دست طرح تنفس جنگل‌ها در قطع درختان ارسباران 

نماینده مردم کلیبر در مجلس: عطش کارخانه‌های چوب به دنبال طرح تنفس جنگل‌ها، افزایش پیدا کرده است

 

 در روزهای گذشته فیلمی موسوم به قطع درختان منطقه حفاظت شده ارسباران (قره داغ) در فضای مجازی منتشر شد.پس از آنکه مسوولین مربوطه اعلام کردند این فیلم مربوط به باغات بوده است حال عده‌ای معتقدند این اتفاق ناخوشایند نتیجه اجرای طرح تنفس جنگل‌ها است. 

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی با بیان اینکه هیچ درخت جنگلی در فیلم انتشار یافته از قطع درختان در فضای مجازی وجود ندارد، گفته: درختان قطع شده در این فیلم از نوع جنگلی نبوده و مجموعه از چوب آلات باغی مسن و پوسیده هستند و فیلم ارتباطی با جنگل های ارسباران ندارد.

مسئولان محیط‌زیست و منابع طبیعی شهرهای استان آذربایجان شرقی نیز در این خصوص و در پاسخ به انتقادات وارد شده، تنها بر قطع درختان قدیمی و پوسیده باغ‌های شخصی این منطقه تاکید داشتند. 

به گفته مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان، هیچ مجوزی برای قطع درختان جنگلی صادر نشده و اشرافیت این اداره کل بر منطقه ارسباران بیشتر از این است که اشخاصی بتوانند در این زمینه اقدام گسترده‌ای برای قطع درختان داشته باشند.

«داود نامدار» قطع محدود درختان برای مصارف شخصی جنگل‌نشینان را رد نمی‌کند، اما در عین حال از برنامه‌ریزی سال‌های اخیر برای رساندن سوخت کافی و ارزان به جنگل‌نشینان برای صرف‌نظر کردن از قطع درختان اشاره دارد. وی تاکید می‌کند: درختانی که در این ناحیه قلع و قمع شده‌اند، متعلق به جنگل‌های ارسباران و مناطق حفاظت‌شده نبودند. درخت‌هایی که قطع ‌شده‌اند متعلق به باغ‌ها بوده‌اند و باغداران خودشان درختان را در اختیار بهره‌برداران و صاحبان صنایع قرار داده‌اند.

در میان تکذیب مسئولان، اما نماینده کلیبر، خداآفرین و هوراند در مجلس از تکرار قطع درختان چندین ساله این منطقه خبر داده و می‌گوید: با این روند باید منتظر تبدیل ارسباران به کویری جدید در کشور بود.

«الله‌قلی قلی‌زاده» با بیان این‌که فرض قطع درختان در داخل باغ‌ها از سوی مالکان آنها هم پذیرفتنی نیست، می‌گوید: مهم قلع و قمع درختان است که موجب کاهش پوشش گیاهی این منطقه می‌شود. این‌که باغداران درختان مثمر را هم قطع می‌کنند و به فروش می‌رسانند، قابل قبول نیست. عطش کارخانه‌های چوب برای درختان این منطقه، به دنبال کاهش تولید منابع چوبی از جنگل‌های شمال و طرح تنفس به جنگل‌های شمال افزایش پیدا کرده و درختان قطع‌شده به کارخانه‌های چوب داخل و خارج استان منتقل می‌شوند.

آنطور که همشهری نوشته است: فرماندار کلیبر هم با بیان این‌که هیچ درخت جنگلی از 80 هزار هکتار جنگل کلیبر قطع نشده است، اظهار کرد: به دلیل تنفس 10 ساله‎ای که برای درختان جنگل‎های شمال صادر شده است، کارخانه‎های نیازمند چوب، برای تامین نیازهایشان به باغ‌های کلیبر رو آورده‎اند.«رسول خدابخش» گفت: فروش درخت در باغ‌های شخصی صحت داشته و به عنوان مثال تصویری که از قطع درخت گردو منتشر شده بود، مربوط به درخت گردوی مسن با ارتفاع زیاد بود که باعث سقوط چند نفر شده بود و محصول چندانی نیز نداشت. 

طرح تنفس جنگل‌های شمال 

چه بود؟

به موجب  طرح تنفس جنگل‌ها، بهره‌برداری تجاری از جنگل‌های شمال و هرگونه برداشت چوب توسط شرکت‌های چوب‌بری به مدت 10 سال ممنوع اعلام شد تا در این بازه زمانی امکان خود‌پالایی جنگل فراهم شود؛ جنگل‌هایی که به گواه آمارهای ارائه‌شده از سوی سازمان محیط زیست و مراجع دانشگاهی و مشاهدات چشمی، در حال کاهش است .

اما با وجود اجرای این طرح، رئیس انجمن جنگلبانی ایران در آبان ماه امسال بیان کرده: با وجود اجرای “طرح تنفس” در حال حاضر ۴۲ درصد از جنگلهای شمال در معرض نابودی است. همان نشانه‌هایی که طی ۳۰ سال گذشته منجر به نابودی جنگل های زاگرس شد، امروزه در جنگل‌های شمال مشاهده می‌شود و اگر این روند ادامه یابد تا ۳۰ سال آینده جنگلی نداریم. کیادلیری گفته است: بهره برداری بی رویه در مدت طولانی باعث شد تا موجودی جنگل ها کم شود به همین دلیل هیئت دولت در سال ۹۱ طی مصوبه‌ای برداشت از جنگل‌های شمال را تنها در قالب درختان آفت زده، خشک شده و افتاده را قانونی اعلام کرد.رئیس انجمن جنگلداری ایران در ادامه بابیان اینکه در سال ۹۵  با وخیم تر شدن اوضاع جنگل ها، طرح تنفس تصویب شد، تاکید کرد: با تصویب قانون طرح تنفس جنگل، برداشت درختان خشک و افتاده نیز ممنوع شد، چون احساس می شد برداشت این نوع درختان می‌تواند معبری برای برداشت های غیر مجاز و بی رویه در جنگل های شمال باشد.

راه درست چیست

به اعتقاد محمدحسین قربانی نماینده آستانه اشرفیه، این‌که بخواهند ۱۰ سال به جنگل‌ها تنفس بدهند، غیرکار‌شناسی و غیراصولی است، بسیاری از درختان جنگلی، بالای ۱۵ سال سن دارند و هم اکنون قابل استفاده‌ هستند، ۱۰ سال دیگر نمی‌توان از آن‌ها استفاده کرد.

قربانی گفته است: «باید طرح صیانت از جنگل داشته باشیم؛ به این معنی که عمر مفید چوب‌ها را درنظر بگیریم و بتوانیم کاشت داشته باشیم، یعنی احیای دوره‌ای جنگل، اگر از این نعمت الهی استفاده نکنیم و بگوییم فرصت استراحت برای جنگل باشد و آن را احیا نکنیم، این سرمایه عظیم را بلااستفاده‌‌ رها کرده‌ایم.»اگرچه این طرح از سوی  سازمان حفاطت محیط زیست مطرح شده اما همچنان در دست بررسی از سوی موافقان و مخالفان است؛ موافقان طرح ‌بر لزوم اجرای کامل آن تأکید دارند و مخالفان، دغدغه بیکاری شاغلان در این حوزه را دارند و نگران بلااستفاده ماندن جنگل‌های شمال و از دست دادن نعمت‌های خدادادی در این منطقه هستند.در شرایطی که حوزه محیط زیست با مشکلات متعددی مواجه است، نگرانی هایی را درباره خطر نابودی جنگل های ارسباران موجب شد، به ویژه اینکه وسعت این منطقه جنگلی حفاظت شده در پنج دهه اخیر به دلیل جنگل زدایی و قطع درختان به شکل چشمگیری کاهش یافته است.