سایت خبری پیام ما آنلاین | تامین منابع غذایی در گروی حفظ زیستگاه‌ها

تامین منابع غذایی در گروی حفظ زیستگاه‌ها





۱ خرداد ۱۳۹۸، ۱۳:۵۰

تامین منابع غذایی در گروی حفظ زیستگاه‌ها

کارشناس تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست: اگر زیستگاه‌ها را حفظ نکنیم از لحاظ تامین منابع غذایی دچار لطمات بسیار خواهیم شد.

امروز (۲۲ می و اول خرداد) روز جهانی تنوع زیستی است که با شعار «تنوع زیستی ما، غذای ما و سلامتی ما» گرامی داشته می‌شود. امسال نیز همچون سال‌های گذشته، دوستداران و فعالان محیط زیست در سراسر جهان با گرامیداشت این روز و با برنامه‌های متنوع به استقبال این رویداد ارزشمند می‌روند. اما تنوع زیستی چیست؟

تنوع زیستی در ساده‌ترین تعریف آن، سطوح مختلف زندگی بر روی زمین و الگوهای طبیعی آن است. تنوع زیستی که امروز شاهد آن هستیم، محصول میلیاردها سال تکامل موجودات است که به وسیله فرآیندهای طبیعی و البته به‌طور فزاینده‌ای تحت تأثیر انسان به وجود آمده است بنابراین، ما بخش جدایی‌ناپذیر از این تنوع زیستی و به طور کامل وابسته به آن هستیم.

ارزش تنوع زیستی

در حالیکه در عصر حاضر نسبت به این موضوع مهم که تنوع زیستی یک سرمایه‌ی همگانی است و ارزش فوق‌العاده‌ای برای نسل‌ امروز و نسل‌های آینده دارد، شناخت رو به رشدی مشاهده می‌شود اما متاسفانه، تعداد زیادی از گونه‌ها با پیامدهای ناشی از فعالیت‌های انسانی، در حال کاهش است. حفاظت از تنوع زیستی، در واقع حفاظت از منافع انسان و دیگر موجودات حیات است. منابع زیستی  ستون‌هایی هستند که تمدن‌ها بر روی آنها بنا شده‌اند. تامین کننده‌ی اصلی مواد اولیه در صنایع مختلف مانند کشاورزی، داروسازی، لوازم آرایشی، کاغذسازی، باغبانی، ساخت و ساز و .. منابع طبیعی و زیستی هستند. از دست دادن تنوع زیستی، مواد غذایی مورد نیاز ما، منابع چوب، دارو، انرژی و فرصت‌های تفریحی و گردشگری ما را (‌به دلیل ازبین رفتن بوم‌سازگان‌ها) تهدید می‌کند.

تاکید امسال روز جهانی تنوع زیستی

 بر غذا و سلامتی انسان‌ها

اصغر مبارکی، کارشناس تنوع زیستی سازمان محیط زیست با اشاره به اینکه تامین غذا و تضمین سلامتی انسان‌ها در گرو حفظ تنوع زیستی است، هماهنگی شعار امسال روز جهانی تنوع زیستی را با اهداف توسعه پایدار و اهداف آی چی را این‌گونه تشریح می‌کند: ۲۲ می روزی است که متن کنواسیون جهانی تنوع زیستی به تصویب رسیده و به همین علت سازمان ملل این روز را به عنوان روز جهانی تنوع زیستی معرفی کرده است. از این‌رو هر سال با توجه به نوع اتفاقاتی که در جهان در حال وقوع است و اهمیت بیشتری دارد، شعارهایی برای این مناسبت انتخاب می‌شود. «تنوع زیستی ما، غذای ما و سلامتی ما» به عنوان شعار امسال انتخاب شده است. مبارکی می گوید ما از تنوع زیستی بهره‌برداری می‌کنیم بدون اینکه درکی از بهره‌برداری پایدار از آن داشته باشیم به همین خاطر است که شعار امسال با این هدف انتخاب شده که بر وابستگی غذایی انسان به تنوع زیستی تأکید شود چراکه بدون تنوع زیستی نه غذایی خواهیم داشت و نه سلامتی. بنابراین برای اینکه بتوانیم در آینده از نظر بهداشت و سلامت وضعیت مناسبی داشته باشیم باید زیست‌بوم‌ها و گونه‌های وابسته به آن را به‌طور منطقی مدیریت کنیم. آن‌طور که این کارشناس تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست به ایسنا گفته، گرامیداشت روز جهانی تنوع زیستی تنها با هدف افزایش درک و آگاهی مردم نسبت به ارزش تنوع زیستی انجام می‌شود به این دلیل که طیف وسیعی از غذاها، میوه‌ها و گیاهانی که به اشکال مختلف اعم از دارویی و غذایی استفاده می‌کنیم، برداشت از رودخانه‌ها و دریاها، ماهی‌ها و درختان، غلات و حتی حیوانات اهلی به تنوع زیستی وابسته است و اگر زیستگاه‌ها را حفظ نکنیم از لحاظ تامین این منابع غذایی دچار آسیب خواهیم شد. آسیب‌های ناشی از تخریب و از بین رفتن تنوع زیستی، مردم محلی را بیش از سایر گروه‌ها تهدید می‌کند. به گفته مبارکی شعار امسال روز جهانی تنوع زیستی با اهداف توسعه پایدار هماهنگ است از این‌رو هدف دوم توسعه پایدار کاهش گرسنگی، هدف سوم بهداشت و سلامت انسان، هدف ۱۳ در مورد اقدامات مربوط به کاهش خسارات اقلیمی، هدف ۱۴ برنامه با محوریت زندگی زیر آب و هدف ۱۵ در مورد زندگی روی زمین است که همگی با موضوع حفظ تنوع زیستی ارتباط دارند. آن‌طور که این کارشناس تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست می‌گوید، هدف راهبردی D از اهداف تنوع زیستی آی‌چی، «به افزایش فواید حاصل از تنوع زیستی و زیست‌بوم‌ها برای همه» تاکید دارد. بنابراین هدف ۱۴ آی چی اشاره دارد به زیست بوم‌هایی که تامین‌کننده خدمات پایه‌ای و اساسی برای انسان‌ها هستند و باید مورد ترمیم و بازسازی و حفاظت قرار گیرند. شعار امسال روز جهانی تنوع زیستی هم بر این موضوع تاکید دارد که ضمن بهره‌برداری از تنوع زیستی برای تامین غذا و تضمین سلامتی باید تنوع زیستی را حفظ و حراست کنیم البته اهداف تنوع زیستی آی‌چی از سال ۲۰۱۰ ارائه شده است و کشورهای متعهدشده، موظف به اجرای اهداف این برنامه بودند. گرچه تعدادی از کشورها تلاش کردند در این راستا حرکت کنند اما برخی کشورها فعالیت‌های یکپارچه‌ای در این حوزه نداشتند. مبارکی با اشاره به شعارهای روز جهانی تنوع زیستی در سه سال گذشته، می‌گوید: «در سال ۲۰۱۶ بحث جریان‌سازی تنوع زیستی مطرح شد و همه تاکیدات بر این بود که موضوع تنوع زیستی نباید به یک سازمان منحصر باشد بلکه ضرورت حفظ آن باید درون همه ارکان تصمیم‌ساز در هر جامعه و کشور نفوذ کند. با این توضیح، در کشور ما نباید تنها سازمان حفاظت محیط زیست تصمیم‌ساز صرف در حوزه تنوع زیستی باشد بلکه سایر دستگاه‌ها هم باید آگاهی عمومی از وظایف خود برای حفظ تنوع زیستی داشته باشند. برای مثال اگر وزارت نیرو به وظایف خود برای حفظ تنوع زیستی آگاهی داشته باشد قطعاً سدی احداث نمی‌کند که مخرب تنوع زیستی باشد یا وزارت راه اقدام به ساخت جاده‌ای نمی‌کند که بر خلاف حفاظت از اکوسیستم و تنوع زیستی باشد».

به گفته مبارکی، در سال ۲۰۱۷ اکوتوریسم پایدار و تنوع زیستی به عنوان شعار روز جهانی تنوع زیستی انتخاب شد. به دلیل اهمیت فعالیت‌های گردشگری به‌خصوص گردشگری طبیعی و ضرورت توجه به این موضوع از منظر آموزشی و شکل بهره‌برداری توسط جوامع محلی که ارتباط مستقیم با زیستگاه دارند این شعار مطرح شد. همچنین در سال ۲۰۱۸ – که ۲۵ سال از فعالیت کنواسیون تنوع زیستی می گذشت، شعار ۲۵ سال تلاش برای تنوع زیستی را برگزیدند.

اقدامات اجرایی برای تنوع زیستی

مجمع عمومی سازمان ملل متحد در جلسه‌ 65 خود، مقطع زمانی 2020-2011 را به عنوان دهه‌ تنوع زیستی نامگذاری کرد.  به عبارت بهتر، هدف سازمان ملل از  تعیین یک دهه‌ برای تنوع زیستی، حمایت از اجرای این طرح استراتژیک برای تنوع زیستی و تغییر نگرش کلی انسان‌ها در زندگی و هماهنگی آنها با طبیعت است. این طرح راهبردی، با هدف اجرای کنوانسیون تنوع زیستی (CBD) بوجود آمده است. 3 هدف مهم  CBD عبارتند از: 1-حفاظت از تنوع زیستی، 2-استفاده پایدار از مولفه‌های تنوع زیستی و 3-به اشتراک‌گذاری منصفانه و عادلانه‌ی مزایای استفاده از منابع ژنتیکی. طرح استراتژیک 2020- 2011، شامل یک چشم‌انداز مشترک، یک ماموریت، اهداف استراتژیک و اهداف بلندپروازانه اما قابل دستیابی است. این طرح به عنوان یک چارچوب انعطاف‌پذیر برای ایجاد اهداف ملی و منطقه‌ای عمل می‌کند و از اجرای سه‌گانه‌ کنوانسیون تنوع زیستی، سه هدف منسجم و موثر را ترویج می‌کند. ماموریت طرح جدید این است که: برای متوقف کردن روند نابودی تنوع زیستی و به منظور اطمینان از اینکه تا سال 2020 بوم‌سازگان‌ پایدار خواهد بود، اقدامات مؤثر و فوری انجام می‌دهد و همچنان به ارائه‌ خدمات ضروری می‌پردازد. به این ترتیب، به سطوح مختلف زندگی در سیاره، رفاه و رفع فقر کمک می‌شود. اکنون که در سال 2019 هستیم، لازم است که حمایت سیاسی و کلی از این طرح استراتژیک گسترش یابد.

به اشتراک بگذارید:





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *