پیدا شدن برچسب بیمارستان های تهرانی در میان پسماند رها شده در  «میرخوند علیا» خبرساز شد

زباله های ناشناس در قزوین

مدیر عامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران: شهرداری مقصر نیست.

مدیرکل حفاظت از محیط زیست قزوین: چهار ماه پیش هم زباله‌های صنعتی در این منطقه تخلیه شده بود.

خبرنگار: سوگل دانائی | وقتی که چشم اهالی به روی خورشید باز شد، زمین شبیه همان بویی را می‌داد که چهار ماه پیش می‌داد. بوی زخم در میرخوند علیا می‌پلکید. بوی زخم زنی که تازه جراحی شده بود با بوی داروی مردی که از بیمارستان مرخص شده بود، ممزوج شده بود. بو، اهالی را به دنبال خود می‌کشاند. چشم اهالی حالا به زمین روشن شده بود. زمینی که زیر تلی از زباله دفن بود.

دست و پا میان زباله‌ها نبود. ماسک، لباس پزشکی، سرم و سرنگ اما روی زمین، سبز شده بود. باقی مانده غذا و ماده ضدعفونی کننده هم روی زمین طارم سفلی کشت شده بود. بو و شمایل تنها یک حدس را در ذهن اهالی متبادر کردند: «زباله‌ها عفونی‌اند». زباله‌هایی که در ادبیات شهری به پسماند بیمارستانی شهره شده‌اند. درباره حضور این زباله‌ها در این منطقه حدس و گمان زیادی وجود داشت. یک گوش می‌شنید که رد زباله‌ها در بیمارستان تهرانی زده شده و یک گوش دیگر شنیده بود که پیمانکاری خطا کرده است.

 همه بیمارستان‌ها اتوکلاو دارند

اتوکلاو گند زباله‎‌های بیمارستانی را می‌گیرد، این گزاره‌ای است که همه کسانی که دست کم یک بار سروکله‌شان به زباله افتاده باشد، از آن آگاهی دارند. ماسک و دستکش و گان و ابزار آزمایشگاهی در بیمارستان‌ها باید به جسمی خنثی تبدیل شوند و بعد در سلول بهداشتی مدفون شوند. روندی که قانون پسماند آن را برای همه بیمارستان‌ها اجباری کرده است. حسن پسندیده، مدیرکل پسماند سازمان حفاظت از محیط زیست به «پیام ما» می‌گوید که تمام بیمارستان‌های تهران اتوکلاو دارند و گند زباله‌ها را می‌گیرند. گفته ای  که اتفاق چندی پیش در قزوین آن را نقض می‌کند.

«از روی اتیکت زباله‌ها متوجه شدیم که زباله‌ها متعلق به دو بیمارستان خصوصی در تهرانند. اما اینکه این زباله‌ها با کمک یک باند یا مسئولان بیمارستان به این منطقه آورده شده هنوز در دست بررسی است.» این‌ها را حسن عباس نژاد، مدیر کل حفاظت از محیط زیست قزوین به «پیام ما» می‌گوید. او می‌گوید که اسامی دو بیمارستان که هر دو در مرکز شهر تهران هم قرار دارند به دستگاه قضایی داده شده است. بیمارستان‌هایی که بعد از اتمام تحقیقات احتمالا مجرم شناخته می‌شوند. عباس نژاد می‌گوید مدتی پیش هم زباله‌های صنعتی به این منطقه منتقل شده بودند. زباله‌ها مربوط به دو مرکز صنعتی بودند: «تحقیقات ما نشان ما داد که ظاهرا با شخص دهیار هماهنگ کرده بودند که منطقه را برای تخلیه زباله در اختیارشان قرار دهد.»

 شهرداری مقصر نیست

مسئولیت زباله‌ها در داخل و خارج بیمارستان با نهادهای مختلف است. انگشت اتهام حضور زباله‌های بیمارستانی در قزوین به روی سه نهاد است، شهرداری، وزارت بهداشت و سازمان حفاظت از محیط زیست. صدرالدین علیپور، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران به «پیام ما» می‌گوید که در اتفاقی که رخ داده، شهرداری تهران مسئولیتی ندارد: «شهرداری تنها از در بیمارستان زباله‌ها را جمع آوری می‌کند و آن‌ها را دفن می‌کند.» او می‌گوید نظارت بر اتوکلاو کردن درست زباله‌ها بر عهده سازمان حفاظت از محیط زیست است: «ما داخل بیمارستان نظارتی روی زباله‌های بیمارستانی نداریم اما بعضی بیمارستان‌ها برای اینکه هزینه‌ای پرداخت نکنند، چنین تخلفاتی می‌کنند که سازمان آن‌ها را مجازات می‎‌کند.» او می‌گوید وقتی زباله‌ها وارد سلول دفن بهداشتی می‌شوند، درست دسته بندی شده‌اند: «ما اینکه واقعا بی‌خطر شده باشند یا نه با چشم قابل رویت نیست.» علیپور معتقد است که کالیبره بودن اتوکلاوها به صحت عملکرد بی‌خطر شدن زباله‌های بیمارستانی بر می‌گردد.

 پایان مبهم قصه پسماند عفونی در قزوین

قصه زباله‌های بیمارستانی اما همواره پایان یکسانی ندارد. سهیل اولاد زاد، فعال محیط زیست به پیام ما می‌گوید که چند شرکت و پیمانکار جایگزین شهرداری در شهرها وجود دارند که با بیمارستان‌ها قرار داد می‌بندند و زباله‌های بیمارستانی را جمع آوری می‌کنند و در چند سایت مانند سایت قزوین و خرم آباد دفن می‌کنند: «این شرکت‌ها در اصل جایگزین شهرداری‌اند، مسئولیت صفر تا صد گند زدایی را هم بر عهده می‌گیرند اما اینکه چه قدر عملکردشان صحیح است و چه قدر می‌توانند زباله‌های بیمارستانی را گندزدایی کنند، مساله‌ای است که هنوز درباره آن پرسش وجود دارد.» حسن پسندیده اما این قاعده را صحیح نمی‌داند، او به «پیام ما» می‌گوید که حتی نمی‌تواند با قطعیت بگوید که پسماندها برای بیمارستانی در تهران باشند: «منطقی نیست که پیمانکار یک بیمارستانی در تهران زباله‌هایش را به قزوین بفرستد. ما درباره مسافت ۲۰۰ کیلومتر صحبت می‌کنیم که در مسیرش روستاها و شهرهای متعددی وجود دارد که امکان تخلیه زباله در ان‌ها امکانپذیرتر و راحت‌تر است.» پسندیده می‌گوید امکان دارد که بیمارستان‌های تهرانی دارو یا اقلامی را به مراکز مشابه در قزوین فرستاده باشند و مراکز قزوینی این زباله‌ها را در منطقه رها کرده باشند. اینکه کدام احتمال در نهایت به تحقق می‌پیوندد، مساله‌ای است که نیازمند زمان است. پسندیده می‌گوید: «در تماسی که با محیط زیست قزوین داشتم مشخص شد که تحقیقات همچنان ادامه دارد و هنوز مشخص نشده که دقیقا چگونه این زباله‌ها به منطقه منتقل شدند، اما آنچه که عیان است که این است که قانون برای همه لازم الاجراست و چه بیمارستان تهرانی و چه بیمارستانی در قزوین اگر این خطا را کرده باشد به دستگاه قضا معرفی و مشمول جریمه می‌شود.» یک هفته پیش وقتی چشم اهالی میرخوند علیا باز شد، زمین بوی زباله عفونی می‌داد. هرچند که زباله‌ها جمع شدند و ردشان زده شده است اما هنوز تصویرشان از جلوی چشم مردم منطقه کنار نرفته است، انگار که هنوز زمین زیر زباله دفن باشد.