گوهرریز و تمدن کاریزی
۷ مهر ۱۳۹۵، ۰:۰۶
گوهرریز و تمدن کاریزی
الوند زندی
سیر تکوین تمدن در ایران در پیوند با کاریز بوده است .با جرأت می توان گفت بیش از دو سوم فرهنگ غنی ایران کهن برگرفته از کاریز است.
اگر به جغرافیای ایران نگاهی عمیق تر بیاندازیم، جمله معروف پرفسور «جان هینلز» اسطوره شناس ایرانی را که می نویسد جغرافیا به ناچار بر فرهنگ تاثیر می گذارد، را می توانیم ببینیم. فرهنگی که از حفر قنات در اعماق زمین و در دل بیابان های خشک و سوزان فلات مرکزی ایران گواه این است که این شاهکار مهندسی نیاکان مان در اعصار گذشته فراتر از یک همت بوده، به طوری که تمدنی را در دل این مرز و بوم به نام «تمدن کاریزی» ایجاد نموده است. تمام شهرها و روستاهایی که از دل این تمدن غنی از رسوم و فرهنگ ناب شکل گرفته از زلالی، پاکی و آرامی آب کاریز بوده اند، خود بخش وسیعی از تاریخ ایران را شکل داده است.
باغ شهر جوپار نیز با گوهرریزش در دل همین تمدن کاریزی جای دارد. به دشت جوپار که می نگریم در می یابیم که وجود قنوات متعدد در این خطه، زبان به گفتار می گشاید و بخشی غنی از فرهنگ تمدن کاریزی که ریشه چنار مانندی در لا به لای تار و پود رسوم این مناطق دوانده است، را روایت می کند. کاریز گوهرریز که همت انسان های این تمدن به وضوح در آن دیده می شود بخش مهمی از فرهنگ شهر جوپار را تشیکل می دهد.
ضرب المثل ها، شعرها و… در این منطقه می تواند شاهدی بر این مدعا باشد.
به آداب و رسوم، مردمان، فرهنگ و شکل گیری محلات جوپار که نگاه می کنیم نفوذ و قدرت قنات گوهرریز و نقش این نماد صبر و همت دیده می شود.
اگر به نقش گوهرریز و تأثیر آن بر فرهنگ مردم سرزمین جوپار دقت کنیم، در می یابیم که یک اثر دستکند بشر که خود زاده مهر افرادی با فرهنگ بوده است، چه طور می تواند سند هویت مردم شناسی و جامعه شناسی یک منطقه را در طول تاریخ تدوین کند و تکامل ببخشد.
تکاملی که این قنات به مانند اکثر قنوات حوزه تمدن کاریزی، در شکل گیری محلات و به طور کلی شالوده یک شهر داشته نشان می دهد که احترام به آب و مهم شمردن این مایه حیات در مناطق کویری ایران فراتر از تمام اندیشه ها در این باب می باشد.
گذر آب از میان خانه ها و باغ ها و مقدس دانستن این برکت بزرگ نشان از اعتقاد خاص مردمان کویر و تمدن کاریزی در این منطقه دارد.
به طوری که این احترام خاص را می توان در سخن کشاورز پیری فهمید که می گفت:«هر زمان آب به باغ من می رسد جلوی پایش می ایستم و به او سلام می کنم! »
تأثیر کاریز گوهرریز بر باغ شهر جوپار فراتر از یک سخن است. تأثیری که اگر در لا به لای صفحات تاریخ این سرزمین جستجویش کنیم هر جا که ورق بزنیم آن را به وضوح خواهیم دید. این نشان از پیوند عمیق این شاهکار مهندسی نیاکانمان با فرهنگ غنی این منطقه می باشد.
امید است با تحقیق در زمینه تأثیر حوزه تمدن کاریزی بر هویت ایران با همت پژوهشگران این حوزه راه برای شناخت این تمدن غنی در تمام ابعاد آن باز شود.
پیشنهاد سردبیر
مطالب مرتبط
![تیشه بر سقف بنای قاجاری](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/خانه-مدیری.jpg)
خانۀ تاریخی «مدیری» در لنگرود در خطر تخریب قرار دارد
تیشه بر سقف بنای قاجاری
![زنگ خطری جدی برای باغستان سنتی قزوین](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/آتشسوزی-1.jpg)
زنگ خطری جدی برای باغستان سنتی قزوین
![امید به پیمانسپاری ۲۰ درصدی صنایعدستی](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/ایرنا-1.jpg)
بانک مرکزی کورسوی امید به رونق صادرات صنایعدستی را کلید زد
امید به پیمانسپاری ۲۰ درصدی صنایعدستی
![رفع خطر تخریب از تیمچه تاریخی امینالدوله کاشان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/تیمچه-تاریخی-امینالدوله-کاشان.jpg)
رفع خطر تخریب از تیمچه تاریخی امینالدوله کاشان
![تخریب محوطه باستانی ۶ هزار ساله](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/قلعه-نو.jpg)
مدیرکل میراث فرهنگی استان مرکزی خبر داد
تخریب محوطه باستانی ۶ هزار ساله
![به ثبت جهانی «هگمتانه» امیدواریم](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/تپه-هگمتانه.jpg)
پاسخ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی همدان به «پیام ما»:
به ثبت جهانی «هگمتانه» امیدواریم
![تنور خاموش تنورسازان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/تنور-گلی.jpg)
تنورسازی شاخهای هنر سفالگری است که با ورود صنعت نان ماشینی از تب و تاب افتاد
تنور خاموش تنورسازان
![وزیر باید الفبای گردشگری را بداند](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/دیجیتال-9.jpg)
گفتوگوی «پیام ما» با دو فعال صنعت گردشگری دربارهٔ ویژگیهای وزیر آیندۀ میراث فرهنگی
وزیر باید الفبای گردشگری را بداند
![ارتقاء فعالیت هتلها در مسیر گردشگری سبز](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/Img20170304133621777.jpg)
دبیر کمیتۀ ملی طبیعتگردی و گردشگری سبز به «پیام ما» خبر داد:
ارتقاء فعالیت هتلها در مسیر گردشگری سبز
![آیا ضرغامی در دولت چهاردهم حضور دارد؟](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/ضرغامی.jpg)
آیا ضرغامی در دولت چهاردهم حضور دارد؟
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- با طراحی سایت مشتریان رقیب خود را بدزدید!
- بیماری هاشیموتو چیست؟ علائم و راهکارهای درمان
- نورپردازی کابینت آشپزخانه چه تاثیری بر روحیه افراد دارد؟
- سفر به پوکت بهترین مقصد گرمسیری آسیا با تور تایلند آرزوی سفر
- بورس شمش گلدن ارت ( خانی )
- مقایسه گچبری پیش ساخته پلی یورتان و گچبری پیش ساخته پلی استایرن
- عطر بدون سردرد – 11 عطر مخصوص افراد میگرنی
- گیلکی کناری، پژوهشگر برتر متافیزیک ایرانی بر سکوهای بینالمللی
- چرا رزرو هتلهای 4 ستاره استانبول ارزشمند است؟
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
3
«بمو» را تکهتکه کردند
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید