در پیش گرفتن رویکرد نرم در برابر صنایع آلاینده

مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست: رویکرد سازمان حفاظت محیط زیست در برابر صنایع آلاینده برخورد قضایی نیست.

اخیراً علی مریدی -مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست- در خصوص برخورد این سازمان با رفع آلایندگی برخی صنایع گفته است: رویکرد رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با صنایع در این دوره حل مساله است و برخورد ما قضایی و سختگیرانه نیست. از این‌رو این سازمان در قالب طرح «مپسا» برای رفع آلایندگی به صنایع کمک می‌کند. این مقام مسوول خاطرنشان می‌کند: پیشنهاد سازمان محیط زیست این است که صنایع از فضای جدیدی که به وجود آمده در چارچوب طرح مپسا و طرح‌های دیگر سازمان حفاظت محیط زیست استفاده کنند تا از یکسو تولید سالم داشته باشند و از سوی دیگر محیط زیست کشور نیز حفظ شود. مریدی با اشاره به اینکه محیط زیست در جهان به عنوان حقوق بشر مطرح می‌شود به خبرگزاری ایمنا گفته، اگر واحدهای صنعتی برنامه‌ای برای صادرات داشته باشند اما برای رفع آلودگی اقدام نکنند، به غیر از مشکلاتی که برای محیط زیست خود ایجاد می‌کنند، صادراتشان نیز در آینده دچار مشکل می‌شود. مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست به جزئیات طرح مدیریت و پایش سیستمی آلاینده‌ها (مپسا) اشاره کرده و می‌افزاید: طرح مپسا به ابتکار سازمان حفاظت محیط زیست در حوزه معاونت انسانی این سازمان تدوین شده تا پایش آلودگی در واحدهای صنعتی، معدنی و خدماتی به صورت سیستمی پیگیری شود.  این مقام مسوول با اشاره به اهداف طرح مپسا ادامه می‌دهد: براساس قانون مالیات بر ارزش افزوده، صنایعی که توسط سازمان حفاظت محیط زیست آلاینده تشخیص داده و در لیست صنایع آلاینده ثبت شوند، موظف هستند که یک درصد از فروش را در قالب مالیات بر ارز افزوده به سازمان امور مالیاتی ارائه کنند که به حساب خزانه اداری دولت واریز شده و در نهایت در استان‌هایی که این صنایع وجود دارند، هزینه می‌شود. مریدی با بیان اینکه هدف سازمان حفاظت محیط زیست کاهش صنایع آلاینده و تبدیل آنها به صنایع سبز است، عنوان می‌کند: این مهم در قالب طرح مپسا مطرح می‌شود و در حقیقت  صنایع مسائل و مشکلاتشان را به معاونت علمی و فناوری و دانشگاه‌های معتبر کشور  ابراز می‌کنند، در صورت لزوم سازمان حفاظت محیط زیست نیز به این صنایع برای انتخاب مجموعه علمی و توانمند مشاوره می‌دهد. 

تبدیل صنایع آلاینده به صنایع سبز با مپسا

مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست در ادامه می‌افزاید: بر این اساس واحد علمی و فناوری یک برنامه مدیریت زیست محیطی و اجرایی به نام( EMP) برای واحد آلاینده صنعتی تهیه می‌کند که پس از بررسی در کمیته فنی سازمان حفاظت محیط زیست، دوره تنفس واحد صنعتی آغاز می‌شود به این صورت، هزینه‌ای که این واحد تا پیش از این به عنوان مالیات پرداخت می‌کرد برای  اجرای برنامه (EMP) هزینه می‌کند و به مرور صنایع آلاینده به صنایع سبز تبدیل می‌شوند. 

نبود شفافیت اطلاعات زیست محیطی

مریدی با بیان اینکه در خصوص اطلاعات زیست محیطی در حوزه پایش، شفافیت وجود ندارد به راه اندازی سامانه «پایش و مدیریت زیست محیطی آلاینده‌ها» اشاره کرده و می‌گوید: صنایع با خوداظهاری در قالب این سامانه قرار می‌گیرند که بر اساس آن اطلاعات آنها در سیستم ثبت می‌شود. به گفته این مقام مسوول راه‌اندازی این سامانه به سازمان حفاظت محیط زیست کمک می‌کند در خصوص اطلاعات واحدهای تولیدی، صنعتی و خدماتی کشور شفاف سازی صورت بگیرد از جمله میزان فاضلاب، آلاینده‌های هوا و پسماند این واحدها، کجا تخلیه می‌شوند و اگر از لیست آلاینده‌ها خارج می‌شود، علت آن بررسی شود. مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست، سیاستگذاری را هدف دیگر سامانه «پایش و مدیریت زیست محیطی آلایندها» در کشور دانسته و می‌گوید: وقتی داده‌ها و اطلاعات در یک سامانه قرار بگیرند، عمده مشکل آلایندگی در هر استان‌ مشخص شده و بر این اساس امکان برنامه‌ریزی دقیق‌تر برای توسعه فناوری و دانش روز برای رفع مشکل صنایع فراهم می‌شود.  

کمبود اعتبار و اولویت‌بندی‌ها 

مریدی در پاسخ به این سؤال که آیا می‌توان برای جلوگیری از تخلیه فاضلاب و پسماند روستایی در منابع آبی نیز سامانه‌ای طراحی و از آن برای رفع این معضل استفاده کرد، می‌گوید: طبق قانون وظیفه آبرسانی و جمع‌آوری فاضلاب با وزارت نیرو است و در این حوزه سازمان حفاظت محیط زیست نظارت دارد و هماهنگی‌ها را با وزارت نیرو انجام می‌دهد. وی خاطرنشان می‌کند: وزارت نیرو در قانون برنامه ششم توسعه و قانون توزیع عادلانه آب، برای ساماندهی فاضلاب شهری و سپس در اولویت دوم فاضلاب روستایی که در حوضه آبریز سدهای آب شرب قرار دارند، باید برنامه‌ریزی لازم را داشته باشد، در حقیقت این وظیفه وزارت نیرو است، اما ما به عنوان محیط زیست این موضوع را پیگیری می‌کنیم. مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست تاکید می‌کند: کمبود اعتبارات و اولویت‌بندی‌ها همواره موضوع چالش برانگیز سازمان بین حفاظت محیط زیست و وزارت نیرو است و مسئله ساماندهی فاضلاب روستایی با کندی پیگیری می‌شود. مریدی می‌گوید: از استان‌های کم آب و صنایع آن‌ها انتظار داریم با تصفیه فاضلاب از طریق قراردادهای BOT  برای کاهش آلایندگی کمک کنند، از این رو با تصفیه پساب امکان کسب درآمد برای این صنایع وجود دارد و می‌تواند مشوقی برای آنها باشد. وزارت نیرو بر این مسائل سیاستگذاری کرده و ما نیز در حال پیگیری هستیم. مریدی در پاسخ به این سؤال که تکلیف کارخانه کاغذسازی اصفهان برای رفع آلایندگی چیست و چرا این کارخانه تاکنون به رغم محکومیت در مراجع قضایی از تمکین به قانون برای رفع آلایندگی سرپیچی کرده است؟ عنوان می‌کند: رویکرد سازمان حفاظت محیط زیست، برخورد قضایی و چکشی با واحدها نیست، مگر در مواردی که سلامت مردم تهدید شود طبق قانون برخورد خواهیم کرد. مدیرکل دفتر آب و خاک سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر اینکه رویکرد ما حل مسئله و کمک دادن به واحدها و صنایع آلاینده برای برطرف کردن مشکلاتشان است، تصریح می‌کند: روز گذشته با مسئولان این کارخانه جلسه‌ای چند ساعته داشتیم و این شرکت از طرح مپسا استقبال کرده است.  وی می‌‌افزاید: هفته آینده در تهران به مجموعه‌های دانش بنیان و دانشگاه‌هایی که در حوزه تصفیه فاضلاب پژوهش داشته‌اند فراخوان خواهیم داد تا طرح‌های اجرایی خود را ارائه کنند.