حقوق حیوانات پا در هوا

عضو فراکسیون محیط زیست مجلس: لایحه حمایت از حقوق حیوانات از سوی دولت به مجلس ارائه نشده 

 

«سگ زوزه کنان درهم پیچیده شده و کف آسفالت کشیده می‌شود. طنابی که از دور حلقش به موتور در حال حرکت وصل شده، اجازه هیچ حرکتی جز همان صدای ضعیفی که التماس کنان و از سر درد از حلقش بیرون می‌آید را به او نمی‌دهد. رده‌های خون بر روی بدنش، او را به رنگ قرمز و سیاه درآورده است.»

همگی با دیدن این صحنه شوکه شده‌ایم. به موتور در حال حرکت نزدیک شده، سرعت ماشین را بیشتر کرده و جلوی راهش می‌پیچیم. موتوری سرعتش را کم کرده و می‌ایستد. قیافه‌اش را حق به جانب می‌گیرد و از ما برای اینکه سد راهش شده‌ایم توضیح می‌خواهد. می‌گوید «در حال تنبیه کردنش هستم. تا او باشد دفعه دیگر از صاحبش اطاعت کند.» 

از عصبانیت و خشم دلم می‌خواهد به او حمله ور شم اما ترجیح می‌دهم ابتدا سگ بیچاره را از این وضعیت نجات دهم. با دیدن سگ از نفس افتاده یاد کلیپی می‌افتم که هفته گذشته دیدم. دو پسر جوانی که سگشان را به دلیل اینکه مرغ‌های روستا را خورده بود، با رنگ‌پاش به رنگ قرمز درآورده بودند. یادم آمد آنها هم مثل این مرد موتورسوار،  هیچگونه خجالت یا ترسی از عواقب رفتارشان نداشتند. حتی از کارشان فیلم گرفته و با کمال افتخار آن را منتشر کرده بودند. 

در حال انتقال سگ زخمی و از نفس افتاده به داخل ماشین بودیم که موتور سوار گفت: « جرم من چیست؟ چه اشتباهی را انجام داده‌ام؟»

با حرف این مرد دوباره یادم افتاد که حیوانات در کشور ما هنوز از حقوق خاصی برخوردار نیستند. همچنین به یاد گفته دو سال گذشته سیدجاوید آل‌داوود، رییس جامعه دامپزشکی حیوانات کوچک افتادم. او در همان زمان به شهروند گفته بود: « ایران برخلاف بسیاری از کشورهای جهان، تاکنون قوانین مصوب و یکپارچه‌ای در حمایت از حقوق حیوانات نداشته و همین مساله، مبارزه با خشونت علیه حیوانات را گاه دچار چالش جدی کرده است، زیرا این فعالیت‌ها هیچ‌گونه پشتوانه حقوقی و تضمین مشخصی ندارد و حتی احکام قضائی در این زمینه سلیقه‌ای است و به تشخیص قاضی بستگی دارد.»

نمونه‌ای عجیب از حیوان آزاری

سوار ماشین شده و برای مداوای سگ مجروح روانه دامپزشکی شدیم. در بین راه با صحنه‌ای روبرو شدیم که باورش برایمان سخت بود. سر و دست ببری بزرگ جثه از ماشین شاسی بلند گرانقیمتی بیرون آمده بود. یادم آمد در چند روز گذشته که اخبار را دنبال می‌کردم با این تیتر «شیر و ببر، گربه‌های خانگی پایتخت نشینان» زیاد مواجه شده بودم. موضوعی که در وهله اول گمان نمی‌کردم چندان به حقیقت نزدیک باشد در حالیکه واقعیت داشت. می‌دانستم این نیز یکی از مصادیق بارز حیوان آزاری است و در صورت تصویب لایحه حمایت از حقوق حیونات این افراد هم مشمول مجازات خواهند شد. لایحه‌ای که هنوزبه مقصد نرسیده است به همین دلیل آزار حیوانات اهلی یا نگهداری حیوانات حیات وحش در منزل جرم محسوب نمی‌شود.

