سرنوشت نامعلوم سر در ثبت ملی شدۀ دانشکده فنی کرمان

نقش میراث فرهنگی در پروژه های شهری کجاست؟

دامنه‌ی اعتراضات در خصوص  روگذر چهارراه امیرکبیر شهر کرمان به اوج خود رسیده است.نگرانی اصلی فعالان میراث فرهنگی تخریب سردر دانشکده فنی با اجرای این پروژه است. 

دانشکده فنی و سردر آن از بازماندگان معماری دهه‌ی چهل خورشیدی در شهر کرمان است. طاق‌های تاریخی سردر دانشکده فنی و حرفه‌ای دانشگاه شهید باهنر کرمان در حاشیه بلوار جمهوری، جزیی از یک معماری فرهیخته در شهر کرمان است که از اواخر دهه‌ ۴۰ و اوایل دهه‌ ۵۰ توسط مهندس محمود حائری ‌زاده، دانش‌آموخته‌ فرانسه بنا شده است.

 حائری زاده این اثر را در شرایطی خلق کرد که به گفته‌ خودش، حتی یافتن یک تیم آهن‌کار حرفه‌ای و معمار آجر کار ورزیده در کرمان کاری سخت و دشوار بود.

 پیش از این مدیر کل میراث فرهنگی کرمان گفته بود  که سردر ثبت ملی شده و تخریب‌شدنی نیست. این گفته را البته معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری کرمان  نیز تایید کرده بود.

چرا میراث در کمیسیون ماده ۵، اجرای این پروژه را قبول کرد‌؟

با این حال شهردار کرمان با طرح این پرسش که اگر دانشکده فنی ثبت ملی بود، چرا میراث در کمیسیون ماده ۵، اجرای این پروژه را قبول کرد‌؟ از عدم ثبت ملی بودن این اثر خبر داده است. سید مهران عالم زاده طی یک مصاحبه  گفته است که  اخیرا معاون میراث فرهنگی اعلام کرده که این بنا ثبت ملی نیست.

این گفته را البته مجتبی شفیعی، معاون میراث فرهنگی کرمان تکذیب می کند.شفیعی به پیام ما می گوید: هم سردر و هم دانشکده فنی ثبت ملی است. او البته پاسخ روشنی به این سوال که چرا در جریان تصویب این پروژه در کمیسیون ماده ۵ و شورای ترافیک، میراث فرهنگی اظهار نظری در این رابطه نکرده است، نمی دهد.شفیعی  تنها به این نکته بسنده می کند که حداقل در یک سال و نیمی که در این سمت قرار دارد، هیچ صحبتی در این خصوص با میراث نشده است. او البته بعید می داند که پیش از این نیز صحبتی با میراث فرهنگی شده باشد.

از سر حب و بغض انتقاد می‌کنند 

اظهار نظر ها در خصوص این پروژه روز به روز داغ تر می شود. هر یک از مسئولین منتقدان را به یک سمت و سو وصل می کنند و یا گاها نیت خوانی می کنند.پیش از این معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری در تاریخ ۱۳ مهر گفته بود که شایعه تخریب سر دانشکده توسط یکی از دانشجویان، بدون مطالعه از پروژه در فضای مجازی منتشر شده است. حال شهردار کرمان انتقاد از این پروژه را از روی حب و بغض می داند و می گوید:متاسفانه برخی وقتی اسم پول می‌آید نرم می‌شوند و پروژه هم طراحی می‌کنند.شهردار کرمان مدعی است که در هر دو حالت چه این بنا ثبت ملی باشد و چه نباشد، تداخلی با اجرای پروژه بلوار امیر کبیر ندارد.معاون میراث فرهنگی نیر کم و بیش با این گفته عالم زاده موافق است. شفیعی  به پیام ما می گوید: دانشکده فنی حریم اختصاصی ندارد و ملاک عمل ما حریم خصوصی است.

او مدعی است که این رمپ با توجه به فاصله سی متری که از سر در دانشکده فنی دارد،تناقضی با ضوابط عمومی ندارد.

معاون میراث فرهنگی البته توضیحی در خصوص فاصله این پروژه با حریم کل دانشکده فنی که آن هم ثبت ملی است نمی دهد.

اختلاف نظر میراث

 فرهنگی و معماران

شفیعی یک گام هم جلوتر آمده و مدعی است که منظر سردر با اجرای  این پروژه مخدوش نمی شود.

فعالان میراث فرهنگی و معماران برجسته کرمانی اما نظر دیگری دارند.فارغ از تخریب یکی از طاق های این سردرد که فعالان میراث مدعی اند در اثر اجرای این پروژه ایجاد شده و مدیر کل میراث فرهنگی آن را مربوط به یک سال قبل می داند. تناقضاتی در خصوص رعایت حریم و حفظ منظر بنا نیز وجود دارد.

معماران کرمانی با قیاس  دانشکده فنی  با نقش جهان اصفهان و دروازه دولت که کیلومتر ها با نقش جهان فاصله دارد، مدعی اند که با اجرای پروژه امیرکبیر منظر این بنا مخدوش می شود. این افراد معتقدند که همین طور که دروازه دولت ملزم به کاهش ارتفاع شد تا منظر نقش جهان حفظ شود، برای  پروژه امیرکبیر نیز باید فکری اساسی شود.

حریم دانشکده فنی

 رعایت شده؟

نکته جالب تناقضات حقوقی و قانونی در رعایت حریم دانشکده فنی است. یک معمار با سابقه کرمانی در گفت و گو با خبرنگار پیام ما از عدم رعایت فاصله قانونی از دانشکده فنی و مهندسی خبر می دهد.

رضا ناصری می گوید:نه تنها این رمپ بلکه روگذر امیرکبیر  با کلیاتش ناقض حریم حتی عمومی این اثر ثبت ملی است.

ناصری مدعی  کم کاری میراث در خصوص عدم تصویب حریم برای دانشکده فنی است. موضوعی که عملا منجر شده تا در خصوص این اثر ثبت ملی تنها به ضوابط حریم عمومی رجوع شود. این مطلبی است که پیش از این امید ابراهیمی،فعال میراث کرمان نیر به آن اشاره کرده بود. به گفته ابراهیمی،آنچه دانشکده فنی را در معرض خطر قرار داده نداشتن حریم مصوب است.

براساس قوانین میراث فرهنگی، آثاری که ثبت ملی می شوند باید در مدت کوتاهی از سوی کارشناسان میراث فرهنگی تعیین عرصه و حریم شوند.  پس از تصویب این حریم به ارگان ها ابلاغ می شود تا هرگونه ساخت و ساز براساس این مصوبه انجام شود.

فاصله ۳۰ متری روگذر با دانشکده فنی رعایت نشد

ناصری می گوید حتی با در نظر گرفتن حریم عمومی نیز، فاصله ۳۰ متری روگذر با دانشکده فنی رعایت نشده است.

این معمار کرمانی ضوابط حریم عمومی را در دو بخش فاصله و منظر مورد بررسی قرار می دهد و می گوید: در بسیاری از عکس هایی که از زاویه شرقی  گرفته شده سر در دیده نمی شود.

ناصری البته معتقد است نباید با صرفا پرداختن به مسائل حقوقی و قانونی یا به تعبیر او حقوقی نمایی، واقعیت منظر تاریخی کرمان را از نظر دور کرد.

 این صحبت های او کاملا در تضاد با گفته های معاون میراث فرهنگی مبنی بر رعایت حریم و حفظ منظر سردر است.شفیعی پیش از این به پیام ما گفته بود که  رمپی که در حال ساخت است با توجه به ضوابط موجود تناقضی ندارد.

نمی توانیم سلیقه ای نظر دهیم

معاون میراث فرهنگی در واکنش به اعتراضات فعالان میراث فرهنگی کرمان، می گوید: نمی توانیم سلیقه ای نظر دهیم.

شفیعی تاکید دارد که این پروژه با ضوابط عمومی حریم هیچ تناقضی ندارد.

اگر چه متولیان امور در حوزه شهری و میراث فرهنگی استان کرمان معتقد بر حفظ حریم یک بنای ثبت ملی و عدم تداخل این پروژه روگذر امیرکبیر هستند اما همچنان تناقضات قانونی بر روی این پروژه به قوت خود باقیست.برخی از منتقدین  این پروژه مدعی اند که نه تنها شهرداری و میراث فرهنگی باید پاسخگوی اجرای این پروژه باشند. بلکه شورای شهر هم باید پاسخگوی این امر باشد که چرا بدون بازنگری این پروژه با آن موافقت کرده است.

هر چند که عده ای دیگر این پروژه را نتیجه  تفاهم استانداری می دانند و معتقدند که میراث و شهرداری نقش چندانی در تصمیم گیری ها نداشتند.