دستگاه‌های شارژ بلیت مترو هنگام شارژ کارت بلیت مترو و بعد از گرفتن رمز کارت بانکی، از متقاضی شماره کارت ملی می‌خواهند. فرآیندی که از دو روز پیش آغاز شده و به گواه مسئولان شهری در راستای مصوبات ستاد ملی مبارزه با کروناست با انتقاد مهاجران ساکن در شهر تهران روبه‌رو شده است. مهاجرانی که کارت ملی ندارند و تنها شماره پاسپورت یا کد اتباع دارند و در میانشان هم هستند آن‌هایی که اصلا اوراق هویتی برای ارائه در مترو ندارند. مسئولان شهری می‌گویند آن‌ها را در تصمیم‌گیری‌هایشان دیده‌اند، گفته‌ای که مهاجران با آن موافق نیستند.

اخذ کد ملی برای تردد و عبور‌و‌مرور در مترو و اتوبوس خبری بود که دو روز پیش مدیرعامل شرکت بهره‌برداری مترو تهران به رسانه‌ها داده بود و ادعا کرد که این اتفاق در راستای مصوبات ستاد ملی کرونا برای شناسایی مبتلایان است که در همه اقصی نقاط دنیا هم اجرایی می‌شود. فرنوش نوبخت از اصطلاح «شخصی‌سازی» بلیت‌های مترو خبر داده بود و گفته بود: «در حال حاضر بلیت‌هایی که صادر و تمدید می‌شوند، شخصی‌سازی شده و با نشان دادن کارت ملی به نام شخص صادر می‌شوند. این کار با کارت‌های ملی‌ قدیمی و جدید قابل انجام است و شماره کد ملی مد نظر است. در آینده فروش کارت بلیت و شارژ آن در همه ایستگاه‌ها با رویت کارت ملی توسط ماموران فروش بلیت انجام می‌شود.» دستگاه‌های شارژ و خرید کارت بلیت بعد از این خبر قابلیت تازه‌ای پیدا کردند که طی آن تمام افراد می‌بایستی در حین شارژ کارت بلیت کد ملی خود را وارد می‌کردند. مهاجران افغانستان و پاکستانی و گروه‌های دیگر بعد از این خبر با مراجعه به ایستگاه‌های مترو ادعا کردند که نمی‌توانند کارت بلیت متروی خود را شارژ کنند و بلیت تازه‌ای بخرند.

شورای شهر ورود کند

صحبت‌های نوبخت درباره آینده فروش کارت بلیت که گفته شده بود: «در آینده در همه ایستگاه‌ها فروش بلیت تنها با نشان دادن کارت ملی میسر است» نگرانی‌ها را بیشتر کرد. محمد علیخانی، رئیس کمیسیون عمران و حمل‌و‌نقل شورای شهر تهران بعد از انتشار این خبر به یکی از سایت‌های خبری گفته بود که شورای شهر تهران این مساله را پیگیری می‌کند. او همچنین این تصمیم‌گیری را بی‌توجهی به اتباع خارجی در ایران دانست و ادامه داد: «پیش از این نیز کمیسیون حمل‌و‌نقل و عمران شورای شهر تهران دستورالعمل‌های لازم برای استفاده از حمل‌و‌نقل عمومی در زمان کرونا را تهیه و به تصویب ستاد کرونا رسانده بود و در این خصوص هم اگر راهنمایی خواسته می‌شد حتما راهکارهای کارشناسی برای تصمیم‌گیری‌هایی که همه جوانب در آن پیش‌بینی شده، پیشنهاد می‌شد.»

«اگر کارت ملی نداشته باشید، امکان ورود ندارید»

خبرنگار روزنامه «پیام‌ما» دیروز برای پیگیری بیشتر این مساله به چند ایستگاه مترو سر زد، متصدی فروش بلیت در ایستگاه متروی خواجه‌عبدالله‌انصاری می‌گفت که خرید و شارژ کارت بلیت با دستگاه تنها با کارت ملی امکان پذیر است و اگر کسی کارت ملی نداشته باشد از ورودش به مترو ممانعت می‌شود. دستگاه کوچکی برای شارژ کارت بلیت هم مقابل پیشخوان او قرار داشت که به گفته خودش تنها برای شارژ کارت بلیت مهاجران است. تاکیدش روی کارت بلیتی بود که مهاجران قبلا آن را گرفته باشند. متصدی ایستگاه دیگر در همین خط هم اعلام کرد که به آن‌ها اعلام شده در آینده سازوکار تازه‌ای برای خرید بلیت دائمی برای «خارجی‌ها» می‌دهند. مسئولان شهرداری تهران اما بعد از انتشار روایت‌های مهاجران اعلام کردند که آن‌ها را در این تصمیم دیده‌اند. غلامحسین محمدی، مدیر روابط‌عمومی شهرداری تهران در توییتر خود در واکنش به کاربری که این اتفاق را با شعار پیروز حناچی، یعنی: «تهران، شهری برای همه» مقایسه کرده بود، نوشته بود: «طبق مصوبات ستاد ملی کرونا برای رهگیری مسافران بیمار در مترو منحصرا برای خرید کارت بلیت الکترونیکی کد ملی اخد می‌شود.
مهاجران عزیز نیز می‌توانند تا پیش از ۱۵ اسفندماه که سیستم امکان ثبت کد اقامت را ایجاد کند، بدون محدودیت‌، از باجه کارت‌های خود را شارژ کنند‌.» نوبخت نیز دیروز در مصاحبه با خبرگزاری فارس، متفاوت با صحبت‌های قبلی خود توضیحاتی ارائه داد. او که از شخصی‌سازی و لزوم داشتن کارت ملی برای ورود به مترو صحبت کرده بود گفت: «همه مهاجران خارجی در هنگام مراجعه به مترو می‌توانند به باجه‌های مربوطه مراجعه کرده و بلیت‌های تک‌سفره تهیه کنند و این‌که این افراد جهت ورود به مترو با مشکل مواجه شده‌اند، صحت ندارد.» او همچنین تاکید کرد: «برای شارژ کارت بلیت مترو نیز این افراد می‌توانند شماره پاسپورت یا کد اقامت را ارائه دهند و یا حتی از طریق سایت تهران من بلیت تک‌سفره تهیه کنند بنابراین محدودیتی جهت ورود این افراد به مترو وجود ندارد و ارائه کد اقامت هم اختیاری است.» باوجود این توضیحات اما بسیاری از اتباع ایرانی در فضای مجازی همچنان پرسش‌های متعددی نسبت به این سیستم تازه ورود و خروج داشتند. پرسش اینجاست که اگر مهاجر یا پناهجویی کارت اقامت نداشته باشد باید برای ورود و استفاده از متروی تهران چه کند؟ پرسش دیگر این است که دستگاه تازه که همانند دستگاه شارژ بلیت در بی.آر.تی‌هاست تنها امکان شارژ بلیت را می‌دهد و افرادی که خواهان خرید کارت بلیت هستند، باید چگونه اقدام کنند. این درحالی‌است که به گفته شاهدان خرید بلیت تک سفره هم این روزها در باجه انجام نمی‌شود و تنها با دستگاه خریداری می‌شود.

محدودیت‌های سفرهای برون شهری

اما این اولین بار نیست که محرومیت‌های این چنینی برای مهاجران انجام می‌شود. آن‌ها برای سفرهای بین‌شهری هم محدودیت دارند. محمدرضا هاشمی، خبرنگار افغانستانی که با پاسپورت در ایران تردد می‌کند می‌گوید: «مهاجران افغانستانی آن‌هایی که کارت آمایش داشته باشند برای تردد بین شهری باید به اداره اتباع مراجعه کنند.» او می‌گوید آن‌ها بعد از این مراجعه کارت سبز رنگی دریافت می‌کنند که در آن نامه قید شده مهاجران از کدام مسیر می‌توانند به مقصد برسند: «مثلا اگر فردی بخواهد از مشهد به تهران برود اگر روی نامه قید شده باشد که از مسیر سبزوار به سمنان برود نمی‌تواند از مسیر دیگری اقدام به تردد کند.» اخذ این اجازه‌نامه هزینه‌ای تاحدود 35 تا 40 هزار تومان دارد و تنها 10 روز هم دوام دارد: «وقتی فرد به تهران برسد باید مجددا به اداره اتباع مراجعه کند و اعلام کند که به مقصد رسیده است.»