پیام ما بررسی می کند
سهم هر «کرمانی» از «سرمایه اجتماعی»

سرمایه را می‌توان انباری تصور کرد که در صورت نیاز ازآن استخراج شده و به‌نوعی دارایی فرد تلقی می‌شود. به ‌طور کلی سرمایه را به سه نوع می‌توان تقسیم کرد: سرمایه اقتصادی ،سرمایه فرهنگی و سرمایه اجتماعی، که هر سه نوع به ‌طور مستقیم و یا غیرمستقیم قابلیت تبدیل به پول را دارند.هرچند این قابلیت در سرمایه اجتماعی بسیار کمتر از دو گروه دیگر قابل‌رؤیت است.
سرمایه اجتماعی در معنی عام به‌نوعی سرمایه‌گذاری در روابط اجتماعی گفته می‌شود، تا به ‌وسیله‌ی آن راه رسیدن به هدف‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت، کوتاه‌تر شود و نوعی دارایی است که از روابط اجتماعی سالم، نصیب هر فردی می‌شود و بی توجهی به این سرمایه می‌تواند حتی در سلامت روان اجتماع هم مؤثر باشد.سرمایه اجتماعی از مجموعه شبکه‌های ارتباطی سالم افراد به دست می‌آید که گستردگی، عمق و پایایی این روابط و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند در کیفیت آن مؤثر باشد. با این تعابیر هر فردی در هر سن و سالی باشد به سرمایه‌ی اجتماعی نیازمند است.
اعتماد و احساس امنیت
در سرمایه اجتماعی هر فرد، خانواده، دوستان و نزدیکان دارایی‌های ارزشمندی هستند که فرد می‌تواند در شرایط بحرانی از آن‌ها یاری طلب کند و به‌هیچ‌وجه قابل تهیه با پول نیستند، احساس امنیتی که افراد در خانواده‌دارند تحت هیچ شرایطی قابل‌چشم‌پوشی نیست.این نگاه را می‌توان نسبت به گروه‌ها هم داشت.
حمایت‌های گروهی و پشتیبانی ‌های روانی هم‌ گروهی‌ها و یا دوستان از فردی که در شرایط خاص وجود دارد، می‌تواند مسیر زندگی فرد را تغییر دهد و حتی می‌توان ادعا کرد که موفقیت فرد درگرو آن است، همان‌گونه که بسیاری از ما شنیده‌ایم که انسان‌های موفق اشاره به حمایت‌هایی می‌کنند که در صورت نبود آن موفقیت فعلی خود را غیرممکن می‌دیدند.
حمایت‌های روانی و محکم شدن شبکه‌های ارتباطی در رسیدن به همه‌ی اهداف اجتماعی موردنیاز بوده و منبع قدرتی است که جامع را به جلو سوق می‌دهد.وقتی جامعه‌ای گروه‌ها و شبکه‌های اجتماعی سالمی داشته باشد، وقتی اعضا جامعه حمایت‌های خانواده را داشته باشند و به‌طورکلی ازلحاظ سرمایه اجتماعی غنی باشند در مواجه با بسیاری از معضلات اجتماعی قوی‌تر هستند و آسیب‌پذیری کمتری دارند.
از زمانی که کودک متولد می‌شود تا انتهای زندگی، از لحظه‌ای که اولین لبخند کودک موجب تولید لبخندی در والد و یا مراقب می‌شود، اولین تعاملات زندگی و سرمایه اجتماعی او بی‌وقفه در حال شکل‌گیری است و تلاش برای حفظ و استفاده‌ی درست از آن‌هم به‌موازات آن باید وجود داشته باشد تا در زندگی فرد تأثیر مثبتی بگذارد. از بین مؤلفه‌های موردنیاز سرمایه اجتماعی می‌توان به حس اعتماد اشاره کرد، اعتمادی که باعث استحکام روابط اجتماعی و کنش و واکنش‌های اجتماعی و حتی سیاسی می‌شود. همه‌ی مشارکت‌های مدنی هم به‌نوعی وام‌دار این حس اعتماد هستند که یکی از ملزومات سرمایه اجتماعی افراد است و جامعه‌ای که از آن سرشار باشد با کمک همه‌ی اعضا خود بهترین شرایط را تجربه خواهد کرد. زیرا به‌طورمعمول باوجود حس اعتماد مسئولیت‌پذیری در فرد مقابل هم افزایش پیدا می‌کند و شبکه ارتباطی مستحکم‌تر می‌شود و این موضوع حتی می‌تواند شرایط اقتصادی فرد را هم تحت تأثیر قرار دهد.
