راهی برای فراموشی نیست
آیا بلایای طبیعی میتوانند فرصتی برای گردشگران ایجاد کنند؟
۱ شهریور ۱۴۰۲، ۲۲:۴۵
«یووال نوح هراری» در کتابِ انسان خردمند میگوید: «زمانی که انسان در رویارویی با طبیعت و کنترل آن، خود را شکست خورده یافت، آنگاه پیروان فرقه چندخدایی که دنیا را انعکاس روابط میان خدایان و انسانها میدیدند اعمال نیک و بد را عامل تعیینکننده در سرنوشت کل یک اکوسیستم قلمداد کردند.» و شاید همین دیدگاه، عنوان رویداد طبیعی را به بلایای طبیعی تغییر نام داد. هرچند ده هزار سال بعد، تنها راه انسان مدرن برای بقای خود، روی آوردن به علم، برای کاهش خسارات ناشی از بلایای طبیعی بود.
در سال 2015 با مطرح شدن موضوع افزایش دمای کره زمین و تغییر اقلیم در نشست پاریس، نگاه فعالان محیطزیست به سمت تلاش برای تغییر فرهنگ و سبک زندگی ملتها معطوف شد. «اِمیلیو مورن»، انسانشناس آمریکاییتبار، در کتاب مردم و طبیعت، سرآغاز بحرانهای محیط زیستی را در بعد از انقلاب صنعتی جستوجو میکند و مصرف سوختهای فسیلی، پیشرفت فناوری در کشاورزی، مهاجرت به شهرها و افزایش تولید سطح بالایی از دیاکسیدکربن را شروعی برای گسترش سیل، آتشسوزی و بیماریهای عفونی میداند.
در حالی که بلایای طبیعی نقش مخربی در ابعاد مختلف جوامع انسانی، اثرات بلندمدت نامطلوب و تصاویر منفی در مقاصد گردشگری ایجاد میکند، اما در تاریخ ما باقی میمانند و در برخی موارد از نسلی به نسل دیگر منتقل میشوند و در قالب داستان و تصاویر در فرهنگها جای میگیرند. نقاشیهای «کاتسوشیکا هوکوسای» در نیمه اول قرن نوزدهم که الهام گرفته از وقایع طبیعی است، هنر را به روشی برای درک جلوههای طبیعی غیرقابل تصور و ایجاد حس شفقت انسانی تبدیل کرده است.
آمارها نشان میدهد که علاقه به سفر و ورود به مکانهای متاثر از بلایای طبیعی تا حدود ۲ سال به شدت کاهش مییابد
با رشد فرهنگ سفر از اوایل قرن بیستم و تعدد انواع گردشگری، گاهی فجایع طبیعی عامل مهمی برای ایجاد نوع جدیدی از گردشگری شدهاست. پیدایش دریاچهها بر اثر رانش زمین و یافتن تمدنها و شهرهای زیرزمینی بر اثر زلزله و سیل- مانند پیدایش تمدن باستانی جیرفت و بم بعد از زلزله سال 1382- از مثالهای بارز این موضوع هستند. هم اکنون بازدید از مناطق آتشفشانی نیز یکی از پرطرفدارترین نوع گردشگری در کشورهایی مانند ژاپن، شیلی، اندونزی، ایتالیا و هاوایی به شمار میرود. سالانه بیش از 500 هزار کوهنورد، نه تنها به قصد کوهنوردی بلکه برای دیدن جلوههای آتشفشانی، از کوهستان فوجی بالا میروند که عدد قابل توجهی برای کشور ژاپن با 110 آتشفشان فعال است.
اما صنعت گردشگری چگونه میتواند به احیای فرهنگی و التیام مناطقِ تحت تاثیر بلایای طبیعی کمک کند؟
گردشگران بلایای طبیعی عموما به گروهی از گردشگران گفته میشود که مدتی پس از وقوع یک رویداد طبیعی تمایل به شنیدن روایتها، بازدید از موزهها و دیدن حیات دوباره شهرها و فرهنگها دارند. در این نوع از سفرها، انتخاب مقصد گردشگری بر اساس یک عامل انسانی نیست بلکه یک رویداد طبیعی آغازگر جذب گردشگران شدهاست. اگرچه در برخی موارد، جنگها نیز در مجموعه فجایعی از این دست محسوب میشوند. بنابراین ذکر این نکته ضروری است که گردشگری بلایای طبیعی با گردشگری فرهنگی و پایدار متفاوت است اما میتواند به عنوان گردشگری جایگزین پذیرفته شود.
