«صنایع‌دستی تقاطع و تلفیق هنر و صنعت است که عمدتاً در اشتغال خانگی در یک بخش و در اشتغال جامع کشور در بخش دیگر نقش‌آفرینی می‌کند. یکی از بخش‌های مهم وزارتخانه در بخش اجرایی هم به شمار می‌رود و با هنرمندان صنایع‌دستی در اجرا، بازاریابی، فروش و صادرات تعامل دارد.» این نکاتی است که مدیرکل استان تهران در این مراسم به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «مسئلۀ جالب دراین‌باره، نقش صنایع‌دستی استان تهران است. تهران شاید صنعتی به‌معنای ماشینی باشد و کم‌تر کسی باور کند که بیش از ۱۷۰ رشتۀ صنایع‌دستی فعال دارد، اما نکتۀ مهم ایناست‌که، یک‌سوم صادرات صنایع‌دستی کشور متعلق به تهران است. ۱۵ هزار صنعتگر صنایع‌دستی و هنرمند شناسنامه‌دار هم در استان فعال هستند. به‌همین‌دلیل، در موضوع صنایع‌دستی چه به لحاظ فروش و چه تولید نقش تهران بسیار مهم است.»

به‌گفتۀ «پرهام جانفشان»، در دولت سیزدهم هم کارهای جدیدتری در حوزۀ صنایع‌دستی تهران انجام و ۵۰۰ میلیارد تومان تسهیلات به کارگاه‌ها و افراد متقاضی پرداخت شده یا در چرخۀ پرداخت قرار دارد. او به محقق‌شدن وصیت یک هنرمند فقید هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «در خیابان جمهوری و محلۀ فردوسی جنوبی، خانۀ متعلق به مرحومه «کلارا آبکار»، هنرمند به‌نام نگارگری در کشور به وزارتخانه اهدا شده بود و وصیتش این بود که این خانه به مرکز آموزش هنرهای سنتی بدل شود؛ اما طی سال‌های اخیر مورد استفادۀ اداری قرار داشت. براساس بودجه‌ای که با تدبیر وزیر میراث اختصاص پیدا کرد، اکنون سه سال است که این خانه ماهیت واقعی خود را پیدا کرده و به مرکز آموزش هنرهای مستظرفه تبدیل شده است. تمام رشته‌های این مرکز به‌صورت رایگان به کارآموزان آموزش داده می‌شود و یک نوع اشتغال‌زایی غیرمستقیم از این مرکز برای علاقه‌مندانی که آموزش می‌بینند، ایجاد شده است.»

جانفشان دربارۀ کتاب هنر دست تهران هم که برای اولین‌بار در این مراسم رونمایی شد، توضیح می‌دهد: «هنرمندان زیادی داریم که کارهای آنها در این کتاب منتشر شده. این سومین کتاب بعد از راهنمای سفرهای گردشگری تهران در ۱۴۰۱ و نقشه‌های گردشگری طبیعی در ۱۴۰۲ است که چارچوب آن با هدف ارزش‌‌آفرینی صنایع‌دستی بسته شد. »

 مأموریت‌هایمان دیگر درجه‌دو نیست

به بهانۀ روز ملی صنایع‌دستی، ۵ پروژۀ بزرگ در ۵ استان افتتاح شد. کارگاه شیشه‌گری با ۱۲۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی برای ۲۰۰ نفر،  بازارچۀ دائمی صنایع‌دستی گذرقدیم در مجتمع «ایران‌مال» تهران، خانۀ صنایع‌دستی رئوفی در قزوین با حدود ۳ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی برای ۱۰ نفر، خانۀ صنایع‌دستی خیرآباد با ۲ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری و اشتغال‌زایی برای ۱۰ نفر و کارگاه بسته‌بندی صنایع‌دستی با ۷ میلیارد تومان سرمایه گذاری و اشتغال‌زایی برای ۱۲ نفر.  

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در این مراسم با اشاره به تنوع گستردۀ رشته‌ها و محصولات صنایع‌دستی، به برپایی دوبارۀ نمایشگاه شکوه ایران باستان در شانگهای چین هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «در حوزۀ صنایع‌دستی کشور، هرچیزی که بخواهید وجود دارد و نیازی به تحمیل یک اثر نیست. در حوزۀ تنوع صنایع‌دستی، ایران کشور فوق‌العاده‌ای است و تقریباً در دنیا در بالاترین سطح قرار و نمرۀ اول را داریم. به‌همین‌دلیل، سیاست ما جلب نگاه‌ها به صنایع‌دستی ایران است. یکی از تغییر نگاه‌های ما هم این بوده که تمام دستگاه‌ها باید به خارجی‌ها صنایع‌دستی هدیه بدهند. حتی برای سفری که به چین دارم هم، پیگیری کردم که بدانم کدام صنایع‌دستی ما مورد استقبال چینی‌هاست؟ سفیر چین در پاسخ به این پیگیری عنوان کرد که هرچیزی از صنایع‌دستی کشورمان مورد استقبال آنهاست و این اتفاق خوبی است.»

«سیدعزت‌الله ضرغامی» در ادامه به ضرورت‌های معرفی بیشتر صنایع دستی تأکید می‌کند و ادامه می‌دهد: «در سریال «نون‌خ» که در تعطیلات نوروز پخش شد، بخش صنایع‌دستی را به‌خوبی نشان دادند.»

او در ادامه به توجه ویژۀ رئیس‌جمهور شهید به حوزۀ صنایع‌دستی هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «در هر جلسه یا هیئت‌دولت که مشکلات یا چالش‌های مرتبط با دستگاه‌ها را مطرح می‌کردیم، جدی‌تر از ما ورود می‌کردند و با تأکید بر اهمیت صنایع‌دستی، دستورات ویژه می‌دادند. این درحالی‌است‌که، در گذشته مأموریت‌های وزارت میراث تقریباً درجه‌دو محسوب می‌شد؛ اما امروز در سطح ملی قرار دارد.»

 بسته‌بندی صنایع‌دستی اهمیت دارد

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی بر ضرورت توسعۀ صادرات هم تأکید می‌کند و می‌گوید: «باید شرایطی ایجاد شود که هرکسی از هر نقطۀ کشور، هر میزان صنایع‌دستی که دوست دارد به خارج از کشور ارسال کند و بفروشد. این امر رونق صادرات است و منجربه واردات ارز می‌شود. به‌همین‌دلیل، دربارۀ موانع این حوزه از جمله پیمان‌سپاری‌ارزی یا ثبت در سامانۀ نیما مشکلات‌مان را مطرح کردیم و در دولت به اتفاق آرا تصویب شد که صنایع‌دستی از بقیۀ حوزه‌ها جدا شود و هرکسی که قصد صادرات صنایع‌دستی داشته باشد، هیچ مانعی در این حوزه برایش ایجاد نشود.»

این مسئول معتقد است که در این حوزه باید آسیب‌شناسی صورت بگیرد و یکی از مهم‌ترین آسیب‌ها هم بسته‌بندی صنایع‌دستی است. او در توضیح بیشتر بیان می‌کند: «در لاله‌جین به‌عنوان سوغاتی، صنایع‌دستی خریدیم و آن را داخل روزنامه تحویل دادند. این مسئله باید تغییر کند؛ حتی اگر بگویند که بسته‌بندی قیمت صنایع‌دستی را افزایش می‌دهد، بازهم باید صورت بگیرد؛ چون ارزش کالا را افزایش می‌دهد.»  

وزیر میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی دراین‌باره به افتتاح کارگاه بسته‌بندی در یزد اشاره می‌کند و می‌گوید: «این کارگاه به‌دلیل اهمیت بسته‌بندی صنایع‌دستی ارزشمند است. ما باید صنایع‌دستی را با بسته‌بندی خوب و جوان‌پسند در اختیار گردشگران و علاقه‌مندان قرار دهیم.»

ضرغامی همچنین از دستور رئیس‌جمهور شهید در ایجاد بازارچۀ صنایع‌دستی در ورودی همۀ شهرها هم خبر می‌دهد و می‌گوید: «برخی شهرها آن را انجام دادند، اما بسیاری از شهرها هنوز اجرایی نکرده‌اند. این بازارچه‌ها باید ایجاد شوند که هنرمندان کالاهای خود را ارزان‌قیمت در همان بازارچه‌های ورودی به گردشگران عرضه کنند. این درحالی‌است‌که مشکلات معیشتی هم باعث حذف صنایع‌دستی از سبد خرید مردم شده و باوجودی‌که مایل به خرید آن هستند، اما توان مالی ندارند. به‌همین‌دلیل، یکی از راهکارها این است که صنایع‌دستی کاربردی شود تا رونق فروش آن صورت بگیرد.»

او همچنین به انتشار کتاب هنر دست تهران هم اشاره می‌کند و می‌گوید: «در انتشارات حوزۀ صنایع‌دستی هم تحول ایجاد شده است. این مسئله باعث می‌شود که علاقه‌مندان به حوزۀ صنایع‌دستی اطلاع بیشتری کسب  کنند و سطح سواد مردم در این حوزه هم افزایش پیدا کند.»