اسفند سال گذشته «محمود کمانی»، معاون وزیر نیرو اعلام کرد در پیک تابستان امسال، مصرف برق به ۷۳ هزار و ۵۰۰ مگاوات رسید که دو ماه تداوم داشت، درحالی‌که عملاً تولید حداکثر نیروگاه‌های کشور حدود ۶۱ هزار و ۵۰۰ مگاوات بود. بنابراین، در حدود ۱۲ هزار مگاوات ناترازی برق رخ داد که پیش‌بینی می‌شود سال آینده پنج درصد به این میزان اضافه شود: «در این مسیر، توسعهٔ نیروگاه‌های برق تجدیدپذیر، ضروری و اجتناب‌ناپذیر است؛ چراکه ۸۰۰ میلیون مترمکعب تولید منابع سوخت فسیلی داشته‌ایم و مصارف ما به ۶۰۰ تا ۷۰۰ میلیون مترمکعب در سال رسیده است. بنابراین، در فصل سرد سال با محدودیت تأمین گاز برای نیروگاه‌ها مواجهیم و تأمین سوخت مایع نیز محدودیت‌های خاص خودش را دارد.»

 

پنج سال زمان 

رئیس سازمان انرژی‌های تجدیدپذیر و بهره‌وری انرژی برق با بیان اینکه توسعهٔ ۳۰ هزار مگاوات نیروگاه تجدیدپذیر در برنامه‌ریزی پنج‌ساله زمان‌بر است، ادامه داده بود: «یکی از مسیرهای مهم برای جبران ناترازی برق، کاهش مصرف است. وزارت نیرو در بخش خانگی با اعطای مشوق اقدام کرده است تا مصرف برق کاهش یابد که تأثیر خوبی نیز داشته است. درنتیجهٔ این اقدام وزارت نیرو، در دو سال گذشته افزایش مصرف خانگی نداشتیم و عمده افزایش مصرف مربوط به صنعت بوده است به‌گونه‌ای که در تابستان ۱۴۰۲ برای اولین‌بار در تاریخ، مصرف برق صنعت از خانگی پیشی گرفته است که نویدبخش رونق تولید است.»

 

سه برنامه 

اکنون وزارت نیرو اعلام کرده است صنعت برق برای کاهش ناترازی سه برنامه در دستور اجرا دارد. وب‌سایت خبری وزارت نیرو (پاون) روز گذشته در خبری نوشت: «صنعت برق کشور تلاش برای به حداقل رساندن ناترازی برق را در سال ۱۴۰۳ ادامه خواهد داد، تلاش‌هایی که در تمامی حوزه‌ها اعم از توسعهٔ ظرفیت نیروگاه‌های حرارتی، سیکل ترکیبی و انواع تجدیدپذیرها پیش‌بینی شده است.»

طبق این گزارش میزان ظرفیت نصب‌شدهٔ نیروگاهی کشور تا پایان دی‌ماه سال ۱۴۰۲به عدد ۹۲ هزار و ۵۵ مگاوات رسید که نسبت به سال ۱۴۰۱ بالغ بر ۱.۴ درصد افزایش داشته است. در این بین میزان ظرفیت نیروگاه‌های گازی کشور با ۳.۱ درصد افزایش به رقم ۲۳ هزار ۳۳۰ مگاوات رسید که ۲۵.۳ درصد از کل ظرفیت تولید نیروگاهی کشور را شامل می‌شود. همچنین، این گزارش نوشت: «با توجه به این اعداد و ارقام افزایش بهره‌وری و ظرفیت تولید نیروگاهی در کشور بیش‌ازپیش مورد توجه قرار می‌گیرد. 

 

ناترازی ۱۷ درصدی

این برنامه‌ها درحالی اعلام شده است که آمار‌ها نشان می‌دهد صنعت برق در سال ۱۴۰۲، ناترازی ۱۷ درصدی را پشت سر گذاشته است. ناهمخوانی تولید و مصرف که به آن ناترازی نیز گفته می‌شود، سال‌هاست گریبانگیر حوزهٔ انرژی ایران شده و در بخش‌های مختلف مشکلاتی را به وجود آورده است. صنعت برق یکی از حوزه‌هایی است که با چالش ناترازی دست‌وپنجه نرم می‌کند، چالشی که دولت سیزدهم آن را به گردن دولت‌های پیشین می‌اندازد. اسفند سال گذشته «اکبر محرابیان»، وزیر نیرو، اعلام کرد دولت سیزدهم در سال ۱۴۰۰ صنعت برق را با کمبود ۱۵ هزار مگاواتی برق تحویل گرفت و قرار شد با اتخاذ دو سیاست افزایش ظرفیت نیروگاهی و مدیریت مصرف، مشکل ناترازی را رفع کند.

 

همان زمان «هادی مدقق» سرپرست برنامه‌ریزی کلان شرکت برق حرارتی درخصوص نیروگاه‌های اضافه‌شده به ظرفیت نیروگاهی کشور در سال ۱۴۰۲ اعلام کرده بود از ابتدای سال تاکنون میزان ۲۰۱۲ مگاوات که شامل یک‌هزار و ۵۶ مگاوات نیروگاه حرارتی جدید و ۹۶۵ مگاوات رفع محدودیت و افزایش توان عملی نیروگاه‌های حرارتی می‌شود، به بهره‌برداری رسیده است. نیروگاه‌های جدید عبارتند از: واحد ۴ بخش گاز باکری ۱۸۳ مگاوات، پتروشیمی کردستان ۳۰ مگاوات، پتروشیمی کرمانشاه ۱۰ مگاوات، واحد ۱ بخش گاز فولاد مبارکه ۳۰۷ مگاوات، واحد ۱ بخش گاز سبزوار ۱۸۳ مگاوات و واحد ۳ بخش بخار سیکل ترکیبی سبلان ۱۶۰ مگاوات: «در دولت سیزدهم تاکنون ۱۳ واحد بخش بخار نیروگاه‌های سیکل ترکیبی به ظرفیت مجموعاً دو هزار ۱۶۳ مگاوات به بهره‌برداری رسیده است که این واحد‌های بخار جدید بدون مصرف سوخت اضافی و از طریق حرارت اگزوز واحد گاز قبلی در حال فعالیت هستند. احداث این واحد‌ها منجر به صرفه‌جویی ۳ میلیارد و ۲۵۰ میلیون مترمکعبی مصرف سوخت در طول سال شده است. شایان ذکر است که میزان راندمان نیروگاه‌های حرارتی از ۳۹.۱ درصد در سال ۱۴۰۱ به ۳۹.۳۲ درصد تاکنون رسیده است.»

 

به‌گفتهٔ او، همچنین احداث و بهره‌برداری از چهار هزار و ۵۰۰ مگاوات نیروگاه‌های خورشیدی بعد از اخذ مصوبهٔ وزیر نیرو با استفاده از ظرفیت ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید که تاکنون دو هزار و ۷۳ مگاوات از چهار هزار مگاوات در دست احداث است، دیگر عملکرد مهم سال گذشته بوده است: «از طرفی اخذ مصوبهٔ احداث نیروگاه‌های بادی در چارچوب ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید هم از دیگر دستاوردهای سال ۱۴۰۲ بوده است. مقرر شده است برای سال جدید، بهره‌برداری از ۱۱ هزار و ۷۲۵ مگاوات ظرفیت جدید نیروگاهی شامل ۲۵۹۶ مگاوات نیروگاه حرارتی بزرگ و مقیاس متوسط و ۹ هزار و ۱۲۹ مگاوات نیروگاه‌های بخش صنایع صورت گیرد. همچنین، مناقصه برای  احداث نیروگاه‌های بادی صورت پذیرد تا جذب سرمایه در این بخش نیز انجام شود و توسعهٔ این انرژی پاک بیش‌ازپیش گسترش یابد.»