در جست و جوی راهکار خودپالایی خلیج گرگان
در جست و جوی راهکار خودپالایی خلیج گرگان
یادداشتی از مسعود باقرزاده کریمی مدیر دفتر اکوسیستم‌های تالابی سازمان حفاظت محیط زیست
بررسی وضعیت خلیج گرگان و تالاب میانکاله نشان می‌دهد که اثر کاهش تراز دریای خزر بسیار معنی‌دارتر از کاهش آب‌های حوضه آبخیز است. هرچند نمی‌توان کاهش آب منابع بالادست را نادیده گرفت اما با اطمینان می‌توان گفت اثر عقب‌نشینی دریا بسیار بیشتر است. خشکی در مجموعه میانکاله و خلیج گرگان رخ داده چون تراز آب دریا مدام درحال کاسته‌شدن است. از سوی دیگر اثرات خشکی در خلیج گرگان مشهود است چون، بخش‌های غربی در مسیر تالاب‌های لپو و زاغمرز، شیب کمتر و ارتفاع بیشتری دارد. این 10 هزار هکتار خشکیدگی اشاره به محدوده غرب دارد. در این وضعیت برای یافتن راهکار تعدیل‌کردن اثر دریا، مطالعات بسیاری انجام شده است که آخرین آن مربوط به مرکز اقبانوس‌شناسی است. اگرچه خیلی نمی‌توان در رفتار دریا تغییر ایجاد کرد اما این مرکز تحقیقاتی به این جمع‌بندی رسیده است که تالاب میانکاله و خلیج گرگان علاوه بر کم شدن تراز آب، مشکل جدی دیگری دارند: کمبود اکسیژن. این مسئله به دنبال نبود شرایط تبادل آب رخ می‌دهد. وقتی جریان آب دریا بالا می‌آید، جریان آب وارد خلیج می‌شود و بعد دوباره ارتفاع آن کم می‌شود یا طوفان‌هایی در خشکی آب را به دریا هدایت می‌کنند. حالا در نبود این جریان اکسیژن به تالاب نمی‌رسد و خفگی و مسمومیت در آب رخ می‌دهد. چه آنکه سال پیش هزاران پرنده در میانکاله و خلیج گرگان تلف شدند و یک علت‌ها همین مسمومیت بود. مرکز اقیانوس‌شناسی ادعا می‌کند که بر اساس این مطالعات، اگر تنگه‌هایی که خلیج و دریا را به هم مرتبط کرده لایروبی کنیم، جریان آب سریع‌تر خواهد شد و خودپالایی و تبادل آب به میزان بیشتری رخ خواهد داد. با این راهکار البته که سطح آب خلیج بالا نخواهد آمد و این مرکز نیز چنین ادعایی ندارد اما به اطمینان بیشتری می‌توان گفت که با انجام لایروبی کانال‌های منتهی به خزر نوعی تهویه در این زیستگاه رخ خواهد داد. البته این نظریه طرفداران و منتقدانی دارد. اما اگر ستاد ملی تالاب‌ها به تصمیم برسد، این اقدام بعد از مطالعه تخصصی زیست محیطی و با طراحی و نقشه‌برداری دقیق‌تر صورت خواهد گرفت تا آسیب کمتری به منطقه وارد شود. علاوه بر این ما در ستاد ملی تالاب‌ها اقدامات بسیار زیادی را به تصویب رسانده‌ایم. مشکل فاضلاب‌ها، مسئله پرورش ماهی که بخشی از آلودگی را به منطقه گسیل می‌کند، تعارضات با بانک زمین و موارد بسیار زیادی را در نظر داریم که باید حل شود. لایروبی کانال‌ها بعد از ابلاغ ستاد ملی انجام خواهد گرفت و امیدواریم به سمت بهبودی قدم برداریم.
آلودگی
ارسال پاسخ