«الی وِیل»، «بومشناس» و سرپرست نویسندگان نشریه بینالمللی Wildland Fire- در مصاحبهای با مجله Backpacker در ژوئن 2022 به موضوع اهمیت گردشگر در احیای دوباره جنگلها بعد از آتشسوزیهای گسترده کالیفرنیا میپردازد و وقایع طبیعی را به مثابه فضای آموزشی و راهی برای توجه دوباره انسان به عناصر زیستی جهان میداند.
آمارها نشان میدهد که علاقه به سفر و ورود به مکانهای متاثر از بلایای طبیعی تا حدود ۲ سال به شدت کاهش مییابد اما در صورت عملکرد صحیح دولتها، زیرساختهای مدرن ساخته میشود، ماهیت مکانها تغییر میکند و گاهی تصویر ویرانیها فقط در اسنادی باقی میماند که برای آموزش در کاهش خطر ناشی از فجایع طبیعی استفاده میشود.
در دوران بعد از وقوع حوادث طبیعی، در بسیاری از کشورها، بازسازی شهر با هدف بهبود اعتماد فرهنگی و ارتباط فعال با جهان به عنوان یک راهبرد کلی و همچنین با تکیه بر دیپلماسی عمومی شهری در نظر گرفته میشود که در مرحله اول بر ساخت دوباره فرهنگ محلی و در مرحله بعد با معرفی بینالمللی بر جذب گردشگران تمرکز خواهد کرد. دیپلماسی عمومی شهری به نوع جدیدی از ادبیات سیاسی در قرن بیستویکم تبدیل شدهاست و راه مهمی برای شکل دادن به تصویر ملی خوب و ارتقای صادرات فرهنگی است.
بر اساس نشریه انگلیسی «سالنامه تحقیقات گردشگری»، با بیان نظرات متعدد از سوی ذینفعان این صنعت و تسهیلگران اجتماعی، جریانهای نسبیگرایی اخلاقی در خصوص این نوع از سفرها ایجاد شده است. از یک سو گردشگر با حضور، مشاهده و عکسبرداری از قربانیان، آنها را در معرض رنج بیشتری قرار میدهد و آسیبها را عمیقتر میکند و از سوی دیگر، جامعه محلی میتواند از حضور گردشگران برای وادار کردن مقامات محلی به اقدام مناسب، بازسازی و کاهش ریسک در آینده استفاده کند. همچنین اپراتورهای سفر این امکان را دارند که برای ساکنانی که به دلیل تخریبها و خسارات وارد شده، امکانات معیشتی خود را از دست دادهاند، با نگاهی کارآفرین به ایجاد شغل بپردازند.
عنوان «راهی برای فراموشی نیست» برداشتی شخصی است از آثار «جاو یاشیموتو»، نقاش معاصر ژاپنی، که بلایای طبیعی را به تصویر میکشد. فجایعی که احساسات را برمیانگیزد و از طریق رسانهها مخاطبان بسیاری را به خود اختصاص میدهد اما این احساسات در چرخه متوالی خبرها و هجوم گذر زمان از بین میرود. او این فراموشی اجتماعی را از طریق هنرش برطرف میکند. هنری که به عنوان یک خاطره جمعی برای رخدادهای غمانگیزی عمل میکند که در عصر اطلاعات ما، به سرعت فراموش شدهاند.
باید در نظر داشت که با ویرانی جاذبههای تاریخی و طبیعی یک مقصد گردشگری، بخشی از هویت جامعه محلی از دست میرود. جامعهای که زمانی خودش را جزو فرهنگ یکپارچه کشورش میدانست، بعد از یک رخداد طبیعی خود را تنها و رها شده مییابد. بنابراین شاید صنعت گردشگری بتواند یک جغرافیای فاجعه دیده را به جای شهری در حال افول، به «نشانههای امید» و «تولد دوباره» تبدیل سازد.
منابع:
Backpacker Magazine / summer 2022
Moran، Emilio. (2006). People And Nature .New York: Blackwall.
J. L. Crompton, ”Motivations of pleasure vacations” Annals of Tourism Research, vol. 6
Ruci´nska، Dorota “Natural Disaster Tourism as a Type of Dark Tourism” World Academy of Science, Engineering and Technology International Journal of Humanities and Social Sciences Vol:10, No:5, 2016
برچسب ها:
مطالب مرتبط
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- روغن صنعتی مایعی جادویی برای افزایش عمر مفید ماشین آلات
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید