سایت خبری پیام ما آنلاین | زنده به گوری قنات جهانی گناباد

هیات امنا، مظهر قنات قصبه را با خاک پر کردند و ناچار به خالی کردن آن شدند

زنده به گوری قنات جهانی گناباد

مدیر پایگاه میراث جهانی قنات قصبه گناباد: مسئله بغرنجی نیست. فقط مظهر قنات را با خاک پر کردند و در حال حاضر حوضچه کاملا تخلیه شده است گلریز، فعال گردشگری گناباد: با این بودجه قطره‌چکانی برای قنات یک روشنایی کار گذاشته بودند که آن هم در نبود نگهبان، دزدیده





زنده به گوری قنات جهانی گناباد

۳۱ مرداد ۱۴۰۰، ۱۹:۴۳

هیات امنای طولانی‌ترین قنات جهان، ناگهان تصمیم گرفتند «مظهر» این قنات را با خاک پر کنند. بهانه این هشت نفر برای زنده به گور کردن این حوضچه که بخشی از اثر جهانی قنات قصبه گناباد است، شناکردن در حوضچه و بستن راه آب به روی کشاورزان بود. آن‌ها روز شنبه ماشین سنگینی را تا مظهر قنات کشاندند و 120 تن خاک در دهان قنات ریختند اما با بلند شدن صدای اعتراضات طولی نکشید که از تصمیمشان برگشتند. صبح دیروز بار دیگر ماشین‌های سنگین خاک‌ها را از قنات قصبه بیرون کشیدند و آب در مسیر جاری شد. با این همه هیات امنا تهدید کردند که اگر خواسته‌شان شنیده نشود، بار دیگر مظهر قنات را زیر خاک کنند.

