اهالی روستاهای ساحلی چاهک، بینک، قلعه و چاهشور در روزهای گذشته، لاشه پرنده‌های مرده را بر زمین پیدا کرده‌اند. همه‌جور پرنده‌ای که در گناوه پیدا می‌شود؛ سینه‌سرخ، هفت‌رنگ، دم‌جنبانک، لیکور، خفاش، کبوتر و بیشتر از همه این‌ها، سار و گنجشک. فعالان محیط زیست می‌گویند، در هر بیست، سی متر، دست کم دو لاشه کوچک دیده‌اند. محیط زیست هم اعلام کرده که علت در دست بررسی است اما احتمال داده که این تلفات در اثر استفاده از سموم کشاورزی رخ داده باشد.

در عکس‌های منتشر شده، لاشه‌های کوچک و خیس پرنده‌ها، روی سنگ‌های ساحلی در حال خشکیدن و فرسودن است و دوست‌داران و فعالان زیست محیطی شهرستان گناوه خواستار بررسی علت و ریشه‌یابی تلف شدن گونه‌های مختلف پرندگان در روستاهای ساحلی این شهرستان شده‌اند و می‌گویند اگر این موضوع بررسی نشود، فاجعه‌ای محیط زیستی رخ می‌دهد.
پیش از این مردادماه 99 بود که یکصد یاکریم‌ها و قمری‌ها در روستاهای بندر جاسک تلف شدند و دلیل آن از سوی دامپزشکی هرمزگان بیماری نیوکاسل عنوان شد. این بار اما با تلفات پرندگان از گونه‌های مختلف، بیش از همه احتمال تاثیر سموم کشاورزی مطرح شده است. درست همین عامل در هفته‌های گذشته باعث تلف‌شدن تعداد زیادی مرغ زنبورخوار در سیرجان شده بود.
فعالان محیط زیست لاشه‌ها را جمع‌آوری کرده‌اند
علی زارعی، فعال محیط زیست اهل روستای ساحلی چاهک پنج روز در ساحل پیش به لاشه‌های کوچک برخورد. «متوجه شدم تعدادی پرنده تلف شده با جریان آب به ساحل کشیده شده‌اند.» او در روزهای بعد هم این پدیده را مشاهده کرد و سرانجام تصمیم گرفت که لاشه‌ها را جمع‌آوری کند. زارعی می‌گوید: «در پایش تک نفره از ساحل روستای چاهک حدود ۱۱ پرنده تلف شده را جمع‌آوری کردم.»
به ایرنا گفته است: «در ساحل این روستا لاشه پرندگان زیادی را از نزدیک مشاهده کردم. چندین گونه پرنده در ساحل روستاهای چاهک و بینک شهرستان گناوه تلف شدند که آنها را جمع‌آوری کردم. پرندگان تلف شده از گونه‌های بومی هستند که احتمالاً مسمومیت عامل از بین رفتن آنها باشد.» او هشدار داده که ممکن است این آلودگی به سرعت در زنجیره غذایی سایر موجودات وارد شود و به ایرنا هم گفته است: «با توجه به اینکه احتمال وارد شدن لاشه‌های بازمانده این پرندگان به چرخه غذایی انسان‌ها و حیوانات وجود دارد، انتظار می‌رود تا پیگیری‌های لازم برای مشخص شدن دلایل این اتفاق صورت گیرد.»
به گفته این فعال محیط زیست علاوه بر چاهک، در روستا‌های قلعه، و چاهشور و بینک شهرستان گناوه این اتفاق در حال تکرار است و «در هر ۲۰ یا ۳۰ متری ساحل یک تا دو جسد پرنده دیده می‌شود». زارعی هم احتمال می‌دهد «سمی که به صورت ترکیبی با گندم برای از بین بردن جوندگان استفاده می‌شود» عامل این تلفات بوده باشد.
غلامرضا نعمتی، مسئول انجمن یاوران سبزاندیش طبیعت گناوه هم به ایرنا گفته است: «انتظار می‌رود کارشناسان خبره و مسئولان دستگاه‌های اجرایی مرتبط به این موضوع حیاتی وارد شوند و از تداوم این رخداد جلوگیری کنند.» او با بیان اینکه موضوع تلف شدن پرندگان در چند روستای ساحلی گناوه به اداره‌کل محیط زیست استان و شهرستان اطلاع داده شده است، گفت: «در صورتی که پرندگان تلف شده جمع‌آوری نشوند، خوراک جانوران مرده‌خوار قرار می‌گیرند و اوضاع بدتر می‌شود.»
محیط زیست: علت در دست بررسی است
فعالان محلی موضوع را به اطلاع اداره حفاظت محیط زیست رسانده‌اند و حالا تصاویر پرندگان مرده، در حال دست‌به‌دست شدن‌ است. کامبیز عبداللهی، رئیس اداره حفاظت محیط زیست گناوه گفته که به دنبال گزارش‌های مردمی و دیدن همین تصاویر در فضای مجازی، پیگیری‌ها آغاز شده است.
رئیس اداره حفاظت محیط زیست گناوه از گفت‌وگو با شخصی صحبت کرده که ۶ قطعه پرنده از گونه‌های مختلف و خشک‌زی جمع‌آوری‌شده را از او تحویل گرفته‌اند. بعد از دریافت اطلاعات از این فرد، کارشناسان به نوار ساحلی گناوه رفته‌اند و این مسیر را تا ساحل روستای بینک پایش کرده‌اند. آنها بیشتر نقاط را پاکسازی کرده و ۶ پرنده دیگر در فاصله حدود ۷۰۰ متری از هم مشاهده و جمع‌آوری کرده‌اند. عبداللهی همچنین گفته است: «گونه‌های یافت شده که از نوع سار و گنجشک بودند، برای بررسی علت تلف شدن و نمونه‌برداری به اداره دامپزشکی شهرستان گناوه تحویل داده شد و پس از بررسی‌های علمی، اطلاع‌رسانی می‌شود.»
رئیس اداره حفاظت محیط زیست گناوه درباره این پایش‌ها به مهر هم گفته است: «در پایش صورت گرفته توسط کارشناسان این اداره از ساحل شهرستان گناوه تعدادی بسیار معدودی پرنده تلف شده به صورت پراکنده با فاصله زیاد و با حدود هر ۸۰۰ تا هزار متر فاصله بین شش تا هشت پرنده تلف شده مشاهده شد که زمان زیادی از تلف شدن آنها گذشته و بافت‌های اولیه را از دست داده بودند.» او از شهروندان، دهیاران و شوراهای اسلامی در روستاهای ساحلی گناوه درخواست کرده در صورت مشاهده پرندگان تلف شده، به این اداره گزارش دهند.
آفت‌کش‌های پرنده‌کش
نتایج آزمایش نمونه لاشه‌های کشف‌شده در روستاهای ساحلی گناوه هنوز روشن نیست اما تنها احتمال مطرح شده به سموم کشاورزی مربوط است. عبداللهی، رئیس اداره محیط زیست گناوه گفته است: «احتمال اینکه این پرندگان در اثر بقایای سموم کشاورزی تلف شده باشند وجود دارد ولی علت نهایی تلف شدن این پرندگان پس از بررسی توسط کارشناسان دامپزشکی اطلاع‌رسانی می‌شود. درصد احتمال اینکه این پرندگان به علت استفاده سموم شیمیایی کشاورزی تلف شده باشند بیش از هر دلیل دیگری است اما اظهار نظر قطعی پس اخذ جوابیه اداره دامپزشکی اعلام می‌شود.»
نخستین‌بار نیست که اثرات زیان‌بار آفت‌کش‌ها بر گونه‌های غیر هدف بروز پیدا می‌کند. یکی از مطالعات در این ارتباط نشان می‌دهد که در بیش از ۹۸ درصد حشره‌کش‌های اسپری شده و ۹۵ درصد از علف‌کش‌ها روی جانوران و گیاهانی اثر می‌گذارند که قرار به از بین رفتن آنها نبوده است. علت این است که این مواد شیمیایی در سراسر زمین‌های کشاورزی پاشیده می‌شوند و این میان نفوذ آب سموم را به محیط‌های آبی وارد می‌کند و در این حین باد هم آنها را به مزارع دیگر، چراگاه‌ها و مناطق مسکونی می‌برد. در حالی که اثرات زیان بار آفت‌کش‌ها و سموم شیمیایی کشاورزی بر زیستگاه‌ها و زیستمندان آن‌ها روشن است، استفاده مکرر از آفت‌کش‌ها به مرور در آفت‌ها مقاومت ایجاد کرده و فعالیت دوباره آنها را تسهیل می‌کند.
کاهش 52 درصدی جمعیت زنبورهای عسل با سموم کشاورزی
احتمال ارتباط تلفات پرندگان با استفاده از سموم کشاورزی در حالی مطرح شده که در روزهای گذشته تلفات 52 درصدی جمعیت زنبورهای عسل به دلیل سم‌پاشی باغ‌ها سبب نگرانی شده است. میرمحسن موسویان، مدیرعامل اتحادیه مرکزی زنبورداران ایران که یک ماه پیش اعلام کرده بود حدود ۴۰ درصد جمعیت زنبورهای عسل ایران به دلایل ناشناخته تلف شده‌اند، در روزهای گذشته بار دیگر از مسئولان خواسته برای جلوگیری از این فاجعه اقدام‌های فوری انجام دهند. به گفته او اگرچه در فروردین ماه سازمان دامپزشکی مدعی شد عامل تلفات زنبورها شناسایی شده است و از ادامه این روند جلوگیری می‌شود اما در همین مدت یک‌ماهه، ۱۲ درصد دیگر از جمعیت زنبورهای کشور تلف شدند و آمار تلفات به بیش از نیمی از جمعیت زنبورها افزایش پیدا کرد.
او آمار تلفات ۵۲ درصدی جمعیت زنبورهای کشور را با استناد به گزارش‌های اتحادیه‌های استانی ارائه کرده و گفته است: «این آمار فاجعه‌بار است و به نظر می‌رسد مسئولان آگاه به نتایج از دست رفتن جمعیت زنبورعسل و آثار مخرب آن بر کشور نیستند. علاوه بر عوامل ناشناخته مرگ زنبورهای عسل، ناهماهنگی در سم‌پاشی باغ‌ها و مزارع با زنبورستان‌ها یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش تلفات زنبورهای عسل است.»