سوئیس کشور کوچکی است که مساحت آن تقریباً به اندازهٔ مجموع مساحت دو استان گلستان و مازندران است. کانتون از واحدهای تقسیمات کشوری سوئیس است. این کشور به 26 کانتون تقسیم شده که میانگین مساحت هر کانتون تقریباً به اندازهٔ مساحت شهرستان سوادکوه است.

 

یک بررسی علمی نشان داده که سوادکوه از بسیاری جهات به کشور سوئیس شبیه است و البته به علت تفاوت عرض جغرافیایی و ارتفاع بلندتر کوه‌های سوئیس تفاوت‌های اقلیمی و منابع آبی نیز وجود دارد. در عوض میراث تاریخی سوادکوه بر این کشور رجحان دارد.

بخشی از طبیعت سوادکوه را مردم کشور در سریال پایتخت دیده‌اند، در حالی‌که محرومیت زیر پوشش سبز درختان جنگل پنهان شده است. شهرستانی که کمترین تراکم جمعیت و بیشترین مهاجرفرستی در استان را دارد و دلیل آن فقدان زیربناها از جمله مراکز درمانی مناسب است. تعطیلی معادن زغال‌سنگ، توقف فعالیت شرکت چوب فریم، خاموشی چراغ کارخانهٔ اشباع تراورس شیرگاه و خالی ماندن ظرفیت شهرک صنعتی شورمست مزید بر علت شده است.

 

سوادکوه در تقاطع سه استان مازندران، تهران و سمنان واقع است، با مردمی سختکوش و طبیعتی با کوه‌های بلند، جنگل‌های انبوه و مراتع درجه یک. راه‌آهن سراسری و بزرگراه محور سوادکوه از آن می‌گذرد. تاریخ دیرپایی دارد و شخصیت‌های بزرگی چون امیر موید سوادکوهی که نمایندگی منطقه و شهرهایی چون ساری و بابل را در مجلس مشروطه به عهده داشته‌است.

 

از نظر طبیعی علاوه‌بر تشابه با کشور سوئیس از منظری دیگر حتی آن را می‌توان مدل کوچکی از پارک ملی «بنف» در ایالت آلبرتای کانادا دانست؛ پارکی که طبیعتی شبیه سوادکوه دارد و همانند سوادکوه رودخانه و جاده از میان رشته‌کوه‌های آن می‌گذرد. اما متأسفانه بر خلاف آن، از این همه استعداد و ظرفیت شهرستان سوادکوه به درستی استفاده نشده است. علاوه‌بر طبیعت، فرهنگ دیرپای مردم این شهرستان، آداب، رسوم و جشن‌های آنان، ساختمان، کار و تولید سازگار با طبیعت هر کدام جاذبه‌هایی در انواع گردشگری است که متأسفانه در بستر بی‌برنامگی موجود حاصلی جز مهاجرت به همراه نداشته است. از طرف دیگر با خرید زمین اهالی به‌ویژه روستاییان و افزایش بی‌رویهٔ جمعیت آخر هفته و ایام تعطیل، فشار مضاعفی بر طبیعت و منابع آن وارد آمده و عرصه بر آنها که مانده‌اند تنگ‌تر می‌شود.

 

متأسفانه برنامه‌ریزان ملی و استانی از استفاده از این توان الهی و طبیعی غافل یا شاید ناتوان مانده‌اند. دامداری خانگی و عشایری در این شهرستان سابقهٔ دیرپایی دارد. زراعت برای خودکفایی علیرغم کوهستانی بودن استمرار داشته که اینک به باغداری متمایل شده است. صنایع سازگار با طبیعت و پشتیبان کشاورزی و دامداری گزینهٔ قابل مطالعه‌ای است، اما در شرایط کنونی ایران و جهان، گردشگری مزیت نسبی این شهرستان است! مثلاً در دامنهٔ کوه «شلفین» با ارتفاع 3500 متر می‌توان پیست اسکی داشت، در رشته‌کوه «چکل» و قله‌های «خرونرو» بی‌نظیرترین امکان کوهنوردی و سنگ‌نوردی فراهم است، طبیعت‌درمانی بستر مناسب‌تری از سوادکوه نخواهد یافت و همراه با آنان از میراث تاریخی و فرهنگی سوادکوه باید نام برد.

 

اینک از پل تاریخی ورسک (که در جنگ جهانی دوم پل پیروزی نامیده شده) به‌جز عکاسی از راه دور، بهرهٔ گردشگرانه‌ای حاصل نمی‌شود. دیگر آثار تاریخی مانند «غار اسپهبد خورشید»، «قلعهٔ کنگلو»، «برج لاجیم»، «آتشکدهٔ ارفع‌ده» و ده‌ها اثر بی‌نظیر دیگر چشم‌انتظار توجه و سرمایه‌گذاری برای حفظ، پایداری، برنامه‌ریزی، ایجاد اشتغال و تولید درآمد است.

اگر به هر دلیل دعوت از ایرانیان خارج از کشور اعم از متخصصان و کارآفرینان نتیجهٔ مطلوبی به‌بار نیاورده و سرمایه‌گذاران و کارآفرینان داخلی هم در تردید و دودلی به سر می‌برند، برای استفاده از دانش، تکنولوژی و سرمایهٔ جهانی به دانشگاه‌های معتبر جهان رو بیاوریم! با دانشگاهی در همین کشور بی‌طرف سوئیس برای برنامه‌ریزی توسعهٔ شهرستان سوادکوه به‌عنوان شهرستان پایلوت کشور قرارداد ببندیم! بدیهی است در کنار آنان کارشناسان کشور آموزش خواهند دید و دانش روز جهانی را تجربه خواهند کرد. اجرای کار را هم به پیمانکاران خارجی همراه با مردم ایران بسپاریم، آنها راه بازاریابی جهانی و ارزآوری را می‌دانند و از آنان نیز می‌توان آموخت.

 

ضرب‌المثل معروف را طور دیگری هم می‌توان خواند. ندانستن عیب نیست، نپرسیدن عیب است! اعتماد به‌نفس داشته باشیم. شراکت و همکاری همه‌جا هست. دوران استعمار نیز سپری شده است. سیاست‌گذاری درست در بستر واقعیت و با توجه به آن تعیین می‌شود.

(نقد این دیدگاه هدیه‌ای به نویسندهٔ یادداشت و مردم سوادکوه است. راه حل دیگری اگر سراغ دارید، دریغ نفرمایید)