پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | حفاظت در گلستان، الگوی ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره

حفاظت در گلستان، الگوی ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره





۲۳ آذر ۱۴۰۰، ۰:۰۰

از این سموم که بر طرف بوستان بگذشت/ عجب که بوی گلی هست و رنگ نسترنی (حافظ)
زمانی که مهندس قائمی در جمع کارشناسان و نمایندگان محلی اعلام کرد جمعیت قوچ و میش در پارک ملی گلستان از هشت هزار راس فراتر رفته است، غریو شادی توام با کف‌زدن‌ها سالن کوچک پاسگاه میرزابایلو را به لرزه درآورد و برخی را به گریه انداخت. جای زنده یاد هادی فهیمی و شجاع حمیدی که ما را برای همیشه ترک کردند و سایر کسانی که خود پیشکسوت و پایه‌گذار این تفکر بودند و در آمار‌برداری قبلی ما را حمایت و همراهی کردند، بسیار خالی بود.

آماربرداری که در آن نمایندگان اداره کل حفاظت محیط زیست استان گلستان،‌ پارک ملی گلستان،‌ نمایندگان جوامع محلی،‌ نمایندگان دفتر حیات‌ وحش و نیروهای داوطلب حضور داشتند جای هیچ شک و تردیدی در صحت آن باقی نمی‌گذاشت. مشاهده متجاوز از ۸۰۰۰ راس قوچ و میش و حدود ۱۰۰۰ راس کل و بز و سه قلاده پلنگ از نزدیک شدن این پارک به روزهای اوج خود خبر می‌داد. این آمار برای من و قائمی که باسابقه‌ترین افراد این جمع و از دهه 40 شاهد فراز و نشیب های پارک بودیم، بسیار شگفت‌انگیز و امیدوارکننده بود.
در آماربرداری که به همراه آقای کارگر و قائمی در سال 59 از این پارک داشتیم، جمعیت قوچ و میش از 12 هزار راس موجود در سال‌های قبل به ۱۸ راس رسیده بود. همه زیستگاه‌های این حیوان توسط دامداران اشغال و حیوانات پراکنده شده بودند. سال بعد این آمار به 150 راس رسید. بعد از آرامش و استقرار ماموران و حضور دائمی مهندس کارگر و خانواده‌اش در این پارک، جمعیت قوچ و میش در سال ۱۳۷۰ به 6500 راس رسید ولی از آن سال به بعد جمعیت روند نزولی به خود گرفت.
به دنبال بازدید و گزارش آقای نمکی، مشاور رئیس وقت سازمان حفاظت محیط زیست در مورد وضعیت نامناسب پارک ملی گلستان به علت کمبود بودجه و امکانات ضروری، جلساتی باحضور او و آقای ظهرابی، معاون محیط زیست طبیعی و اینجانب در سازمان حفاظت محیط زیست تشکیل شد و پس از بررسی‌ها و مشورت‌های لازم تنها راه برون‌رفت از وضعیت موجود استقلال پارک، اجرای قوانین و مقررات ذخیره‌گاه‌های زیستکره و انتخاب مدیری لایق و توانا تشخیص داده شد. پارک ملی گلستان که قدیمی‌ترین پارک ملی ایران است، در سال 1336 به دلیل دارا بودن زیستگاه‌ها،‌ اکوتون‌ها و حیات‌وحش منحصر‌به‌فرد خود ابتدا به منطقه حفاظت‌شده و در سال 1342 به پارک ملی و در سال 1355 به ذخیره‌گاه زیست‌کره ارتقا یافت. از آنجا که پارک ملی گلستان در محدوده جغرافیایی سه استان گلستان،‌ خراسان شمالی و سمنان قرار دارد و در حاشیه آن اقوامی با فرهنگ‌ها و آداب و رسوم مختلف نظیر ترکمن، تات،‌ کرمانج،‌ ترک‌، بلوچ زندگی می‌کنند، از نظر حفاظتی و مدیریتی از حساسیت خاصی برخوردار است.
در شروع کار که برای آگاهی از وضعیت گونه‌های جانوری موجود، در آذرماه 96 آماربرداری از قوچ و میش اوریال به عنوان گونه شاخص با همکاری روسای اسبق پارک،‌ محیط‌بانان شاغل و بازنشسته‌، گروهی از کارشناسان و افرادجوامع محلی با نظارت خانم صفائی، نماینده اعزامی سازمان حفاظت محیط زیست انجام گرفت جمعیت آن بالغ بر ۳۰۰۰ راس بود. متعاقب این آماربرداری به منظور جلب همکاری مقامات استان‌ها و جوامع محلی در آن سال جشنی به مناسبت 60 سالگی پارک ملی گلستان که در آن نمایندگان مجلس،‌ استانداران، مقامات محلی،‌ مدیران کل،‌ نمایندگان جوامع محلی،‌ محیط‌بانان و مدیران بازنشسته حضور داشتند برگزار شد و در این برنامه آقای تیموری به عنوان رئیس جدید پارک ملی گلستان معرفی شد.
برای اجرای برنامه مدیریت مشارکتی و جلب همکاری مردم، نسبت به تشکیل شورای راهبردی که در آن نمایندگان جوامع محلی، کارشناسان، رئیس و مسئولان سازمان حفاظت محیط زیست، نمایندگان مجلس و مدیران استان‌ها حضور داشتند اقدام شد.
حالا پس از گذشت چهار سال از آن تاریخ شاهد هستیم که در نتیجه جلب همکاری و مشارکت مردمی و با تلاش و فداکاری شبانه‌روزی رئیس پارک، محیط‌بانان، همیاران و تمام کسانی که برای حفاظت و ارتقای این گنجینه ملی تلاش کردند جانوران وحشی آرامش خود را بازیافته و جمعیت آنها که سیر قهقرایی را طی می‌کرد به نحو غیرقابل انتظاری افزایش یافته و آتش‌سوزی‌های گسترده، قطع اشجار، تخریب زیستگاه‌ها و شکار غیرمجاز متوقف شده است.
امیدواریم نتایج حاصل از این همکاری مشارکتی پس از ارزیابی و مستندسازی به عنوان یک الگو برای سایر مناطق و به خصوص دخیره‌گاه‌های زیست‌کره مورد استفاده قرار گیرد.

به اشتراک بگذارید:





پیشنهاد سردبیر

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *