نقد امیر عابدین پور بر فیلم آرایش غلیظ بمناسبت حضورش در شبکه نمایش خانگی
آرایش در قلعه پرتقالی‌ها

تمام فیلم های موفق در دنیا ، نشانه و المانی را به یادگار از خود باقی می گذارند. نشانه ای مانند : یک دیالوگ ، یک تیکه کلام ، یک موسیقی و یا هر چیز دیگری که از دیدن آن فیلم به بعد به فرهنگ و آداب روزانه مردم اضافه می شود . فیلم آرایش غلیظ سومین فیلم بلند سینمایی حمید نعمت الله در این کتگوری می گنجد. این فیلم که محصول 1392 است اثری متفاوت در کارنامه حمید نعمت الله محسوب می شود. آرایش غلیظ رتبه سوم فیلم منتخب جبهه رسانه ای سینمای انقلاب را بدست آورده و با فاصله پنج ساله از آخرین اثر حمید نعمت الله، فیلم بی پولی ساخته شده است. آرایش غلیظ در سی و دومین جشنواره فیلم فجر حضور داشته و جایزه ویژه هیئت داوران را برای بهترین کارگردانی دریافت کرده است. این فیلم نیز توانسته در بخش های بهترین موسیقی متن، بهترین تدوین و نقش اول مرد نامزد دریافت سیمرغ بلورین شود. همچنین آرایش غلیظ در 5 بخش بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر نقش اول مرد، بهترین موسیقی و بهترین تدوین در هشتمین جشن منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران نامزد دریافت جایزه بوده است. حمید نعمت الله که کار خود را با دستیاری فیلم های مرسدس و ضیافت مسعود کیمیایی در سینما آغاز کرده ، اینک نویسنده و کارگردانی شناخته شده در سینمای ایران به حساب می آید. نعمت الله که برای اولین فیلمش در مقام کارگردان یعنی بوتیک سیمرغ بلورین بهترین فیلم را از جشنواره فجر در سال1382 کسب کرده ، دومین فیلمش بی پولی نیز دیپلم افتخار بهترین فیلمنامه را در سال 1387 از جشنواره فیلم فجر برای او به ارمغان آورده است. حمید نعمت الله که نویسندگی و کارگردانی سه فیلم درخشان و ماندگار در تاریخ سینمای ایران را در کارتامه دارد ، خالق یکی از بهترین سریال های تاریخ تلویزیون ایران نیز هست . سریال درخشان وضعیت سفید که محصول سال های 1387 تا 1390 تلویزیون است را می توان بعنوان آبروی تلویزیون ایران بحساب آورد.حمید نعمت الله نماد کامل فیلمسازی است که کم کار می کند اما تمامی آثارش قابل بحث و ماندگار هستند. او که هم فیلمنامه نویس توانایی است و هم کارگردان قدری ، در آخرین فیلم سینمایی خود یعنی آرایش غلیظ به چنان پختگی و بلوغی دست پیدا کرده که باید منتظر کارهای درخشان دیگری از او باشیم. آرایش غلیظ از فیلمنامه ای حساب شده و اصولی برخوردار است . یعنی تمامی عناصر و اجزای یک فیلمنامه استاندارد را در دل خود جای داده و به بهترین شکل به بار نشانه است. فیلم ظاهرا قصه جوانی را روایت می کند که بار بزرگ فشفشه و وسایل آتش بازی را از صاحب کارش دزدیده و به هر دری می زند تا آن را بفروشد. اما در باطن فیلم روایت زندگی امروز انسان هایی است که در کنار هم زندگی می کنند و هر یک قصد سواستفاده از دیگری را دارد و به بیانی دیگر هر شخصی دیگری را برای نفع و سودی که از او می برد می خواهد و نه برای هیچ چیز دیگری. به قدری روایت و ساختمان روایی فیلمنامه قوی است که تمامی روابط و شخصیت ها به خوبی پرداخت شده و به بار نشسته اند. خرده داستانک هایی که به پیرنگ اصلی متصل شده اند و ساختمان کلی روایت را شکل داداه اند همگی بر روابط علت و معلولی استواراند و هیچ یک بر اساس حادثه ای بی هوده و غیر تماتیک به وجو نیامده اند. فیلمنامه دارای رویداد ها و کشمکش های متعددی است که هر یک هدف خاصی را در بیش برد روایت دنبال می کنند . تمامی نقش ها به درستی و به بهترین شکل ممکن پرداخت شده و به فراخور نیاز به شخصیت و یا تیپ بدل شده اند. ریتم دیوانه وار و پویای فیلمنامه در کنار کنش مرکزی ، کلیتی معنادار و جذاب را به وجود آورده اند. فیلمنامه در تمامی ابعادش به منطق روایی خود وفادار مانده و توانسته همزادپنداری بی نقصی را با مخاطب به وجود آورد. از فیلمنامه موفق آرایش غلیظ که بگذریم ، در کارگردانی و فرم نیز یکی از بهترین فیلم های سینمای ایران را شاهد هستیم. این فیلم که داستانش را پیرامون انسان هایی تعریف می کند که دیوانه وار در حال نابودی یکدیگرند و به هیچ چیز جز نفع شخصی خود فکر نمی کنند ، توانسته در اجرا نیز خود را به خوبی با مخاطب اش وقف دهد. کارگردانی بی نظیر حمید نعمت الله که جایزه بهترین کارگردانی را نیز از پانزدهمین جشن دنیای تصویر برای او در بر داشت ، آنچنان استادانه توانسته به یکپارچگی اثر کمک کند که کمتر فیلمی را با این دقت در کارگردانی می توان مثال زد. میزانسن های درست در کنار استفاده صحیح از خصوصیات بصری توانسته کارگردانی را در این فیلم پر لوکیشن به بهترین شکل به پیش برد. هدایت این همه بازیگر درجه یک و استار در سینمای ایران کار راحتی نیست که نعمت الله به خوبی از پس اش بر آمده و آن ها را در راستای تکنیک خود به کار بسته است. بازی بازیگران همگی درخشان و بهترین ها در کارنامه کاری خود محسوب می شوند. نقش آفرینانی همچون: حبیب رضایی، حامد بهداد، طناز طباطبایی، علی عمرانی، هومن برق نورد و جلال اجلالی که توانسته اند به شکلی استادانه از پس خلق شخصیت ها برآیند. بازی بی مانند حامد بهداد در نقش اصلی فیلم که قطعا یکی از بهترین نقش آفرینی های این بازیگر توانا و درجه یک است ، توانسته جنبه های دیگری از استعدادهای شگرف این جوان را به تصویر کشد . بهداد که در سال ها فعالیت اش نشان داده قصد فتح قله بازیگری در سینمای ایران را دارد و تا حدودی نیز به این مهم دست پیدا کرده ، آینده درخشانی را برای خود خواهد دید. بازی فوق العاده حامد بهداد در کنار بهترین بازی تمام مدت فعالیت جلال اجلالی از نکات قابل بحث این فیلم است. بازیگرها که هر یک قشری از جامعه را به تصویر کشیده اند همگی به خوبی کارشان را به سرانجام رسانده و حسی مناسب به مخاطب منتقل می کنند. فیلمبرداری هنرمندانه علیرضا برازنده با قاب بندی ها و حرکات به موقع دوربین در کنار موسیقی بی نظیر سهراب پور ناظری و صدای یونیک همایون شجریان در تیتراژپایانی به اضافه تدوین ریتمیک و متناسب با روایت رویدادهای فیلم ، همه و همه توانسته اند فیلمی را به مخاطب عرضه کنند که در درخشان بودن اش هیچ شکی نیست. همایون شجریان که برای خوانندگی در این فیلم اولین جایزه حرفه ای زندگی خود را از پانزدهمین جشن حافظ کسب کرد ، به قدری تیتراز این فیلم را خوب خوانده که می توان آن را از جمله بهترین های سینما ایران دانست. به هر روی آرایش غلیظ فیلمی بسیار خوب و حساب شده است که توانسته از پس داستان سرپا و جذابش برآید و آن را به بهترین شکل به مخاطب عرضه کند. عنوان قلعه پرتقالی ها در فیلم آرایش غلیظ به شکلی فراگیر در ذهن و بیان مردم به یادگار مانده است. حمید نعمت الله که این روزها مشغول آماده سازی چهارمین فیلمش با عنوان رگ خواب برای جشنواره فیلم فجر است ، همواره به عنوان فیلمسازی کاربلد و با سواد مطرح بوده و هر اثر جدید او نوید بخش فیلمی ماندگار در تاریخ سینمای ایران است.
* منتقد و سینماگر