لایحه، پا در هوا

حدود دو روزی از «روز ملی حقوق حیوانات» گذشته است. به این فکر می‌کنم که نامگذاری روزی خاص هم باز نتوانست توجه و اراده را برای تغییر وضعیت حیوانات جلب کند، موجوداتی که با وجود نداشتن قوه تعقل پر از احساس هستند.

به تاریخچه پر ماجرا و بی‌سرانجام لایحه حمایت از حقوق حیوانات نگاه می‌‌اندازم. لایحه‌ای که به گفته سارا امینی مدیر عامل کانون دیده‌بان حقوق حیوانات، شروعش مصادف با نخستین نشست تخصصی حیوان آزاری و حمایت از حیوانات بود. نشستی که در مقابل سازمان محیط زیست وبه دلیل سگ کشی و کشتار سگ‎ها با اسید برگزار شد. اقدامی که در سال 93 سبب شد رییس سازمان حفاظت محیط زیست پای کار این موضوع بیاید و برای حمایت از حیوانات اقدام کند.

این لایحه در سال گذشته از سوی دولت به قوه قضائیه فرستاده شد تا پس از بررسی معاونت حقوقی قوه قضائیه و جرم انگاری آن دوباره به دولت فرستاده شود و بعد دولت آن را برای تصویب به سوی مجلس بفرستد. طبق آنچه که محمدرضا تابش رییس فراکسیون محیط زیست مجلس در تیرماه امسال گفته است این لایحه آماده ارائه به مجلس است.  بعد از نظر تابش دیگر هیچ سخنی در خصوص این لایحه به میان نیامده است.  برای پیگیری وضعیت این لایحه و اینکه در چه مرحله‌ای است با جبار کوچکی نژاد یکی از اعضای فراکسیون محیط زیست مجلس تماس می‌گیرم. به گفته او، این لایحه هنوز از سوی دولت به مجلس ارائه نشده است. البته کوچکی‌نژاد از دلیل این موضوع اظهار بی‌اطلاعی می‌کند و می‌گوید: «در فراکسیون محیط زیست هم این موضوع به تازگی بررسی نشده است چراکه ما همیشه جلسه نداریم و دوم اینکه مطالبی که در این فراکسیون بررسی می‌کنیم متنوع است و ما هم محدودیت داریم.»

چه می‌شود؟

اینکه در صورت تصویب این لایحه چه اتفاقی می‌افتد و حیوانات چگونه حمایت می‌شوند، درویش فعال محیط زیست اینگونه گفته است:« در واقع این قانون برای مقابله با آزار و اذیت حیوانات رها‌شده شهری، خانگی و غیروحشی بوده و مهم‌ترین ویژگی آن در این است که برای نخستین بار در کشور پیش‌بینی شده که قانون‌گذار بتواند علیه هر فرد حقیقی و حقوقی که با رفتار خود مرتکب آزار و اذیت حیوانات شود، اعمال قانون کند. در این قانون برای مجازات آن دسته افرادی که نخستین بار است مرتکب حیوان‌آزاری می‌شوند، به تذکر و تعهد کتبی بسنده شده تا افرادی که به صورت ناآگاهانه مرتکب چنین اعمال مجرمانه‌ای شده‌اند نسبت به عمل خود آگاه شوند. اما برای گروه دیگری که برای چندمین بار دست به شکنجه حیوانات زده‌اند مجازات‌های شدیدی از جمله جریمه نقدی تا 100 میلیون تومان و حبس تا پنج سال در نظر گرفته شده است.»

حیوانات در معرض خطر

سگ بسته شده به دنبال موتور، توسط دامپزشک مداوا شد. اما این احتمال وجود دارد دوباره اسیر دست انسان بیمار دیگری شود که هرگونه رفتاری را با این موجودات روا می‌داند. به نظر می‌رسد تا زمانی که عده‌ای نفهمند که در صورت انجام چنین اعمالی با آنها برخورد قانونی و جدی می‌شود به خودشان اجازه هرکاری را خواهند داد. تصویب این لایحه هم بستگی به این دارد که دولت و فراکسیون محیط زیست اهمیت آن را تا چه اندازه بدانند.