احترام کاذب به سالمندان

رییس اداره سلامت سالمندان: سالمندان ایرانی از وضعیت جسمی، روانی و رفاهی مناسب برخوردار نیستند.

موی سپید سالمندان کتاب ارزشمندی از تجربه است. سینه شان لبریز از آلام زندگی. انبوه تجربه ها پشت آنها را خمیده و تکریم شان بر همگان واجب است. در آموزه های دینی، بر مقام بلند سالخوردگان تأکید بسیار شده و از اندیشه پربها و تدبیر پیرانه آنان به نیکی یاد شده است و آن را بر قدرتمندی جوانان برتری داده اند. سالمندی افزایش مداوم جمعیت در سنین ۶۰ و ۶۵ سال به بالا است. اطلاعات منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران در خصوص میانگین و میانه سنی جمعیت استان‌های کشور نشان می‌دهد استان سیستان و بلوچستان جوان‌ترین استان کشور به لحاظ جمعیتی و استان گیلان پیرترین استان در میان ۳۱ استان کشور است. رشد کلی جمعیت در ایران  در ۲ یا سه دهه گذشته ۱.۲۴ درصد افزایش داشته در حالی که نرخ رشد جمعیت سالمندان۳.۶۲ درصد نزدیک به سه برابر رشد کلی جمعیت کشور بوده‌ است. دهم مهرماه« اول اکتبر» را روز جهانی سالمندان می نامند. امسال با توجه به وضعیت فراگیری کرونا در جهان سازمان جهانی بهداشت بر نقش همه گیری ها در تغییر نگرش جامعه به سالمند و سالمندی  تاکید کرده است. طبق آمارها جمعیت سالمند بالای ۶۰ سال کشورمان با رقم ۸ میلیون و ۲۳۱ هزار نفر است، یعنی حدود ۹.۹ درصد جمعیت کشور و جمعیت بالای ۶۵ سال، ۶.۴ درصد جمعیت کشور را تشکیل می دهند. 

توانمندی های سالمندان را باور کنیم

شیوع کرونا سالمندان کشور ما را با وجود کمبود های زیرساختی حمایتی دچار لطمات زیادی کرد. یک عضو هیات علمی و مدیر گروه آموزشی سالمندی  دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی به ایرنا گفته فشار اقتصادی علاوه بر مشکلات بهداشتی و درمانی بر معیشت این قشر نیز اثرات زیادی گذاشت و بسیاری از این افراد نیز برای دسترسی به خدمات پزشکی و درمانی و معیشتی مشکلات زیادی رو متحمل شدند. رعایت فاصله اجتماعی هم به لحاظ عاطفی بر تنهایی آنان افزود. یک عضو هیات علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی می گوید: سالمندی، مرحله ای از زندگی است که اگر شانس با ما یار باشد، آن را تجربه خواهیم کرد. بنابراین  نگاه مثبت به سالمندی و دوست داشتن سالمندان نوعی محبت کردن به خود است. فروغان افزود:‌ سالمندی، خصوصا در دهه های بالای عمر، با محدودیت هایی خصوصا از بعد فیزیکی همراه است، ولی وجود این محدودیت ها به معنی تنزل ارزش انسانی افراد نیست. با سالمند همان طوری رفتار کنیم که دوست داریم وقتی پیر شدیم با ما رفتار کنند. به نیازهای سالمندان، خواه از بعد فیزیکی، روان شناختی، اجتماعی و معنوی توجه کنیم. توجه به نیازهای عاطفی سالمندان، هم زندگی آنان و هم اعضای خانواده را غنی تر می کند. توانمندی های سالمندان را باور کنیم، و به انتخاب های آنان احترام بگذاریم. مردم یادشان باشد که در این ایام کرونایی،  وجود نزدیکان نگرانی های سالمندان را کمتر می کند و به آنها آرامش می دهد. پس با تلفن، نامه، پیام و هر راه تماس ایمن دیگری، با سالمندان در ارتباط  باشند. از نیازهایشان بپرسند و آنان را تنها نگذارند.

کرونا، فرصتی برای تغییر نگاه به سالمندان

رییس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت معتقد است که سالمندان ایرانی از وضعیت جسمی، روانی و رفاهی مناسب برخوردار نیستند. محسن شتی با اشاره به شعار امسال روز جهانی سالمند مبنی بر «کرونا، فرصتی برای تغییر نگاه به سالمندان» ، ادامه داد: سالمندان ضریب بالایی از اشغال تخت‌ها را به خود اختصاص می‌دهند که حتی بیش از سهم ۱۰ درصد جمعیت آنهاست. وی گفت: دلیل آن را جز در وضعیت خاص جسمی روانی و اجتماعی آنها از جمله شیوع بالاتر بیماری‌های زمینه‌ای، نمی‌توان جست. حال تصور کنید درصد سالمندی در سالیان آینده به ۲۰ تا ۳۰ درصد برسد، آن وقت چه خواهد شد؟ باید سعی کنیم افراد با سلامت به سالمندی برسند. وی با تاکید بر نقش سبک زندگی سالم برای رسیدنِ به سلامت به سن سالمندی، می گوید: گروه سنی سالمندان نیازمند توجه است. آیا در حال حاضر که ۱۰ درصد جامعه سالمند است، ما هم ۱۰ درصد توجه، بودجه و… را به آنها اختصاص داده‌ایم؟ فرهنگ و دین ما به ما می‌گوید وظیفه تکریم از سالمند را داریم. 

احترام کاذب به سالمندان نگذارید

یک کارشناس در این خصوص می گوید: سالمندی قابل پیشگیری نیست اما قابل مدیریت است، زیرا سالمندی دوره ای از رشد هر فرد است که افراد خواسته یا ناخواسته به آن می رسند. مهم این است که در چه وضعیتی قرار بگیرند و سوال این است که آیا باید سالمندی پرمخاطره و پرهزینه داشته یا بتوانند همه کارکرد و فعالیت خود را داشته باشند؟ صادق زاده مدیرکل بهزیستی استان کرمان افزود: رشد سالمندی در کشور ما از کشورهای اروپایی خیلی کمتر و از سوی دیگر رشد زاد و ولد ما 1.4 درصد است که رشد خوبی است.

وی تصریح کرد:  باید فرهنگ تکریم واقعی سالمندان را ترویج دهیم نه به این معنی که به سالمندی احترام کاذب و زودگذر بگذاریم. بلکه باید تلاش کنیم از آنها افرادی اجتماعی و شاد بسازیم. راه منطقی همین است و باید زمینه حضور افراد سالمند را در اجتماع همچنان هموار کرده و با مشارکت آنها، آنها را زنده نگه بداریم.

با مراکز شبانه روزی نگهداری سالمندان موافق نیستم

این کارشناس ارشد در این خصوص می گوید: زمانی که در کشوری دو اتفاق بیفتد، یعنی جمعیت سالمندی آن یک مرتبه افزایش و در مقابل زاد و ولدها کاهش پیدا کند آن جامعه، جامعه ی رو به سالمند می شود. سالمندی را در سه مرحله تعریف می کنیم مرحله اول جامعه ای که بین ۷ تا ۱۴ درصد سالمندی در آن اتفاق بیفتد که پرخطر هم نیست، اما حائز اهمیت است. جامعه دوم جامعه ای که از ۱۴ تا ۲۴ درصد جمعیتش دچار سالمندی شود که به این جامعه پرخطر و سالمند می گوییم و باید تدابیر خاصی را برای آن اندیشید و شرایط را برای سلامت، ورزش و تغذیه سالمندان فراهم کرد تا هزینه ای به جامعه تحمیل نشود. مرحله دیگر بالای ۲۴درصد است که به آن فوق سالمندی اطلاق می شود و هنوز هیچ کشوری در دنیا به این مرحله نرسیده است. ما هنوز در مرحله اول هستیم و کشور ما ۲/۹دهم درصد سالمند است و نرخ سالمندی در استان کرمان که پهناورترین استان کشور است ۲/۸ است. در این شرایط باید به رشد سالمندی و کاهش نرخ آمار جوانی در کشور توجه شود. سیاستگذاران و دولتمردان برنامه ها را طوری طراحی کنند که همه ارکان جامعه نسبت به سالمندی برنامه داشته باشند در غیر این صورت درگیر چالش هایی می شویم و بی توجهی ما باعث خواهد شد که مشکلات عدیده ای برای ما پیش بیاید. استان کرمان شورای سالمندی فعالی دارد و بهتر است در کشور به این شوراها اهمیت ویژه ای داده شود. لازم است برای سالمندان برنامه ریزی های صحیحی شود. وی با بیان اینکه سالمند وقتی تکریم می شود که جای او در خانواده باشد نه در مراکز نگهداری سالمندان ادامه داد:  ما در بهزیستی استان کرمان حتی با مراکز شبانه روزی نگهداری سالمندان نیز مخالف هستیم و پیشنهادم این است تا افرادی هم که قصد راه اندازی چنین مراکزی را دارند مراکز روزانه برای نگهداری سالمندان راه اندازی کنند تا سالمندان در این مراکز ساعاتی از روز را به تفریح، فیزیوتراپی، درمان، تعریف کردن خاطراتشان و …بپردازند و بقیه ساعات را در کنار خانواده بگذرانند. دولت باید تمهیدات لازم را برای این افراد بیندیشد و نگذارد روزگار بدی را بگذرانند. شرایط بهداشتی و درمانی و…باید برای سالمندان در جامعه فراهم شود و در جامعه باید به مناسب سازی فضاها دقت و توجه کنیم. حتی شرایط کرونا به ما یاد داد که برخی آموزش ها باید به صورت مجازی به سالمندان داده شود.

فرزند بیشتر داشتن برای رسیدن به جامعه ای جوان، عاقلانه نیست

صادق زاده مدیرکل بهزیستی استان کرمان با اشاره به افزایش جمعیت سالمند و کاهش آمار ازدواج و فرزندآوری در کشور نیز می گوید: جمعیت کشور ما رو به پیری است. اما با این حال شاهد هستیم که به افزایش فرزندآوری در کشور تاکید می شود. مشکلات اقتصادی آنقدر به خانواده ها فشار آورده که کمرشان خم شده عاقلانه است تا خانواده ها فرزندان بیشتری را وارد جامعه نکنند. وی تصریح کرد: به دنیا آوردن یک فرزند از همان بدو تولد مخارج زیادی را برای خانواده به دنبال دارد. مخارج درمان، تحصیل و…کودک آنقدر زیاد است که اکثر خانواده های ایرانی را دچار مشکل کرده و طبیعی است تا مردم از ازدیاد فرزندان واهمه داشته باشند.این کارشناس مسائل اجتماعی اضافه می کند: البته اگر دولت از خانواده ها حمایت کند و برای این مسأله هم شرایط خوبی را فراهم کند که خانواده ها بتوانند از پس مخارج فرزندان شان بر بیایند افزایش جمعیت شدنی است همانطور که دیگر کشورها در این زمینه مشوق هایی را برای خانواده ها در نظر می گیرند و حمایت لازم را از فرزندان متولد شده و خانواده هایشان انجام می دهند.