دهکده چوبین نیشابور

دهکده چوبین؛ نام محلی است که در یکی از روستاهای نیشابور به نام محمدآباد آقازاده در استان خراسان رضوی ساخته شده است. این دهکده چوبی بی همتا در ایران به وسیله مرحوم مهندس حمید مجتهدی از نوادگان محمد کاظم خراسانی ساخته شده و یکی از دیدنی‌ها و تفرجگاه‌های نیشابور می‌باشد.
نام «دهکده چوبین» برخاسته از ویژگی منحصربه‌فرد سازه‌های آن در استفاده کامل از چوب و به کارگیری روشی نوین در ساخت بناهای آن که برخاسته از پیشینه تاریخی – فرهنگی و متناسب با امکانات و قابلیت‌های اقلیمی و جغرافیایی منطقه است، می‌باشد. دیدنی‌های این دهکده شامل مسجد چوبی، موزه و کتابخانه، رستوران، فروشگاه و نانوایی، آلاچیق، سوئیتها، فضای سبز و اکوسیستم زیبای آن به همراه کشاورزی و دامپروری است.
این مسجد، اولین مسجد چوبی مقاوم در برابر زلزله در جهان می‌باشد. این بنا ۲۰۰ متر مربع وسعت دارد و سقف آن به صورت شیروانی می‌باشد. دو مناره آن ۱۳ متر از سطح زمین ارتفاع و وزن هر یک تقریباً ۴ تن می‌باشد. شکل ظاهری آن به صورت کشتی‌ وارونه بر زمین است. در ساخت این مسجد که حدود ۲ سال طول کشیده است، ۴۰۰ تن چوب استفاده شده است.
مسجد چوبی این دهکده نه تنها در ایران بلکه در جهان بی نظیر است. مسجد چوبی در برابر زلزله مقاوم می باشد.
مناره‌ها به گونه‌ای به سقف اتصال دارند که در داخل مسجد ستونی وجود ندارد.
دیواره‌های آن دوجداره بوده که بین این دو لایه، اسکلت بنا وجود دارد. اسکلت مناره‌ها و سقف و همچنین سقف و دیواره‌ها به روش عنکبوتی اتصال دارند. این نام به دلیل شیوه ساخت آن که مانند تنیدن تار عنکبوت است می‌باشد. به طوری که اتصال مناره‌ها طوری است که وزن آن‌ها به صورت مساوی، ابتدا روی سقف و سپس به دیواره‌ها و از آن جا به زمین منتقل می‌شود. قابل توجه است که از طریق نردبان داخل مناره‌ها می‌توان به بالای مناره دسترسی پیدا کرد. جالب تر آن که در محل اتصال مناره به سقف، دریچه‌ای تعبیه شده که مانند یک کانال تهویه عمل می‌کند. به طوری که در تابستان هوای گرم و آلوده را از فضای مسجد خارج می‌کند و هوای پاکیزه از طریق بادگیر مخصوصی که در سقف بنا شده، داخل مسجد می‌گردد و به این ترتیب یک تهویه طبیعی انجام می‌پذیرد. دیواره‌ها کمی حالت زاویه‌دار دارند که انتقال وزن را از مناره به زمین ساده‌تر می‌سازد.
قابل ذکر است محلی که در آن مسجد ساخته شده، بسیار موریانه خیز است. لذا راهکارهای ویژه‌ای در ساخت این مسجد و دیگر بناهای این مجموعه برای جلوگیری از اثرات مخرب چوب خواران به کار گرفته شده است. به طوری که به عنوان نمونه، خانه سازنده مجموعه با عمر بیش از۲۰۰ سال، از آسیب چوب خواران به دور مانده است. برای ماندگاری دراز مدت دیواره‌های خارجی در برابر نزولات آسمانی، چوب های ویژه با فرآوری خاص استفاده شده است.
کابینت ها، دیواره‌ها و حتی سینی‌های آبدارخانه این مسجد، چوبی است. مسجد دارای یک ایوان بیرونی که کف آن از خشت است می‌باشد. بر روی دیواره‌های داخلی و بیرونی مسجد به ترتیب تعداد ۷ و ۶ کتیبه زیبا از آیات قرانی به همراه قابهایش از چوب درختان گردو و توت نصب است.
در ساختمان و تزیینات داخلی چوب های مختلفی از درختان مثمر و غیر مثمر مانند انواع کاج ها، اشن، سپیدار، گیلاس، گلابی، زبان گنجشک، گردو و توت استفاده شده است. نور پردازی ویژه مجموعه، هارمونی ویژه‌ای از رنگهای شاد، در شبها جلوه خاصی دارد.
هدف سازنده این مجموعه، رونق بخشیدن به صنعت گردشگری و نیز احیای نام و یاد بزرگ مردی است که روزگاری در این مکان به خدمت می‌زیسته است.