه است. علاوه بر اینکه طبیعت را تخریب می‌کند، مشکلات ثانویه هم ایجاد می‌کند.
خوراک این پرندگان زنبورهایی که خودشان از زنبورهای کوچک تغذیه می‌کنند. زنبورهایی که در اصطلاح محلی به زنبور گازی معروف است و اتفاقا یکی از مشکلات جدی زنبورداران.» فاجعه تنها به اینجا ختم نمی‌شود.
چرخه مرگ ادامه‌دار است و بعد از تلف شدن زنبور‌خواران، شغال و سایر احشامی که از این گونه تغذیه می‌کنند را می‌کشد و در مرحله بعد هم پرندگان لاشه‌خواری که از لاشه‌های مرده شغال تغذیه می‌کردند قربانی می‌شود. زنبورداران شاهد این تبعات بوده‌اند.
ابراهیمی می‌گوید: «ما در موسسه آوای بوم کلاس‌هایی آموزشی برای کندودارها برگزار کردیم که از سم برای کشتن زنبورخوارها استفاده می‌کردند. آنها می‌گفتند که خودشان هم از مشاهده تبعات این موضوع شوکه شده‌اند.
یکی از همین افراد که یک روز تمام از سم برای کشتن پرندگان زنبورخوار استفاده کرده بود در یکی از کلاس‌ها به این نکته اشاره کرده بود که صبح روز بعدش تا دو کیلومتر اطراف منطقه لاشه‌های انواع حیوانات افتاده بود.»
به گفته این پرنده‌نگر، اولین قدم برای حل تعارض زنبورخواران با این پرندگان جابه‌جایی و استقرار کندوها در جایی است که جزو زیستگاه‌های اصلی این حیوان نباشد.
او راه‌حل‌های دیگری هم پیشنهاد می‌دهد: «ترجیحا کندو در جایی مستقر شود که وزش باد بیشتر است چرا که این پرندگان از باد دوری می‌کنند. همچنین بهتر است کندوها در جایی باشند که سیم‌های انتقال و توزیع برق نباشد چرا که نشستن روی این سیم‌ها برای این پرندگان جذابیت دارد.»
دیگر راهکارها نیز شامل گذاشتن مترسک و ایجاد سر و صدا در نزدیک کندوهاست. عابد کوهپایه در این خصوص اضافه می‌کند: «بهتر است منابع آبی نزدیک کندو بگذارند و امواجی ایجاد کنند که باعث دور شدن این پرندگان از کلونی زنبورها شود. همچنین می‌توانند مجسمه متحرکی در کنار زنبورها بگذارند تا دیدن آن باعث فراری دادن این پرنده‌ها شود.» این دامپزشک معتقد است که با اجرایی کردن این شیوه می‌توان جلوی 80 درصد از خسارت این پرندگان به کندوها را گرفت.