مظهر قنات قصبه، تنها اثر خراسان رضوی در فهرست میراث جهانی سازمان یونسکو است و هیات امنا در حالی به به بهانه جلوگیری از گرفتگی و پس زدن آب در طول مسیر این سازه باستانی را با خاک پر کردند و برچیدند که «مظهر» تداعی عینی آبدهی و ثمربخشی قنات است، یعنی تصویر بیرونی که بازدیدکنندگان می‌توانند از مهندسی این اثر جهانی 2500 ساله داشته باشند.
با این همه از نگاه رسول صنوبری، مدیر پایگاه میراث جهانی قنات قصبه گناباد، تخریب این شاهکار «اتفاق خاصی نبوده است». او در پاسخ به «پیام‌ما» درباره این تعرض آشکار به اثری جهانی از سوی هیات امنای قنات، به گفتن این جملات کوتاه بسنده می‌کند: «اتفاق خاصی نبوده. فقط پرکردن با خاک بوده و در حال حاضر کاملا حوضچه تخلیه شده است. مسئله بغرنجی نبوده و در خبرها یک مقدار بزرگش کرده‌اند. بحث‌های اداری در حال پیگیری است و ما با هیات امنا جلساتی برگزار می‌کنیم تا بتوانیم مسئله را حل کنیم.»صنوبری البته توضیح بیشتری به ایرنا داده و از تصمیم عجیب دیگری صحبت کرده است: «مشکل ناشی از شنای برخی افراد محلی در مظهر قنات قصبه قرار بود با ساخت یک رستوران رفع شود.» پیش از این حامد قربانی، فرماندار گناباد هم از تفاهمنامه‌ای گفته بود که بر اساس آن «مدیریت مکان گودال مظهر قنات قصبه به صورت مشترک تحویل شهرداری، شورای شهر و اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری گناباد می‌شود تا طرح مناسب گردشگری برای آن تدوین و اجرا شود». به گفته صنوبری به تازگی ۴۰۰ میلیون ریال برای بهسازی مظهر قنات قصبه هزینه شده بود که «با اقدام مخرب اخیر هیات امنا همه این هزینه‌ها به هدر رفت» و حالا «افرادی که اقدام به پرکردن خودسرانه مظهر قنات با خاک کرده‌اند باید پاسخگو باشند». مدیر پایگاه میراث فرهنگی قنات جهانی قصبه گناباد همچنین گفته است: «هیات مدیره قنات نباید دست به چنین اقدامی می‌زد زیرا هر اقدامی در محدوده این اثر ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو باید با اطلاع مسئولان ذی‌ربط و کسب مجوز از میراث فرهنگی صورت گیرد.» بر اساس توضیح او پیگیری‌هایی از طریق مجاری قانونی برای برخورد با عاملان این اقدام در دست انجام است.
هیات امنا تهدید کردند
روی دیوار کناری مظهر قنات پیامی با امضای اداره میراث فرهنگی گناباد، مردم را از «شنا و شست‌وشو» منع کرده و هشدار داده که با متخلفان بر اساس قانون برخورد می‌شود. علی گلریز، فعال گردشگری گناباد هم تایید می‌کند که «هیات امنا که نماینده 8 هزار مالک قنات‌اند، تصمیم گرفتند برای اینکه کسی در آب قنات شنا نکند و مشکلی ایجاد نشود، حوض را پر کنند و مسیر قنات را هم عوض کنند»، هرچند «این حوض از قدیم بوده و برای شست‌وشو و آبتنی استفاده می‌شده». اینطور که او به «پیام‌ما» می‌گوید، مسیر آب قنات از گذشته یک کانال انحرافی داشته و هیات امنا در عوض پر کردن حوضچه، آن مسیر را فعال کرده‌اند.
محمد نبی‌پور، رئیس هیات مدیره قنات قصبه گناباد در توجیه این تعرض گفته که مهم‌ترین دلیل این کار «بروز مشکلات فنی، جلوگیری از گرفتگی و پس زدن آب در طول مسیر آن» بوده است. او به ایرنا چنین توضیحی داده: « برخی افراد محلی در طول مسیر انتقال آب قنات جهانی قصبه اقدام به برداشت آب برای مزارع کشاورزی، شنا در مظهر قنات و یا شست‌وشوی اتومبیل و دیگر ادوات می‌کنند. باید برای جلوگیری از بروز مشکلات بعدی مظهر قنات باید با خاک پر می‌شد و به نقطه دیگری در طول مسیر انتقال می‌یافت. اگر این بخش از قنات پر نشود در چند ماه آتی مسیر آب مسدود خواهد شد که احتمال ریزش در طول مسیر قنات را در پی دارد. لذا برای جلوگیری از چنین اتفاقی مظهر فعلی قنات قصبه با خاک پر شد تا مظهر جدید در مکانی بالاتر از نقطه کنونی ظرف چهار ماه آینده در طول مسیر قنات ساخته شود.» او مدعی است که اگر مسیر آب در منطقه مظهر قنات قصبه مسدود نشود، مشکلی مانند تخریب قنات بهاباد بر سر کشاورزی منطقه خواهد آمد. در حالی که به گفته مهدی صفاری، عضو شورای شهر گناباد بعد از پر کردن مظهر «مسئولان و دست‌اندرکاران این نهادها (شهرداری، میراث‌فرهنگی و پایگاه جهانی قنات قصبه)» ابراز بی‌اطلاعی کرده‌اند اما در نهایت ظهر دیروز با اعتراض شهروندان و مسئولان خاک از مظهر قنات تخلیه شده. حمیدرضا زارع‌حسینی، شهردار گناباد گفته است که دیروز «بیشتر از ۱۲۰ تن خاک از مظهر این قنات تخلیه شده» و «عملیات خاکبرداری به دلیل جلوگیری از وارد آمدن خسارت به مظهر قنات با احتیاط کامل صورت گرفت و چندین ساعت به طول انجامید». اینطور که گلریز، فعال گردشگری گناباد می‌گوید از ساعت 11 و 40 دقیقه آب بار دیگر در دهانه قنات جاری شده است. با این همه هیات امنا تهدید کرده‌اند که «دوباره مظهر را پر خواهند کرد و مسیر را عوض می‌کنند».
گلریز با نبی‌پور، رئیس هیات مدیره قنات قصبه گناباد هم صحبت کرده و می‌گوید: «رئیس هیات امنا می‌گوید درباره این مشکل نامه‌نگاری کرده‌اند اما مسئولان هیچ توجهی به خواسته آنها نداشته‌اند. می‌گوید جلوی آب را می‌گرفتند و ضررش به کشاورز می‌رسید یا اینکه آجا پاتوق شده و آسیب‌هایی دیده بود اما واقعا راهکار این مشکلات برخورد تخریبی با یک اثر جهانی نیست.»
حتی چراغ قنات قصبه را دزدیدند
قنات قصبه گناباد که عمیق‌ترین قنات جهان شناخته می‌شود و سابقه‌اش به دوره هخامنشیان بازمی‌گردد، 25 تیر 1395 در قالب پرونده زنجیره‌ای قنات‌های ایران که ۱۱ قنات را در برمی‌گرفت، در چهلمین اجلاس کمیته میراث جهانی، در فهرست یونسکو ثبت شد. گلریز فعال گردشگری گناباد می‌گوید این اتفاق به انجام چند مرمت و حفاظت بیشتر بر اساس دستورالعمل‌های یونسکو انجامیده اما شیوه کنونی رسیدگی به قنات، در شان یک اثر جهانی نیست. او می‌گوید حتی روشنایی ورودی قنات را دزدیده‌اند: «ورودی قنات قصبه را در چند نقطه بازسازی و مرمت کردند و برای یکی از ورودی‌ها راه‌پله گذاشتند تا پایین رفتن آسان شود اما رسیدگی از این سازه در حد و اندازه یک اثر جهانی رسیدگی نبوده و قنات به خوبی معرفی نمی‌شود. حتی قرار بود یک موزه راه‌اندازی شود و این اتفاق هنوز نیفتاده. البته پایگاه جهانی قنات قصبه که یک خانه قدیمی بازسازی شده، مثل موزه است و توضیحاتی می‌دهد اما در محل آنچنان اتفاقی نیفتاده. با این بودجه قطره‌چکانی برای قنات یک روشنایی کار گذاشته بودند که آن هم در نبود نگهبان، دزدیده شده و الان چراغ ندارد. البته کرونا هم بی‌تاثیر نبوده. مدت‌هاست که گردشگری نیست و نگهداری از قنات به درستی انجام نمی‌شود.»به گفته او در شرایط حاضر خواسته فعالان گردشگری این است که قسمتی که در اختیار هیات امنای قنات قصبه است را به سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی واگذار کنند تا به کمک رشد گردشگری بیاید و در عین حال با حفظ اثر، دغدغه کشاورزان هم حل شود.

به اشتراک بگذارید:





پیشنهاد سردبیر

مسافران قطار مرگ

مسافران قطار مرگ

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *