سرمازدگی و توفان بلایی است که در روزهای اخیر به شکلی گسترده به جان زمین‌های کشاورزی جنوب کرمان افتاده است. بروز ‌توفان شن در جنوب کرمان در روزهای اخیر باعث تخریب 60 تا 100 درصدی زمین‌های کشاورزی در برخی از مناطق به ویژه زهکلوت و جازموریان شد. به گفته رئیس سازمان جهاد‌کشاورزی جنوب کرمان، سرمای دی‌ماه امسال بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان و توفان بالغ بر 200 میلیارد تومان به کشاورزی جنوب کرمان خسارت وارد کرده است. حال کشاورزان نسبت به شرایط بیمه برای حمایت از خسارت دیدگان معترضند و همچنین از دولت توقع رسیدگی ویژه دارند، چرا که میزان آسیب به زمین‌های زراعی آن‌ها به اندازه‌ای است که امکان کشت برای فصل بعد را هم ندارند.

کشاورزان جنوب کرمان مدت‌هاست نسبت به افت قیمت محصولات خود اعتراض دارند، اما سرما و ‌توفان که به زمین‌ها و باغات کشاورزی زد، مشکلات آن‌ها به اوج رسید. گلخانه‌ها، سیستم آبیاری مکانیزه، کانال‌های انتقال آب و موتور پمپ‌ها همه در اثر بروز ‌توفان آسیب دیده‌اند. شن انباشت شده در مزارع به دلیل شوری امکان کشت در فصل بعد را هم به کشاورزان نمی‌دهد. شرایط بحرانی کشاورزان به حدی رسید که خواهان حضور وزیر در منطقه و رسیدگی و حمایت ویژه دولت شدند. بالاخره کاظم خاوازی که برای افتتاح چند پروژه عمرانی به کرمان سفر کرده بود، دیروز از خسارات وارده به زمین‌های کشاورزی جنوب کرمان بازدید کرد. کاظم خاوازی وزیر جهاد‌کشاورزی در حاشیه بازدید از زمین‌های زراعی آسیب دیده ضمن اعلام این‌که گزارش سفر خود را در جلسه بعدی هیئت وزیران ارائه می‌کند، گفت: «طبق توافق صورت گرفته با مدیرعامل صندوق بیمه کشاورزی مقرر شد کشاورزانی که محصولاتشان را بیمه کرده‌اند؛ معطل نمانند. همچنین به کشاورزان خسارت دیده از محل یارانه‌های بخش کشاورزی و کمک‌های فنی و اعتباری کمک شود.»
ذبیح‌الله اعظمی نماینده جیرفت در مجلس در خصوص مهم‌ترین مشکل کشاورزان جنوب کرمان فارغ از آسیب امسال، می‌گوید: «یکی از مشکلات کشاورزان این منطقه این است که تولیداتشان به بازارهای مصرف‌کننده نمی‌رسد. در زمینه صادرات سهم ایران از بازار روسیه تنها نیم درصد است» خاوازی در سفر خود به کرمان در خصوص اقدام برای بهبود توزیع محصولات کشاورزی گفت: «یکی از نگرانی‌های ما در حال حاضر در جنوب کرمان مازاد محصول پیاز است. از هفته آینده کارگروه ملی پایش پیاز جنوب کرمان در وزارتخانه راه‌اندازی می‌شود، در این کارگروه استاندار عضو ثابت خواهند بود، من و معاون وزیر امور خارجه آقای مهاجر نیز در جلسات آن حضور خواهیم داشت. تلاش بر این است که کشاورزان از این بخش آسیب نبینند. تعرفه‌ها را با همکاری وزارت صمت و وزارت اقتصاد به حداقل می‌رسانیم.» وزیر کشاورزی درباره راهکاری که در جلسات حاشیه این بازدید برای فروش و توزیع محصولات در نظر گرفته شده است هم گفت: «مهم‌ترین مباحثی که دنبال می‌کنیم بحث خرید تضمینی و توزیع پیاز در شبکه مویرگی است. موضوع را با وزیر راه طرح می‌کنیم که بتوانیم محصولات را در سراسر کشور عرضه کنیم. علاوه بر این سازمان تعاونی روستایی موظف شد عرضه مستقیم کالا را در کلان‌شهرها داشته باشد»
رئیس سازمان جهاد‌کشاورزی جنوب کرمان در حاشیه بازدید وزیر کشاورزی از مزارع و باغات خسارت دیده، درباره میزان خسارات وارده به کشاورزان گفت: «خسارت‌ها به حدی است که بسیاری از کشاورزان توان آماده سازی زمین برای کشت مجدد را ندارند و ارائه بسته حمایتی از کشاورزان بسیار ضروری است. سرمای دی ماه امسال بیش از ۲ هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان به محصولات کشاورزی جنوب کرمان خسارت وارد کرد. توفان نیز ۲۰۰ میلیون تومان به مزارع کشاورزی جنوب کرمان خسارت وارد کرد. کمک‌های بلاعوض، امهال وام‌های کشاورزی و تسهیلات کم بهره از جمله راهکارهای پیشنهادی برای جبران خسارات‌های وارده به کشاورزان جنوب کرمان است»

