بهمن‌ماه قرار است، اولین تاکسی پرنده  از فرودگاه مهرآباد پرواز کند 

آسمان عرصه تاکسی های لوکس

عطا مرادی، کارشناس مکانیک: هزینه این پروازها بالاست و اینکه این تاکسی‌های هوایی قرار است، در چه بستری بپرد، همچنان گنگ است.

تاکسی هوایی بهمن‌ماه در کشور به بهره برداری می‌رسد. این خبری بود که دبیر ستاد توسعه فناوری فضایی و حمل و نقل پیشرفته دیروز به یکی از خبرگزاری‌ها گفته است و اعلام کرده اولین پرواز تاکسی از فرودگاه مهرآباد انجام می‌شود. خبری که به گفته فعالان حوزه هوافضا اصلا تازه نیست و هر از چندگاهی مسئولان حوزه فضایی آن را به زبان می‌آورند و به نظر می‌رسد با مفهومی که امروز در جهان به عنوان تاکسی هوایی کاربرد دارد، متفاوت است. اجرایی شدن تاکسی‌های هوایی در ایران اما و اگر فراوان دارد. اماهایی که به نظر می‌رسد همچنان پاسخ روشنی برای آن‌ها وجود ندارد.

پیش از این خبر، بوشهر و لامرد فارس هم اعلام کرده بودند که توانایی ایجاد خطوط تاکسی هوایی را دارند. مسئولان لامرد گفته بودند که ظرفیت هر تاکسی هوایی لامرد ۶ نفر است که دو تاکسی هوایی اختصاصی برای فرودگاه بین المللی این شهر خریداری شده است .سهراب عزیزی، مدیر فرودگاه بین المللی شهدای شهرستان لامِرد فارس 7 آبان ماه به ایرنا گفته بود که اولین تاکسی هوایی در ایران در لامرد راه اندازی می‌شود: «ظرفیت هر تاکسی هوایی لامرد ۶ نفر است که دو تاکسی هوایی اختصاصی برای فرودگاه بین المللی شهدای لامرد خریداری شده است .» او همچنین گفته بود که این تاکسی‌های هوایی آماده ارائه خدمت به همه اقشارند و در هر زمان هم امکان پذیرند. 13 آبان هم دهقان منشادی، مدیرکل فرودگاه‌های بوشهر به باشگاه خبرنگاران جوان گفته بود که شرکت سرمایه گذاری و توسعه استان آمادگی خود را برای راه اندازی تاکسی هوایی که شامل اخذ مجوز و خرید و راه اندازی این تاکسی در این استان است، اعلام کرده است.

 پرواز روی آسمان، شاید وقتی دیگر

ماجرای پرواز بر فراز آسمان آن هم از نوع تاکسی هوایی، ماجرای امروز و دیروز نیست. تاکسی‌های هوایی در کشورهای دیگر نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. ایر تاکسی یا تاکسی هوایی اصطلاحی برای هواپیمای دربستی است. پیش از این هم روزنامه همشهری نوشته بود، این تاکسی‌های هوایی یک هواپیمای سبک یا حتی فوق سبک است که می‌تواند با حداقل ظرفیت یک چیزی در حدود ظرفیت یک تاکسی یا اتوبوس معمولی را در مسیری کوتاه جابه‌جا کند: «براساس تعاریف سازمان بین‌المللی هوانوردی (ایکائو)، تاکسی هوایی به استفاده از هواپیماهای ۹تا ۱۹ نفره در مسیرهای بدون برنامه اطلاق می‌شود که صرفه‌جویی در زمان و هزینه را به‌دنبال دارد. این نوع هواپیماها در شهرهایی که فرودگاه بزرگ ندارند قابل استفاده است و قدرت انعطاف پذیری در برنامه‌ریزی پرواز دارد.»

آنطور که جراید سال 96 نوشته‌اند اولین مجوز ایرتاکسی‌ها به بجنورد داده شد اما طبق گزارش ایسنا، پرواز ایرتاکسی در این شهر همچنان در انتظار طی کردن فرآیند اداری و اخذ مجوز است. مساله‌ای که دیروز، دبیر ستاد توسعه فناوری فضایی و حمل و نقل پیشرفته هم به آن اشاره کرد. منوچهر منطقی به مهر گفته بود که پرواز تاکسی هوایی در ایران دو مشکل بزرگ داشت، یکی اخذ مجوز و دیگری نحوه استفاده از فرودگاه. او اما اشاره کرده بود که به تازگی مجوز تاکسی هوایی از سازمان هواپیمایی کشور اخذ شده و نحوه استفاده از فرودگاه برای این نوع تاکسی‌ها نیز به تازگی تدوین شده است: «مسیر تاکسی‌های هوایی باید از سایر هواپیماها جدا باشد، زیرا باید از مسیرهای روان برای تاکسی‌های هوایی استفاده شود، به عنوان مثال برای فرودگاه مهرآباد لازم است که مسیری جداگانه برای این تاکسی‌ها در نظر گرفته شود که این موضوع در آذرماه آماده می‌شود. برای پرواز تاکسی هوایی می‌بایست، مسیر پرواز از هواپیماهای تجاری جدا باشد و روان بودن مسیرهای تاکسی هوایی از نکات پر اهمیت برای پرواز بود که این مشکل نیز حل شد.» منطقی همچنین گفته که تاکسی‌های هوایی، برنامه ریزی سایر هواپیماها را مختل نمی‌کنند: «شرکت فرودگاه‌ها کل پروازها را تحت کنترل دارد و زمانی که خالی باشد، این تاکسی‌های هوایی امکان جابجایی دارند.» مساله بعدی که به نظر می‌رسد مشکل تاکسی‌های هوایی در ایران باشد، مساله بودجه است. منطقی گفته شرکت فرودگاه‌ها تامین کننده 70 درصد بودجه این تاکسی‌های هوایی است.

 ان قولت‌های تاکسی هوایی

آن طور که مسئولان می‌گویند، تا 3 ماه دیگر تاکسی هوایی در ایران افتتاح می‌شود. اتفاقی که همه کارشناسان مکانیک و هوافضا در ایران روی محقق شدن آن اتفاق نظر ندارند و معتقدند هزینه بسیار است. عطا مرادی، کارشناس ارشد مکانیک دانشگاه صنعتی شریف به روزنامه پیام ما می‌گوید: «هزینه این پروازها بالاست و اینکه این تاکسی‌های هوایی قرار است در چه بستری اتفاق بیفتد، همچنان گنگ است.» او می‌گوید یکی از مسائلی که در ایران برای این تاکسی‌ها وجود دارد، مساله تامین سوخت است و اعتماد برای پرواز است: «تاکسی روی زمین قابل اعتماد است، تایر خودرو روی زمین است اما در این تاکسی‌ها با هر وسیله‌ای که قرار باشد انجام بگیرد همواره باید بر گرانش غلبه کرد به علاوه تامین سوخت هم مساله دیگری است.» مرادی می‌گوید ایده دیگر تاکسی‌های هوایی در چین اجرا شده بود که پرواز تا ارتفاع خیلی بالا نبود: «در این حالت وسیله برای پروازش تا ارتفاع محدود صرفا از نیروی مغناطیسی کمک می‌گرفت و برای اینکه از سطح زمین جدا شود، باید نیروی محرکه‌ای به آن وارد می‌شد تا جلو و عقب برود.» این ایده البته در ایران عملی نیست زیرا در خیابان‌های کشور پلتفرم مغناطیسی وجود ندارد.» تاکسی‌هایی هوایی اما برای محیط زیست مضرند، مرادی معتقد است که موتور این تاکسی‌ها هم احتمالا باید از وزن موتور خودروها قویتر و بزرگتر باشد و میزان ایجاد آلودگی‌شان هم بیشتر خواهد بود: «مگر اینکه برقی آن تولید شود که البته آن هم به چالش‌هایی در حوزه الکترونیک برمی‌خورد و البته بسیار گران است.»

اینکه چه هواپیمایی در چه بستری، اولین پرواز ایرتاکسی را انجام می‌دهد، همچنان در هاله‌ای از ابهام است. مسئولان همواره ضرب الاجل زمانی تعیین می‌کنند، پارسال نیز گفته بودند که مهر امسال اولین ایرتاکسی می‌پرد. از طرف دیگر آنطور که از گفته‌های مسئولان بر می‌آید این پروازها گرانند و احتمالا برای همه اقشار جامعه مناسب نیستند و احتمالا آلودگی محیط زیستی هم دارند. به تمام این‌ها این حقیقت را باید اضافه کرد که کلانشهرهای ایران اما همواره با آلودگی هوا دست و پنجه نرم کردند و مسئولان شهری در هر فرصتی از فرسوده بودن تاکسی‌ها می‌گویند. اینکه در این شرایط به جای رفع این بحران، مسئولان از لزوم تاکسی هوایی می‌گویند، مساله‌ای است که هنوز پاسخی برای آن وجود ندارد.