ظرفیت ایجاد انرژی‌های تجدیدپذیر به نصف اهداف هم نرسید

انرژی های تجدیدپذیر، فرزند نارس برنامه ششم 

ظرفیت انرژی تجدید پذیر به جای ۵۰۰۰ مگاوات ۸۵۰ مگاوات است.

| پیام ما | سال 1400 آخرین سال اجرای برنامه ششم توسعه است، برنامه ای که در آن بر گسترش نیروگاه های انرژی تجدید پذیر و پاک تاکید شده بود اما اکنون با نزدیک شدن به سال پایانی اجرا این برنامه به نظر می‌رسد که حتی به نیمی از اهداف تعیین شده برای ایجاد ظرفیت در انرژی های تجدید پذیر هم نمی‌رسیم.

بر اساس ماده ۵۰ قانون ششم توسعه، دولت مکلف است سهم نیروگاه‌های تجدید‌پذیر و پاک را با اولویت سرمایه‌گذاری بخش غیردولتی (داخلی و خارجی) با حداکثر استفاده از ظرفیت داخلی تا پایان اجرای قانون برنامه یعنی سال 1400 به حداقل 5 ‌درصد  ظرفیت برق کشور برساند.

اما عضو اتاق بازرگانی تهران گفته است که عملکرد برنامه ششم توسعه نشان می‌دهد که ایران نتوانسته به اهداف خود در حوزه انرژی‌های‌تجدیدپذیر دست یابد.

حمیدرضا صالحی در گفت و گو با ایسنا اشاره کرده است که برآوردهای فعلی نشان می‌دهد فاصله‌ای قابل توجه با هدف‌گذاری‌های انجام شده وجود دارد «در حال حاضر ظرفیت برق نصب شده در کشور به ۸۵ هزار مگاوات رسیده که البته نسبت به هدف‌گذاری ۱۰۰ هزار مگاواتی هنوز فاصله دارد. پنج درصد از این انرژی یعنی ۳۴۰۰ مگاوات برق باید از طریق انرژی تجدید‌پذیر تامین می‌شد و این در حالی است که عدد فعلی تنها ۸۵۰ مگاوات است.

اگر بنا بود طبق برنامه ششم توسعه عمل می‌شد، باید ظرفیت انرژی‌تجدید‌پذیر کشور به ۵۰۰۰ مگاوات می‌رسید و سالانه ۱۰۰۰ مگاوات برق جدید به این شبکه تزریق می‌شد.»

صالحی همچنین به اهمیت سرمایه‌گذاری و چالش‌‌های آن در این زمینه اشاره کرد«در حال حاضر یکی از چالش ها برای سرمایه گذاری، موضوع تعدیل نرخ ارز است که در سرمایه‌گذاری اهمیت بالایی دارد. مسئله دیگر قیمت اصلاح شده خرید تضمینی برق است. برای مثال یک سامانه کوچک ۵ کیلوواتی در یک خانه که آبان سال گذشته ۵۰ میلیون تومان هزینه داشت بهای آن در سال جاری به ۱۰۰ میلیون تومان رسیده اما قیمت خرید برق آن دو برابر نشده و هنوز همان ۹۰۰ تومان محاسبه می‌شود.

در شرایطی که صحبت از کاهش تحریم‌ها وجود دارد، ایران باید تلاش کند به جای بازگشت به فروش نفت خام، برنامه‌ریزی کلانی در حوزه تولید انرژی با ارزش افزوده بالاتر و صادرات محصولاتی در این حوزه را در دستور کار قرار دهد که استفاده از ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر اهمیت فراوانی دارد.»

 همان‌طور که قانون ششم توسعه و این عضو اتاق بازرگانی به مشارکت بخش خصوصی در این زمینه اشاره می‌کنند، رضا اردکانیان، وزیر نیرو هم گفته‌است:«حمایت از بخش خصوصی برای توسعه کاربرد انرژی‌های‌تجدیدپذیر (۱۰۰ درصد نیروگاه‌های تجدیدپذیر ایران از سوی مشارکت مردمی و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حال انجام است)، عقد قرارداد خرید تضمینی برق تجدیدپذیر با شرایط مناسب، حمایت از تولیدکنندگان با هدف انتقال و بومی‌سازی فن‌آوری‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، حمایت از مراکز تحقیقاتی‌برای توسعه برنامه‌های تحقیقاتی برای فن‌آوری‌های رقابت‌پذیر و فراهم‌کردن زمینه دسترسی به برق پایدار در مناطق دورافتاده و روستاها از جمله اقداماتی است که برای گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر باید صورت بگیرد.»

اما این اظهار‌نظرها و تاکیدات بر استفاده از مشارکت بخش خصوصی و حمایت از این بخش برای گسترش نیروگاه‌ها و تجهیزات انرژی‌های تجدید‌پذیر در حالی انجام می‌شود که هفته پیش مصطفی رجبی‌مشهدی، سخنگوی صنعت برق از بدهی هنگفت ۵۰ هزار میلیارد تومانی به تولیدکنندگان برق و سازندگان و پیمانکاران این صنعت خبر داده‌است.

فاصله 4 هزار مگاواتی با هدف

اگر بنا بود طبق برنامه ششم توسعه عمل می‌شد، باید ظرفیت انرژی تجدید‌پذیر کشور به ۵۰۰۰ مگاوات می‌رسید در حالی است که عدد فعلی تنها ۸۵۰ مگاوات است که این مقدار توسط بیش از ۱۶۰ شرکت فعال در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر تامین می‌شود.

البته وزیر نیرو در آذرماه سال جاری اشاره کرده‌است که ۲۶۰ مگاوات ظرفیت تجدیدپذیر دیگر در حال ساخت در کشور است  و پیش‌بینی می‌شود اکثر آن‌ها تا پایان فعالیت دولت دوازدهم به بهره‌برداری برسد.

حتی در صورت تحقق کامل این مقدار باز هم تولید برق از انرژی‌های تجدید‌پذیر به مقدار 1110 مگاوات می‌رسد که با هدف‌گذاری 5 هزار مگاواتی برنامه توسعه فاصله چشمگیری دارد.

باد، ظرفیت مغفول

زیست‌توده، انرژی آبی، انرژی بادی، انرژی خورشیدی، انرژی زمین‌گرمایی، و سوخت‌های زیستی از جمله منابع انرژی‌های‌تجدیدپذیر هستند.

در ایران یکی  از ظرفیت‌های چشمگیر و مهمی که با استفاده از آن می‌توان در راستای گسترش انرژی‌های تجدیدپذیر قدم برداشت، باد است.

محمد ساتکین رئیس سازمان انرژی‌های تجدید‌پذیر در مورد این مساله گفته‌است: «فقط در حوزه شرقی ایران، کشور ما بزرگترین حوزه بادخیز جهان را دارد که ضریب ظرفیت آن بالای ۴۰ درصد بوده و این بی‌نظیر است.

 بخش زیادی از این حوزه بادخیز در افغانستان قرار دارد و حدود 15 هزار مگاوات شناسایی شده اما  75 هزار مگاوات در خاک ایران است. پتانسیل ایران در حوزه باد بی‌نظیر است. 

  ما سه کانال بسیار ویژه در شرق ایران داریم که بخشی از آن در قسمت شمال زابل با نام میل نادر وجود دارد که منطقه‌ای ارزشمند از نظر بادی به شمار می‌رود و پیش‌بینی می‌کنیم بیش از 2 تا سه هزار مگاوات قابلیت احداث نیروگاه بادی در آن وجود داشته باشد و در حال توسعه هستیم.

برای ساماندهی هزار مگاوات در این منطقه کار انتقال خط 400 کیلوولت به آن انجام شده است. این منطقه تحت تاثیر بادهای 120 روزه سیستان قرار دارد.

کانال دوم یعنی کانال خواف هم یکی از بی‌نظیرترین بادهای جهان را دارد و در این منطقه هم بیش از هزار مگاوات قابلیت توسعه وجود دارد. فقط به خاطر زمین و معادن آهن، مشکلاتی در گرفتن زمین آن وجود دارد. کانال دیگر درح است که در آن عملیات اجرایی پروژه ای 50 مگاواتی بادی هم آغاز شده که شروع پروژه ای بزرگ با ظرفیت چند هزار مگاواتی است.»