|پیام ما| برای محدود کردن گرمایش زمین، هیچ نشانه‌ای از کاهش مورد نیاز گازهای گلخانه‌ای نیست. محققان این را با ناامیدی می‌گویند و نتایج مطالعه جدید درباره میزان انتشار کربن را «مایوس‌کننده» و «تاریک» می‌خوانند. آنها با این گفته‌ها به دنبال افزایش فشار بر کشورهایی هستند که نمایندگان آنها در اجلاس آب و هوایی سازمان ملل در مصر گرد هم آمده‌اند تا اقدامی فوری و واقعی انجام دهند.

تحلیلی جامع نشان می‌دهد که انتشار کربن حاصل استفاده از سوخت‌های فسیلی، امسال رکوردهای همیشگی را می‌شکند. این یافته‌ها با نیاز کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای به نصف تا سال 2030 تضاد فاحشی دارد. هدف اصلی این بود که انتشار کاهش یابد تا گرمایش جهانی به 1.5 درجه سانتی‌گراد محدود شود اما داده‌های تازه نشان می‌دهد اقدامات انجام شده برای جلوگیری از مخرب‌ترین آثار بحران اقلیمی کافی نبوده و نتیجه دلخواه را نداشته است. گاردین در گزارشی از یافته‌های جدید نوشته است: اگرچه ارزیابی انتشار کربن ناشی از نابودی جنگل‌ها، با بارقه‌ای از امید همراه بوده است. چرا که با کاشت درختان بیشتر به جای قطع، میزان انتشار کربن در این بخش در دو دهه گذشته به آرامی در حال کاهش بود. با در نظر گرفتن این کاهش، میزان انتشار جهانی از سال 2015 ثابت بوده است. اما تا آن زمان که میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای شروع به کاهش کند، همچنان مقادیر عظیمی از دی‌اکسید کربن -که گرما را به دام می‌اندازد- هر ساله به جو پمپ می‌شود.

پیر فریدلینگشتاین: امسال شاهد افزایش دیگری در انتشار دی‌اکسید کربن ناشی از سوخت‌های فسیلی در جهان هستیم؛ آن هم در زمانی که به کاهش سریع نیاز داریم. اگر قرار است برای محدود کردن گرمایش زمین نزدیک به 1.5 درجه سانتی گراد شانسی داشته باشیم، سران کشورهای حاضر در COP27 باید اقدامات معناداری انجام دهند

آنتونیو گوترش، دبیرکل سازمان ملل متحد، این هفته در اجلاس کاپ27 معنی این جملات را برای رهبران جهان روشن کرد: «در جنگی که برای زندگی در جریان است، در حال باختیم. سیاره ما به‌سرعت به نقاط اوج نزدیک می‌شود و این روند آشفتگی اقلیمی را غیرقابل برگشت می‌کند. ما در بزرگراهی به سوی جهنم اقلیمی در حال حرکتیم و پایمان را روی پدال گاز گذاشته‌ایم.» بررسی پروژه جهانی کربن (GCP) از تخمین انتشار گازهای گلخانه‌ای در سال 2022 نشان می‌دهد که دی‌اکسید کربن ناشی از احتراق سوخت‌های فسیلی در مسیر افزایشی یک درصدی از 36.6 میلیارد تن است. یعنی طبق پیش‌بینی این تحلیل، انتشار دی‌اکسید کربن جهانی از سوخت‌های فسیلی در سال 2022 یک درصد افزایش می‌یابد و به رکورد جدید 37.5 میلیارد تن می‌رسد؛ این بالاترین میزان انتشار در طول تاریخ این سیاره است. سوزاندن فرآورده‌های نفتی، مهمترین عامل این روند است که پس از همه‌گیری کرونا، با تداوم یافتن سفرهای هوایی شدت یافت.
به گفته محققان، ادامه انتشار گازهای گلخانه‌ای در این سطح باعث می‌شود افزایش 1.5 درجه سانتی‌گرادی گرمایش جهانی در دهه آینده محتمل‌تر شود. اکنون رسیدن به هدف صفر خالص انتشار کربن تا سال 2050 -که بسیاری از کشورها به آن متعهد شده‌اند- به کاهش سالانه انتشار تا حد زمان قرنطینه در سال 2020 نیاز دارد.

گلن پیترز: این یک یادآوری بدیهی است که با وجود همه این لفاظی‌ها، انتشار دی‌اکسید کربن ناشی از سوخت‌های فسیلی در جهان بیش از 5 درصد بیشتر از سال 2015 است که توافق پاریس انجام شد. به وضوح هیچ نشانه‌ای از کاهش مورد نیاز برای محدود کردن دما نزدیک به 1.5 درجه سانتی‌گراد وجود ندارد

سهم بزرگترین کشورهای آلاینده از انتشار کربن
این تجزیه و تحلیل نشان می‌دهد که انتشار کربن ناشی از سوخت زغال‌سنگ بار دیگر به اوج خود در سال 2014 باز خواهد گشت. اما مثل آن زمان، عامل این افزایش چین نیست، بلکه هند و اتحادیه اروپا هدایت‌گر این روند هستند. از سوی دیگر میزان سوزاندن گاز در همان سطح رکوردی که در سال 2021 مشاهده شد، باقی می‌ماند. طبق یافته‌های GCP انتشار کربن از سوی چین که بزرگترین آلوده‌کننده جهان است، به دلیل محدودیت‌های سخت مرتبط با همه‌گیری کرونا و همینطور سقوط صنعت ساخت و ساز، در سال 2022 به میزان یک درصد کاهش خواهد یافت. اتحادیه اروپا نیز شاهد کاهش مشابهی خواهد بود زیرا افزایش 7 درصدی انتشار ناشی از زغال‌سنگ با کاهش 10 درصدی دی‌اکسید کربن، به دلیل حمله روسیه به اوکراین و جایگزینی گاز، جبران شده است. در مقابل، انتشار گازهای گلخانه‌ای ایالات متحده 1.5 درصد افزایش خواهد یافت که علت اصلی آن افزایش پروازها است. کشور هند هم به‌دلیل استفاده بیشتر از زغال‌سنگ و نفت، با 6 درصد، بیشترین افزایش انتشار را خواهد داشت. میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای این کشور اکنون بیشتر از کل کشورهای عضو اتحادیه اروپاست.
پروفسور پیر فریدلینگشتاین، دانشمند آب و هوا در دانشگاه اکستر که این مطالعه را رهبری کرده، می‌گوید: «امسال شاهد افزایش دیگری در انتشار دی‌اکسید کربن ناشی از سوخت‌های فسیلی در جهان هستیم؛ آن هم در زمانی که به کاهش سریع نیاز داریم. اگر قرار است برای محدود کردن گرمایش زمین نزدیک به 1.5 درجه سانتی گراد شانسی داشته باشیم، سران کشورهای حاضر در COP27 باید اقدامات معناداری انجام دهند.» دکتر گلن پیترز، یکی از اعضای GCP در مرکز بین‌المللی تحقیقات آب و هوا (سیسرو) در نروژ هم می‌گوید: «تا مقصد فاصله زیادی داریم. بسیاری از کشورها، شهرها، شرکت‌ها و افراد به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای متعهد شده‌اند. این یک یادآوری بدیهی است که با وجود همه این لفاظی‌ها، انتشار دی‌اکسید کربن ناشی از سوخت‌های فسیلی در جهان بیش از 5 درصد بیشتر از سال 2015 است که توافق پاریس انجام شد.» به گفته او «به وضوح هیچ نشانه‌ای از کاهش مورد نیاز برای محدود کردن تغییرات آب و هوایی نزدیک به 1.5 درجه سانتی‌گراد وجود ندارد».
اشاره پروفسور کورین لو کوئره، در دانشگاه آنگلیای شرقی، که در این مطالعه شرکت داشته، هم بر این است که میانگین افزایش سالانه انتشار در طول دهه 2000 به اندازه 3 درصد بود، اما در دهه گذشته به 0.5 درصد افزایش یافت: «ما نشان دادیم که سیاست اقلیمی کار می‌کند. اگر دولت ها با سرمایه‌گذاری در انرژی پاک و کاشت درختان و نه قطع درختان پاسخ دهند، انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی به سرعت شروع به کاهش می‌کند.
حرکت در مسیر فاجعه اقلیمی
مجموعه‌ای از گزارش‌های منتشر شده قبل از نشست اقلیمی Cop27 نشان می‌دهد که این سیاره تا چه حد به فاجعه اقلیمی نزدیک است؛ آن هم بدون اینکه «مسیر معتبری» برای کاهش کربن به 1.5 درجه سانتی‌گراد وجود داشته باشد. COP27 امیدوار است با توجه به اهدافی که در اجلاس‌های قبلی میان کشورها به توافق رسیده‌، اقداماتی را انجام دهد اما اختلاف نظر در مورد تامین مالی توسط کشورهای ثروتمند مانع بزرگی است.
تجزیه و تحلیل 2022 GCP در مجله Earth System Science Data منتشر شده و توسط بیش از 100 دانشمند از 80 سازمان در سراسر جهان تهیه شده است. بر اساس این تحلیل اقیانوس‌ها و خشکی‌ها حدود نیمی از انتشار کربن ناشی از فعالیت‌های انسان را جذب می‌کنند. با این حال، پروژه جهانی کربن دریافت که این توانایی اقیانوس‌ها و خشکی‌ها در روند گرمایش جهانی به طور فزاینده‌ای توسط آسیب می‌بیند؛ جذب دی‌اکسید کربن توسط خشکی و اقیانوس در دهه گذشته به ترتیب 17 و 5 درصد کاهش یافته است. دانشمندان GCP نگران انتشار گازهای گلخانه‌ای در آینده نیز هستند. رابی اندرو، دانشمند ارشد در سیسرو می‌گوید: «با توجه به اینکه در سال 2023 بهبود بیشتری در استفاده از نفت انتظار می‌رود، اگر استفاده از زغال‌سنگ یا گاز ثابت بماند یا افزایش یابد، این احتمال وجود دارد که انتشار دی‌اکسید کربن ناشی از سوخت‌های فسیلی جهان در سال 2023 بدون سیاست‌های هماهنگ کشورها، باز هم به افزایش خود ادامه دهد.» پروفسور ونسا کاستان بروتو، از دانشگاه شفیلد هم نتایج این تحلیل را «تاریک» می‌خواند. او می‌گوید: «انتشار کربن همچنان در حال افزایش است و اگر این روند ادامه یابد، تغییر اقلیم در یک دهه آینده به مرحله بسیار ویران‌گری خواهد رسید.» پروفسور مارک ماسلین از دانشگاه کالج لندن هم این گزارش را «عمیقاً مایوس‌کننده» توصیف کرده و گفته است: «نتایج این مطالعه، پیام روشنی برای رهبران شرکت‌کننده در اجلاس اقلیمی سازمان ملل دارد: اگر قرار است برای محدود کردن گرمایش زمین نزدیک به 1.5 درجه سانتی گراد شانسی داشته باشیم، سران کشورهای حاضر باید اقدامات معناداری برای کاهش قابل توجه انتشار کربن انجام دهند.»