گره افغانی‌کُشی با مرگ

«شوتی‌ها» بسته به تمکن مالی تا ۱۸ نفر را در خودروی سواری جاسازی می‌کنند.

محور کرمان- بم اصلی ترین محور مواصلاتی برای رفت و آمد مسافران از شرق کشور به مقصد استان کرمان و دیگر استان های مرکزی کشور به حساب می آید. می توان گفت این مسیر جاده های داخلی کشور را به پاکستان و افغانستان و بندرهای استان سیستان و بلوچستان نیز وصل می کند. این جاده از گذشته تا امروز خسارات جانی و مالی زیادی را به مسافرانش تحمیل کرده است. به همین سبب بعد از زمین لرزه دلخراش بم مسئولان تصمیم به دوبانده کردن این محور که به « جاده مرگ» شهرت یافته، گرفتند. اما انگار بیشترین تلفات مربوط به این محور به «قاچاق سوخت و انسان» مربوط می شود. جاده‌های شرق کرمان اکنون به میدانی برای تاخت‌وتاز و انتقال قاچاق افغانستانی‌ها به استان‌های مرکزی کشور بدل شده اند و هر روز بر تعداد تصادف‌های جاده‌ای و آمار بیکاری جوانان استان اضافه می‌شود.

افغانستان کشوری که روزگاری بخشی از ایران به حساب می آمده و اکنون نیز به عنوان همسایه هم مرز ما شناخته می شود اما جنگ، بیکاری و…سالهاست که مردم این کشور را دچار مصیبت کرده و برخی از مردان و زنان این کشور را مجبور به مهاجرت می کند و با رویای پیدا کردن کار مناسب و رسیده به زندگی بهتر تن به سفر قاچاقی و اعتماد به «قاچاقچیان انسان» می دهند. جوانانی که با پرداخت مبلغ زیادی پول به «افغانی کش ها» جان خود را به دست آنها می سپارند، البته مقصد بسیاری از آنها ایران نیست. در داخل کشور و شهر بم و حتی شهرهای جنوبی استان و سیستان و بلوچستان نیز افرادی به «افغانی کشی» مشغول هستند که برخی از آنها تحصیلات عالیه و دانشگاهی دارند. جوانانی که یا شغلی پیدا نکرده اند و یا دنبال شغل نان و آب داری می گردند تا ره صدساله را یک شبه بپیمایند.

اغلب کرمانی ها در مسیرهای بم- کرمان، جیرفت- کرمان، کرمان- رفسنجان و …قطعا با خودروهایی پرسرعت که اکثرا زانتیا، پژو چهارصدوپنج و سمند، وانت‌ها و موتورهای دویست یا سیصد سی‌سی هستند برخورد کرده اند و می دانند رانندگانی که پشت رل این خودروها نشسته اند، «افغانی کش» یا « شوتی» هستند. خودروهایی که گاه حتی ۱۸ نفر را در خود جای داده اند و حتی در صندوق عقب به شکلی بد و زننده مسافران خود را تلنبار کرده اند، انگار بسته به تمکن مالی و طبقه اجتماعی مسافران در ماشین جای داده می شوند، هر چقدرتوان مالی مسافر کمتر، تعداد مسافران چپانده شده در اتومبیل ها بیشتر می شود. برخی هم می گویند تعدادی از «افغانی کش ها» که خواستار درآمد بیشتری هستند در همین مسیر اقدام به حمل مواد مخدر نیز می کنند و مواد در را میان وسایل و البسه مسافران افغان جای می دهند تا اگر گیر پلیس افتادند جرمشان کمتر باشد. شاید همین مسائل باعث می شود تا «افغانی کش ها» در زمان رانندگی احساس نمی کنند از میان خودروهای مردم عادی عبور می کنند و جاده را با بازی های کامپیوتری اشتباه می گیرند و تراژدی های دردناکی را رقم می زنند.

آمار تصادفات جاده ای 

«شوتی ها» سر به فلک کشیده

«شوتی ها» برای اینکه گیر پلیس نیفتند و «بارشان» را به مقصد برسانند ترجیح می دهند پایشان را بر پدال گاز بفشارند، در خیلی از مواقع همین مساله باعث می شود تا با کوچک ترین اختلالی در مسیر، خودرو واژگون شود و تلفات زیادی را به دنبال داشته باشد. در برخی مواقع هم رانندگان از ترس پلیس اقدام به فرار می کنند که منجر به تصادف و تلفات می شود. برخی از آنان هم نیاز مالی نداشته و برای هیجان این شغل وارد آن شده اند تهدیدی برای مسافران محور بم- کرمان محسوب می شوند و بارها تصادفات مرگ باری را در این محور به جای گذاشته اند، آنقدر که آمار تصادفات جاده ای این افراد سربه فلک کشیده است و بروز این اتفاق های ناگوار فقط دامن اتباع افغان را نگرفته بلکه عده زیادی از قربانیان این حوادث را مردم عادی و مسافران بی گناه تشکیل می دهند.