تعهدات بیمه‌ای مناسب حال کشاورزان نیست

محمدرضا ساردویی معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد‌کشاورزی جنوب کرمان در خصوص علت خسارات وارده به کشاورزان جنوب کرمان، به «پیام‌ما» می‌گوید: «سرما وقتی از یک حدی بیشتر شود قطعا باعث آسیب به محصولات کشاورزی می‌شود و این امر ناگزیر است. امسال کشاورزان منطقه بالغ بر 30 میلیون تومان هزینه کردند تا پوشش پلاستیکی برای محصولات تهیه کنند، اما این پوشش‌ها محصول را تا حدود 2 درجه زیر صفر حفاظت می‌کنند، اما سرمای هوا امسال در منطقه تا حدود 4 تا 5 درجه زیر‌صفر هم رفت، کاری نمی‌شد کرد» به اعتقاد ساردویی مهم‌ترین اقدامی که باید در زمینه جبران این خسارات صورت گیرد، موضوع بیمه است، معاون سازمان جهاد‌کشاورزی جنوب کرمان می‌گوید: «گزینه‌هایی که در بیمه برای کشاورزان وجود دارد، انگیزه‌ای برای استقبال بین کشاورزان ایجاد نمی‌کنند. در حالی که بیمه‌نامه‌ها در این حوزه طوری طراحی شود که برای کشاورزان جذابیت داشته و مناسب حال کشاورزان باشد. در حال حاضر بیمه برای 100 میلیون تومان خسارت به کشاورزی که سیب‌زمینی کاشته است، 8 میلیون تومان خسارت می‌پردازد. این برای کشاورز جذابیت ندارد که بخواهد زمین و محصول خود را بیمه کند. باید در بحث بیمه‌های کشاورزی تجدید نظر شود. در حال حاضر از بالغ بر هشت هزار هکتار زمین کشاورزی که زیر کشت سیب‌زمینی هستند، تنها 2 هزار هکتار بیمه شده‌اند. یعنی حدود 20 درصد. و تنها دلیل این امر مناسب نبودن حمایت‌های بیمه از کشاورزان است» ذبیح‌الله اعظمی نماینده جیرفت در مجلس هم همین عقیده را دارد و در حاشیه بازدید از زمین‌های کشاورزی آسیب دیده از ‌توفان و سرما گفت: «سقف تعهدات بیمه‌ای محصولات کشاورزی پاسخگوی خسارات نیست. کشاورزان نسبت به سقف تعهدات بیمه‌ای صندوق بیمه محصولات کشاورزی اعتراض دارند. صندوق بیمه براساس سهم پرداخت توسط کشاورزان عمل می‌کند و باید در این زمینه بیشتر کار شود.» اعظمی با اشاره به این‌که باید در زمینه فرهنگ سازی در امر بیمه محصولات کشاورزی و آگاهی بخشی کشاورزان تلاش بیشتری صورت گیرد، از کشاورزان هم خواست که برای سال زراعی جدید نسبت به افزایش سهم بیمه خود اقدام کنند»

استمرار مشکلات کشاورزان در قطب کشاورزی کشور

خسارات وارد شده به کشاورزان در جنوب کرمان از این منظر حائز اهمیت است که جنوب کرمان قطب تولید محصولات و صنایع مرتبط با کشاورزی است. گلایه و اعتراض کشاورزان این منطقه از ابتدای سال و با افت شدید قیمت انواع محصولات آغاز شد. کشاورزان نسبت به کاهش قیمت محصولات خود معترض بودند و خواهان ورود دولت به مسئله بودند یکی از کشاورزان منطقه جیرفت در خصوص افت قیمت محصولات در این منطقه، به خبرگزاری مهر گفته است: «سال گذشته قیمت محصولات آنقدر افت کرد که کشاورزان در بسیاری موارد محصول را در زمین شخم زدند چون هیچ توجیه اقتصادی برای برداشت محصول وجود نداشت. واسطه‌ها و دلال‌ها در فصل برداشت محصولات وارد بازار می‌شوند و با تبانی که با یکدیگر انجام می‌دهند محصول را خریداری نمی‌کنند تا قیمت به کف می‌رسد و در نهایت با نازل‌ترین قیمت، کشاورز برای جبران بخشی از هزینه‌ها مجبور به فروش می‌شود. هر سال مسئولان وعده حل مشکل می‌دهند اما هیچ زمان مشکل افت قیمت رفع نمی‌شود و هر سال دسترنج ما راهی جیب دلالان می‌شود.»

وعده وزیر برای کشاورزان

خاوازی دیروز در سخنان خود به کشاورزان گفت: «مدیرعامل بانک کشاورزی قول داد برای کشاورزانی که به درآمدهای این کشت متکی بودند، وام پرداخت کند. امیدواریم با هماهنگی بانک مرکزی و شورای پول و اعتبار مواد قانونی را دنبال و با کمک بانک مرکزی مشکلات را حل کنیم تا خسارات کشاورزان به سرعت پرداخت شود» حل مقطعی مشکل کشاورزان بحران‌زده، از وظایف دولت است، اما به نظر می‌رسد مهم‌ترین خلا در ماجرای خسارات وارد شده به کشاورزان جنوب کرمان، نبود خدمات و حمایت‌های مناسب بیمه باشد. باید توجه داشت که کشاورزان نه فقط در جنوب کرمان، بلکه در سراسر کشور با نقصان در پوشش خدمات بیمه‌ای محصولات و زمین‌های کشاورزی روبه‌رو هستند و شرکت‌های بیمه‌ای خدماتی که حامی آن‌ها باشد را ارائه نمی‌کنند تا انگیزه‌ای برای استفاده از خدمات بیمه ایجاد کند.