«صیانت شدیم» این روزها دیگر یک شوخی برخاسته از فضای مجازی و با طعنه به طرح تهیه شده از سوی نمایندگان عضو جبهه پایداری یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی نیست، حقیقتی است که از وزیر و وکیل گرفته تا عموم جامعه بر آن معترفند. اینترنت در ایران کندتر از همیشه است. فیلترشکن‌ها از کار افتاده‌اند و آموزش مجازی نیز با اختلال جدی مواجه شده است اما کسی پاسخگو نیست. نمایندگان مجلس فقط می‌کوشند اتهام اجرای بی سروصدای طرح صیانت را رد کنند همانطور که تاکید دارند که کلیات این طرح باید پیش از نوروز به تصویب برسد. وزارت ارتباطات هم حداقل در اظهارات رسمی‌اش، حاضر به پذیرش سقوط آزاد پهنای باند نیست.

اوضاع اینترنت این روزها در ایران آشفته‌تر از همیشه است البته نه در قیاس با آبان 98 که با دستور شورای عالی امنیت ملی بیشتر از یک هفته ارتباط ایران با جهان قطع شده بود. یک هفته است که نه اینترنت موبایل و نه ثابت خدمات نه چندان مطلوب گذشته را هم ارائه نمی‌کنند. اتفاقی که سبب شده برگزاری کلاس‌های مجازی دانشگاه‌ها و مدارس هم با اختلال جدی مواجه شود. بنا به مشاهدات خبرنگار «پیام‌ما»، اساتید برخی دانشگاه‌ها نظیر دانشگاه تهران با اعلام نارضایتی از وضعیت اینترنت حاضر به برگزاری کلاس درس نشده و برگزاری کلاس را به هفته‌های آتی موکول کردند. اتفاقی که بعضا در قبال دانش آموزان در کلان‌شهرهای تهران و کرج هم رخ داده است. در این میان اما هیچ فرد و نهادی پاسخگوی انتقادات افکار عمومی نیست. شرکت‌های ارائه دهنده اینترنت که تقریبا همه آن‌ها از ابتدای سال تا امروز اقدام به افزایش قیمت اینترنت ثابت و همراه کرده‌اند، ماجرا را به کاهش پهنای باند ارائه شده از سوی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات ربط می‌دهند. ولی عیسی زارع‌پور به عنوان نفر اول این وزارتخانه حاضر به پذیرش این مساله نیست و در پاسخ به انتقادات مطرح شده گفته است: « برخی این روزها دروغ می‌گویند و به راحتی برچسب می‌زنند که می‌بینیم سرعت انتشار اینگونه اخبار در فضای مجازی چقدر بالا است. در ابتدای دولت سرعت اینترنت در کشور ما ۱۸ مگابیت برثانیه بوده که اکنون به ۲۴ مگابیت‌ برثانیه رسیده و این نشان می‌دهد که طی این مدت سرعت اینترنت افزایش یافته است.»
چه کسی راست می‌گوید؟!
در روزهای اخیر روزنامه جمهوری اسلامی در یادداشتی با انتقاد از سیاست‌های اجرایی دولت ابراهیم رئیسی و بیان این مهم که ایران در وضعیت اینترنت در کنار افغانستان جنگ زده و اسیر در چنگ طالبان قرار گرفته، نوشت: « گفته می‌شود، ایران در رده‌بندی جهانی کشورها از نظر سرعت دانلود اینترنت همراه 7 پله پایین آمد و به رده 79 رسید. یعنی جنگ اعصاب، هفت پله بالاتر رفته است از قبل.» وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات اما این مساله را در اظهارات خود تکذیب کرد و گفت: «بر اساس آمار وب‌سایت اسپیدتست، ایران ۱۰۰ پله از نظر سرعت اینترنت از کشور افغانستان جلوتر است و اینکه سرعت اینترنت ما با افغانستان برابری می‌کند را تکذیب می‌کنم.» دیروز هم خبرگزاری جمهوری اسلامی، ایرنا در گزارشی به دفاع از وضعیت اینترنت در ایران پرداخت و در شرایطی نوشت: « متوسط سرعت اینترنت ثابت در دنیا ۵۹.۸۴ مگابیت بر ثانیه است و سرعت ایران ۱۰.۳۹ مگابیت بر ثانیه است. در حوزه اینترنت سیار، بر اساس شاخص‌های جهانی میانگین سرعت ۲۹.۶۲ مگابیت بر ثانیه است که در ایران ما میانگین سرعت ۲۳.۱۰ مگابیت برثانیه را داریم» که در یک هفته اخیر کاهش سرعت اینترنت از یک سو و مسدود شدن فیلترشکن‌ها با انتقادات بسیار زیاد کاربران مواجه شده بود. از خبرنگاران و فعالان سیاسی گرفته تا نمایندگان مجلس از کندی اینترنت در ایران انتقاد می‌کنند. مجید نصیرائی، عضو کمیسیون ویژه صیانت و از موافقان این طرح یکی از همین نمایندگان است. او به خبرنگار «پیام ما» گفت: «وضعیت اینترنت من به عنوان نماینده مجلس هم مناسب نیست و مسئولان باید به این مساله به طور جدی رسیدگی کنند.»
کاربران شبکه‌های اجتماعی به طعنه از جمله «صیانت شدیم» استفاده می‌کنند ولی نصیرائی با رد ارتباط کاهش سرعت اینترنت و قطع شدن فیلتر شکن‌ها به طرح صیانت نمایندگان گفت: «مشکلات ایجاد شده در اینترنت و کاهش سرعت آن ربطی به طرح نمایندگان ندارد. وزارت ارتباطات باید نسبت به آن پاسخگو باشند. طرح ما هنوز تصویب نشده و روند قانونی را طی نکرده بنابراین اظهارات مطرح شده درباره اجرای بی سروصدای این طرح درست نیست. وزارت ارتباطات باید خودش نسبت به رفع مشکلاتی که دارد، اقدام کند.» این اظهارات در شرایطی صورت گرفته که پیگیری‌های خبرنگار «پیام ما» از برخی از کارشناسان آشنا با طرح صیانت و در ارتباط با وزارت ارتباطات ایران، حاکی از آن است که مشکلات ایجاد شده در حوزه اینترنت بیشتر از آنکه ناشی از مشکلات فنی باشد، عمدی است. این کارشناسان که نخواستند نامشان اعلام شود، برای اثبات ادعای خود بر کاهش بیشتر سرعت اینترنت در برخی از ساعات شبانه‌روز اشاره و تاکید کردند که مشکلات فنی نمی‌تواند مثلا از ساعت 5 بعدازظهر به بعد، ترافیک اختصاص داده شده به شبکه اجتماعی اینستاگرام را کاهش دهد تا میزان استفاده مردم از آن کاهش پیدا کند. این کارشناسان این اقدامات را زمینه‌چینی برای اجرای طرح صیانت می‌دانند.
چه زمانی صیانت می‌شویم؟!
اینکه طرح صیانت هنوز اجرا نشده ولی وضعیت اینترنت در ایران آشفته است، کاربران شبکه‌های اجتماعی را نگران فرداها و اجرای این طرح کرده است. پاسخ مشخصی اما برای این مهم وجود ندارد. تقریبا کسی نیست که به طور دقیق بتواند فردای پس از اجرای طرح صیانت و وضعیت شبکه‌های اجتماعی در ایران را ترسیم کند فقط مرکز پژوهش‌های مجلس در آخرین گزارش علنی خود درباره طرح صیانت، این طرح را خلاف قانون اساسی و مغایر حقوق مردم خوانده بود. با این حال اصرارها بر تصویب این طرح افزایش یافته است. جمعه هفته گذشته امام جمعه مشهد در حضور قالیباف خواستار تصویب طرح صیانت شده بود. دیروز هم دادستان قم در اظهاراتی همسو با علم‌الهدی، تاکید کرد که «رهاشدگی فضای مجازی مهم‌ترین عامل مشکل حجاب‌ و عفاف است.» پس از او، مدیر روابط‌عمومی دادستانی کل کشور هم در اظهاراتی به نقل از دادستان کل کشور گفت که «فضای مجازی به حکم عقل و شرع باید ساماندهی شود.» همزمان با این اظهارات تلاش‌ها در مجلس برای تصویب طرح صیانت هم افزایش یافته است. نصیرائی، عضو کمیسیون ویژه صیانت به «پیام‌ما» گفت: « امیدوارم جلسه کمیسیون ویژه طرح تنظیم مقررات فضای مجازی در اولین فرصت در هفته آینده تشکیل شود.» او که از به کار بردن کلید واژه «صیانت» برای توصیف طرح نمایندگان پرهیز می‌کرد، در ادامه گفت: «امیدواریم به‌زودی و پیش از پایان سال شاهد تصویب کلیات این طرح باشیم چراکه مطالبه بسیاری از خانواده‌ها و دغدغه‌مندان بود. با حوادثی چون حادثه اهواز که مثل پتک بر سر جامعه فرودآمد هم مطالبات برای تصویب این طرح و مقابله با بی در و پیکر بودن فضای مجازی و اقدامات بی‌حساب و کتاب در آن افزایش پیدا کرد. بنابراین لازم است که دولت و مجلس برای مقابله با این آسیب و ضعف بزرگ هرچه سریعتر اقدام کنند.» او نگفت که طرح صیانت زمانی که قوانین بازدارنده و حمایت گری برای زنان وجود ندارد، چطور می‌تواند مانع تکرار فاجعه اهواز شود و با کدام تحقیق اهواز به فضای مجازی گره خورد ولی در عوض در پاسخ به سوالی درباره مخالفت‌های مرکز پژوهش‌های مجلس با طرح صیانت گفت: «گزارش‌های مرکز پژوهش‌ها هم مبنای ما نیست. حرف آن‌ها فقط نظر کارشناسی است، حجت و دلیل نیست. هیچ عقل سلیمی نمی‌پذیرد که محیطی مثل فضای مجازی بدون قانون اداره شود و هرکس، هرکاری که دوست داشت انجام دهد. نمی‌شود حقوق مردم را در فضای مجازی نقض کنند و بگویند من آزاد هستم. محیط مجازی باید محیطی امن برای رشد و تعالی انسان در زمینه‌های مختلف باشد.» با این حال پیگیری‌های خبرنگار «پیام ما» حاکی از آن است که هنوز زمان برگزاری جلسه مشخص نشده ولی اصرار موافقان این طرح، بر برگزاری جلسه در هفته آینده است. غلامرضا نوری‌قزلجه، نماینده مخالف طرح صیانت به «پیام‌ما» گفت: «آقایان در تلاش‌اند تا این جلسه در هفته آینده برگزار شود و کلیات طرح را تصویب کنند.» با این حال هنوز مشخص نیست نسخه مدنظر موافقان طرح صیانت، همان نسخه 9 بهمن است یا نسخه دیگری. نصیرائی به «پیام ما» گفت: «هر موقع کلیات تصویب شد، رئیس و سخنگوی کمیسیون جزئیات را اعلام می‌کنند.»