سایت خبری پیام ما آنلاین | امید به وصلت «ایران» و «فیروز»

با وجود انتقادات به زنده‌گیری یوز نر توران، کارشناسان به تکثیر در اسارت امیدوارند

امید به وصلت «ایران» و «فیروز»

بهنود، کارشناس پروژه زنده گیری فیروز: فیروز تنها یوزپلنگ نر توران نیست، از 15 فرد توران، 4 فرد نر است اسلامی دهکردی، عضو انجمن یوزپلنگ آسیایی: هر روش و تلاشی ریسک‌ها و درصدهای خطای خودش را دارد





امید به وصلت «ایران» و «فیروز»

۱۶ فروردین ۱۴۰۰، ۰:۳۶

نگرانی ها درباره زنده گیری «فیروز» یوزپلنگ پارک ملی توران همچنان ادامه دارد. فیروز یکی از چهار یوز نر حاضر در توران است که در 27 اسفند ماه برای نخستین بار زنده‌گیری شد تا در اسارت بتواند با «ایران» جفت‌گیری کند. اما این زنده‌گیری حواشی گسترده‌ای داشت. بسیاری بی‌سر و‌صدا بودن این اتفاق را نکته‌ای منفی دانستند و عده‌ای از فعالان هم جدا کردن این نر از زیستگاهش را به ضرر زادآوری طبیعی و زیستگاه یوز دانستند. مدیرکل حفاظت محیط زیست استان سمنان هم در واکنش به اعتراضات گفت: اگر فیروز در طبیعت به بقای خود ادامه می‌داد حداکثر یک سال دیگر پایان زندگی‌اش فرا می‌رسید و زنده‌گیری و انتقال این یوز به سایت تحقیقات توران شانس زندگی‌اش را بیشتر می‌کند، چرا که در سایت خطری تهدیدش نمی‌کند و تغذیه مناسب دارد. این‌ها همه در حالی بود که درست در همان روزها سازمان محیط زیست اعلام کرد که از برنامه زنده گیری فیروز بی‌خبر بوده است.با این همه منتقدان بر این تاکید دارند که اقدام به حذف یک یوز نر بالغ از منطقه‌ای مانند زیستگاه حساس توران به این امید که احتمال تکثیر آن در اسارت نادرست است. همین دیروز نوید زمانی، کارشناس حیات وحش به ایسنا گفت که تولید مثل یوزپلنگ‌ها در اسارت کار سختی است و حتی در صورت موفقیت در این زمینه، امکان بازگرداندن یوزهای متولد شده. کارشناسان منتقدی چون زمانی معتقدند جدا کردن یک یوز نر بالغ و سالم از طبیعت باتوجه به شرایط حساس یوزپلنگ‌ها اقدام درستی نبوده است چرا که بودجه و امکانات ما در ایران برای تکثیر یوزپلنگ در اسارت محدود است. از سوی دیگر یوزپلنگ آسیایی در بحران انقراض قرار دارد و شرایط آن قابل مقایسه با یوزهای آفریقایی نیست. در حال حاضر تعداد یوزها در ایران 30 تا 50 فرد تخمین‌زده می‌شود و کارشناسان حیات‌وحش می‌گویند باید با احتیاط عمل کرد و نباید بر اساس احتمالات پروژه به این امید که شاید بتوانیم در اسارت آن را تکثیر کنیم.
هرچند منتقدانی از نادرست بودن این تصمیم می‌گویند اما پویان بهنود، کارشناس پروژه زنده‌گیری یوز نر وحشی (فیروز) به «پیام‌ما» می‌گوید از اوایل سال 90 که در پایش جمعیت یوز حضور داشته، دوربین‌گذاری‌های گسترده‌ای انجام گرفته و در زیستگاه‌های جنوبی مشاهدات خبر از نامناسب بودن نسبت جنسیتی می‌داد و همین هم باعث ناامیدی شد تا آن‌که سال گذشته به سراغ پارک توران رفتند و آنجا نسبت جنسی نرمالی را به ثبت رساندند .«در این منطقه توانستیم 15 فرد را شناسایی کنیم که از میان این تعداد 4 فرد نر که فیروز هم جزء آنها بود، 2 فرد ماده و 9 فرد ناشناس شناسایی شد. پس از این شناسایی و با توجه به آن‌که سه یوز با نام‌های دلبر، کوشکی و ایران را هم در اسارت داشتیم و آنها موفقیتی برای زادآوری نداشتند تصمیم بر این شد که زنده گیری نر از طبیعت را در دستور کار قرار دهیم.»
او می‌گوید این وضعیت در حالی است که در دهه‌های گذشته 10 فرد یوز هم به صورت ناخواسته – بدون برنامه‌ریزی و پروژه تدوین شده- یا توسط شکارچیان و یا دامداران از طبیعت جدا شده بودند که آخرین آنها «ایران» بود که دی ماه 96 می‌خواستند به کشورهای حاشیه خلیج فارس قاچاقش کنند اما با درایت نیروهای داخلی این اتفاق نیفتاد و درحال حاضر ایران که حدود سه و نیم ساله است را در کشور داریم. «ایران در حال حاضر در سن طلایی باروری است و همین دلیلی بود تا بتوانیم این ماده یوز جوان را به تکثیر در اسارت برسانیم. در تهران تلاش‌های بسیاری انجام گرفت تا با کوشکی جفت‌گیری کند اما ناموفق بودند. سن طلایی ایران سبب شد که تصمیم بگیریم یک یوز نر را از طبیعت برای جفت‌گیری قرض بگیریم و بعد به طبیعت برگردانیم و برای این امر فیروز انتخاب شد. این انتخاب هم بر اساس سن فیروز بود و در مانیتورینگ گسترده از شهریور سال گذشته تا اسفند ماه 99 برای زنده گیری امن این حیوان تلاش شود.»
انتقادات درست نیست
او در پاسخ به انتقادات مطرح شده درباره زنده گیری فیروز که باعث حذف او از زیستگاهش می‌شود می‌گوید این زنده‌گیری در زمانی رخ داده که سیکل طبیعی جفت‌گیری این حیوانات تمام شده و در نتیجه برای جفت‌گیری آن در طبیعت نگرانی مطرح نیست. «این نگرانی برای جفت‌گیری او در طبیعت نادرست است و این اتفاق هرچند برای نخستین بار رخ می‌دهد اما با کارشناسان بسیاری در حوزه صحبت شده و از نظر کارشناسان آفریقایی که در این زمینه فعالیت کرده‌اند استفاده شده است. از سوی دیگر ما سه نر دیگر در منطقه داریم و این نرها هم زادآوریشان خوب است و تمام تلاشمان هم این است که فیروز را در سیکل طبیعی بعدیش به طبیعت برگردانیم.»
به گفته این کارشناس این کار اولین بار است که در ایران انجام می‌شود اما با توجه به تجارب آفریقا 95 درصد یوزهای وحشی در محیط نیمه حراست و حراست کامل می‌توانند زاداوری داشته باشند و درحال حاضر هر دو سایت برای این امر آماده اند. «درحال حاضر حال فیروز خوب است و هر دو یوز در حال مانیتور شدن هستند و البته سیگنال‌هایی از پذیرش هم در میانشان گرفته‌ایم که به یکدیگر توجه نشان داده‌اند اما همچنان هیچ قطعیتی ندارد و ما صرفا در تلاشیم این اتفاق به نتیجه خوبی برسد. با این همه واقعیت این است که زنده گیری فیروز در نوع خودش برای تمامی کسانی که سرنوشت یوز برایشان مهم است اتفاق مهم و خوبی بوده است و ما در حال حاضر امیدوار به آینده این ماجرا هستیم.»
بهنود همچنین می‌گوید در پارک ملی توران برای سال جدید قرار است دوربین‌های دقیق‌تر و بیشتری کار گذاشته شود و این اتفاق می‌تواند کمک شایانی به شناسایی افراد بیشتری از جمعیت یوزها کند. «پروژه تکثیر در اسارت یوزها ابتدا قرار بود در زیستگاه‌های یزد عملیاتی شود اما همکاری‌ها در این استان به درستی انجام نگرفت و در نهایت پارک ملی توران انتخاب شد و محیط زیست سمنان شرایط خوبی را برای این اتفاق ایجاد کرد. آخرین وضعیت مشاهده یوزها در یزد هم به سال 94 برمی‌گردد که اردلان، ارسلان و اردوان را شناسایی کردیم و البته این سه در سال 89 و توسط محیط‌بانی شناسایی شدند اما درنهایت همراهی‌ها در یزد خوب نبود و پارک توران انتخاب شد. هرچند برای این امر محل هم خیلی مهم نبود و مهم این بود که بتوانیم این کار را عملیاتی کنیم.» او می‌گوید هرچند رصدها و پایش های انجام گرفته ناکافی است اما همین رصدها در توران 15 فرد را شناسانده که اگر تعداد دوربین‌ها و رصدها بیبشتر شود امکان اینکه یوزهای بیشتری شناسایی شوند خیلی بیشتر خواهد بود و این درحالی است که همچنان تعداد توله‌ها در سرشماری به حساب نمی‌آیند و تا زمانیکه توله‌ای از مادرش جدا نشود به عنوان جمعیت یوزها شناخته نمی‌شود.
مرتضی اسلامی‌دهکردی، عضو انجمن یوزپلنگ آسیایی هم، دیگر کارشناسی است که معتقد است باید تکثیر در اسارت در کنار زیستگاه وجود داشته باشد چرا که جمعیت یوزها آن‌قدر کم است که باید از هر فرصتی استفاده کرد.
او به «پیام‌ما» توضیح می‌دهد که دلبر و کوشکی به دلیل ناتوانی فیزیکی شان عملا امکان زادآوری ندارند و با وجود اینکه جمعیت وحشی در اولویت است، باید از اتفاق رخ داده فعلی هم استقبال کرد. «این تصمیم درست بوده.
ما روش‌های مختلفی برای زادآوری داریم که هم طبیعی و هم آزمایشگاهی را شامل می‌شود. این میان روش‌های آزمایشگاهی آمار موفقیت پایینی دارند و در نتیجه روش طبیعی، روش مناسب‌تری است.» به گفته او هر روش و هر تلاشی ریسک‌ها و درصدهای خطای خودش را دارد اما امیدها بر این است که فیروز و ایران بتوانند تجربه موفقی را رقم بزنند.

به اشتراک بگذارید:





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *