پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | بهزیستیِ کودکان کجاست؟

بهزیستیِ کودکان کجاست؟





بهزیستیِ کودکان کجاست؟

۲۷ تیر ۱۴۰۳، ۲۲:۱۲

در هفته‌ای که گذشت، روز بهزیستی و تأمین اجتماعی را داشتیم. مطابق قوانینی چون آیین‌نامۀ قانون حمایت از اطفال و نوجوانان و‌ آیین‌نامۀ ساماندهی کودکان خیابانی‌، متولی اصلی در زمینۀ کودکان کار و خیابان، سازمان بهزیستی کشور است. همچنین سازمان بهزیستی مسئولیت اصلی برای حمایت از کودکان با نیازهای ویژه (کودکان دارای معلولیت،اوتیستیک و …) را برعهده دارد. 

 

واژۀ «کودکان خیابانی» (کودکان کار و خیابان) اولین‌بار در سال ۱۳۷۸ در ادبیات رسمی سیاست‌‏گذاری توسط بهزیستی وارد شد. این اتفاق پس از آن بود که سال ۷۷  «یونیسف» اولین کارگاه آموزشی را در این زمینه در تهران برگزار کرد و با دعوت سازمان‏‌های دولتی و غیردولتی و مردم‌نهاد از جمله بهزیستی و شهرداری، سعی کرد توجه را در این زمینه بیشتر کند. بنابراین چارچوب طرح این مبحث در سیاست‌گذاری در ایران در چارچوبِ گفتمانِ یونیسف یعنی «کنوانسیون حقوق کودک» و «شهر دوست‌دار کودک» بوده است.

 

این موضوع طی سال‌ها تحولاتی را از منظر رویکردِ اجرایی و عملی گذرانده است و آنچه اکنون اصول اساسی در این زمینه را تشکیل می‌دهند، عبارتند از: حمایت، جذب و توانمندسازی. بااین‌حال، در عمل نقایص زیادی وجود دارد. حمایت عمدتاً فقط مرکزمحور است و همین سبب شده است که بنابر بررسی‌های انجام شده، بیش از نیمی از کودکان کار و خیابان در شهر تهران که بیشترین مراکز خدماتی را هم دارد، از هرگونه پوشش خدمات و حمایتی محروم بمانند و ارزیابی‌های پژوهشگران و سازمان‌های مردم‌نهادِ مرتبط، نشان می‌دهد که ضرورت دارد با بازنگری در نحوۀ ارائۀ خدمات، خدمات در محیط کار و خدمات در محل زندگی، با جدیت در دستور کار قرار گیرد. جذب به جمع‌آوری «کژکارکرد» پیدا کرده است که موجب سلب اعتمادِ کودکان می‌شود و البته تقریباً برجسته‌ترین تصویری است که کودکان کار و خیابان از دستگاه‌های دولتی و عمومی در رابطه با خود دارند؛ یعنی دستگیری توسط مأموران. توانمندسازی هم تقریباً مفقوده است و برای آن برنامه‌های روشنی به‌ویژه در سطح اجتماعات محلی وجود ندارد. 

 

برای بازآرایی نقش بهزیستی در چارچوبِ اصولِ حمایت، جذب و توانمندسازی، لازم است که این نقش با برنامۀ «شهر دوست‌دار کودک» پیوند بخورد؛ برنامه‌ای که بر اهمیت بهبود شرایط محیطی، نقش شهر در ارائۀ خدمات، ارتقاء اجتماعات محلی و توانمندسازی آن‌ها و عاملیتِ کودکان برای تغییرِ شرایطشان تأکید دارد. برای این مقصود می‌بایست سازمان بهزیستی نقش جدی در همکاری برای تحقق سند الزامات و ضوابط عام شهر دوست‌دار کودک و سایر شیوه‌نامه‌ها و دستورالعمل‌های مرتبط ایفا کند، در سیاست‌ها و برنامه‌های بازآفرینی شهری مشارکت فعال داشته باشد، رویکرد خـود را از نقـش صرفاً مددکاری به مشارکت‌طلبی تغییر دهد و البته این تحول نیازمندِ تغییر رویکرد در سازمان‌های مردم‌نهادِ مرتبط است تا آن‌ها نیز ارائۀ خدمات در شهر، ارائۀ برنامه برای توسعۀ محلی و توانمندسازی اجتماعات و برنامه‌های بهبود محیطی را در دستور کار قرار دهند و از نگاه «مددجومحور» به کودکان کار و خیابان به نگاه سوژه‌محور و فاعلیتِ کودکان برای بهبود شرایط گذر کنند.  

 

شهر دوست‌دار کودک فانتزی نیست، نقاشی و زمین بازی نیست. شهر دوست‌دار کودک یعنی حقِ بهزیستی کودکان با تمرکز بر کودکانی که به‌صورت سیستماتیکی حق کودکی آن‌ها نقض می‌شود. از جمله کودکان در شرایط دشوار (کودکان کار ، کودکان خیابان، کودکان مهاجر، کودکان محله‌های فقیرنشین، کودکان بازمانده از تحصیل و ….) و کودکان دارای نیازهای ویژه (کودکان دارای معلولیت، کودکان اوتیستیک، کودکان دارای بیماری‌های مزمن یا خاص). در اسناد و شیوه‌نامه‌های آن نیز تأکید ویژه‌ای بر رفع فقر از کودکان، رفع تبعیض از کودکان، توانمندسازی کودکان و مشارکت کودکان با توجه ویژه بر همه‌شمولی و تبعیض مثبت به نفعِ کودکان در شرایط دشوار و کودکان با نیازهای ویژه شده است.

به اشتراک بگذارید:





نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

بیشترین بازنشر