بیکاری ما را تبدیل به «افغانی کش» کرد

یک« افغانی کش» در این رابطه می گوید: « وقتی بیکاری و به هر دری میزنی شغلی پیدا نمی کنی، زن و بچه ات هم به نان شب محتاج هستند، چاره ای جز رفتن راه خلاف نداری.»

او که علاقه ای ندارد نامش را بگوید ادامه می دهد: « بستگی دارد جثه مسافران چقدر باشد و آن موقع تصمیم می گیریم چند نفر را سوار کنیم، البته برخی هم پولدار هستند و پول بیشتری می دهند پس علاقه ای ندارند تا تعداد زیادی را در ماشین جای دهیم که با پرداخت پول ما هم قبول می کنیم. ولی اغلب مسافران از نظر وسع مالی وضعیت خوبی ندارند و تا ۱۸ نفر روی هم داخل صندوق عقب و دیگر جاهای ماشین می چپانیم شان.»

او که سنش حدود سی سال بیشتر نیست اضافه می کند: « ما که از لب مرز این ها را سوار نمی کنیم، فردی دیگری آنها را تحویل می گیرد و شماره های ما را هم در اختیار دارد و به ما بار می دهد ما هم مسافران را به «افغانی کش های» کرمانی برای مسیر بعدی تحویل می دهیم. ناچار هستیم وقتی چنین ریسکی را انجام می دهیم با سرعت بالا برویم، البته نرسیده به مرصاد و دیگر جاهایی که امکان حضور پلیس باشد مسافرها را پیاده می کنیم و آن سوی مرصاد و…دوبار سوارشان می کنیم. دلهره و ترس زیادی دارد  اما سود خوبی هم دارد که به ریسکش می ارزد. هم این افغانستانی ها به هدف شان می رسند هم ما به پول.»

این شغل با مرگ گره خورده است

او در ادامه در پاسخ به اینکه می دانی آدم های زیادی را ممکن است در این جاده عزادار کنی، یا حتی خودت نیز در همین مسیر کشته شوی می گوید: « ما که قصد کشتن کسی را نداریم اما مجبوریم با سرعت بالای ۲۰۰تا «دویست کیلومتر» برویم چون می خواهیم بار را به مقصد برسانیم و گیر نیفتیم. اما اگر شغل داشتیم و شرمنده خانواده مان نبودیم هیچ زمان مرگ را به جان نمی خریدیم، چه از جان عزیزتر؟ حتی قیمت نان خالی هم آنقدر گران شده که تصورش را هم نمی توان کرد، مجبوریم مجبور… دوستانی داشتم که از همین راه افغانی کشی وضع مالی شان خوب شده و دیگر کار نمی کنند و با پولی که بدست آورده اند برای خودشان کسب و کاری راه انداخته اند من هم که تا ابد نمی خواهم «افغانی کشی» کنم. البته بعضی ها را هم می شناختم که جانشان را در همین مسیر بم- کرمان از دست دادند، حتی یکی شان جنازه اش کاملا سوخت و جسدی باقی نمانده بود که خانواده اش دفن کنند، اصلا این شغل با مرگ گره خورده است.»

نمایندگان استان در مجلس، پیگیر معضل قاچاق انسان

معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان می گوید: کاهش تلفات جاده‌ای یکی از موضوعات مهمی است که در دستور کار دستگاه قضایی و شورای پیشگیری از جرم قرار گرفته است. قویدل افزود: دلیل اصلی تصادفات محور بم- کرمان قاچاق سوخت و انسان است. البته این مسأله یک موضوع کشوری است و دارای خلاهای قانونی است که در دست بررسی هستند. مکاتبات لازم برای این موضوع انجام شده است. این پدیده را از طریق نمایندگان مجلس پیگیری می کنیم و در دستور کار قضا است. البته مسوولان باید به مساله « قاچاق انسان» توجه کنند زیرا این مساله باعث بروز حوادث زیاد و غیرقابل جبرانی در جاده های استان شده است.

رشد ۳۳ درصدی تلفات جاده‌ای در بم نسبت به سال قبل

سرهنگ رضایی رییس پلیس راه استان کرمان نیز خبر می دهد: طبق آمار در شش ماهه نخست سال جاری نسبت به سال قبل ۱۹ درصد کاهش تلفات جاده ای در استان داشتیم اما متاسفانه در شهرستان بم شاهد رشد ۳۳ درصدی تلفات جاده ای هستیم. فرماندار بم هم می گوید: بم در مسیر قاچاق انسان و قاچاق سوخت واقع شده است و همین امر سبب شده، مردم با مشکل مواجه شوند و این مشکل باید بررسی شود. شهسوار پور افزود: این مسأله فقط مربوط به بم نیست و من به تنهایی نمی توانم در این خصوص تصمیم بگیرم بلکه نیازمند تصمیمات کشوری توسط مقامات بالاتر است.