«احمد» یک مغازه میوه ‌فروشی نسبتاً بزرگ دارد او درباره‌ی نقش اعتماد در پیشرفت خود به «پیام ما» می‌گوید:«روز اولی که مغازه را باز کردم، هیچ‌کدام از مشتری‌هایم را نمی‌شناختم. ولی از همان روز با خودم شرط کردم که به تک‌تکشان اعتماد کنم.
وقتی کسی می‌آمد میوه انتخاب می‌کرد و بعد متوجه می‌شد که پول ندارد به بازگشت پولم اعتماد می‌کردم و میوه را می‌دادم .خیلی اوقات هم ضرر کرده‌ام اما سود من از این ماجرا بیشتر بوده است. سال‌ها است، کار می‌کنم چند مغازه جابه‌جا شده‌ام. اما همین اعتماد باعث شده، تعداد زیادی از مشتری‌های سال اول کار خود را هنوز داشته باشم و آن‌ها از راه دور بیایند و از من خرید کنند.وقتی اعتماد می‌کنی حس بهتری خواهی داشت. من همیشه میگویم، اعتماد کردن خیلی آسان‌تر از شک کردن است.»
مشارکت و موفقیت
وقتی افراد سرمایه اجتماعی قوی داشته باشند همین سرمایه آن‌ها را از بسیاری از زیان‌ها حفظ می‌کند.داخل گروه و یا شبکه‌های اجتماعی وقتی همه اعضا درگیر نسبت به دیگری احساس مسئولیت کنند، هرکدام می‌توانند، پله ترقی‌ای برای دیگری شود از سرمایه اجتماعی، حتی می‌توان در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان هم استفاده کرد. فعالیت‌های گروهی و تعاملات جهت یافته هم‌سالان در موفقیت‌های تحصیلی بی‌تأثیر نیست. که البته این مشارکت‌های گروهی در بسیاری از نظام‌های آموزشی پیشرفته مورداستفاده قرار می‌گیرد. ولی متأسفانه در مدارس ما هنوز از ظرفیت سرمایه اجتماعی در پیشرفت دانش آموزان به‌خوبی استفاده نمی‌کنند وبیراه نیست اگر گفته شود بیشتر تأکید بر رقابت است تا مشارکت و موفقیت جمعی.
«زهرا» معلم دبستان پایه چهارم است او به «پیام ما» درباره فعالیت‌های گروهی دانش آموزان می‌گوید: «در بعضی از دروس ما دانش آموزان را گروهی تقسیم می‌کنیم .همیشه این کلاس‌ها نتیجه بهتری می‌دهند و بچه‌ها فقط به فکر خود نیستند و هر گروه تلاش می‌کند که به‌طور جمعی پیشرفت کنند. اما متأسفانه نمی‌شود برای همه ساعات این کار را انجام داد.حتی والدین هم پیشرفت فردی فرزندشان را بیشتر می‌پسندند، و در صورتی این کار را زیاد انجام دهیم، معترض می‌شوند.»
شبکه‌های اجتماعی و سرمایه
شبکه‌های اجتماعی مجازی که این روزها طرفداران زیادی دارند، می‌توانند طرحی جدید از سرمایه اجتماعی باشند اگر به‌صورت سرمایه و دارایی به آن‌ها نگاه شود. حتی می‌توانند روابط خانوادگی و خویشاوندی فراموش‌شده را دوباره زنده کنند و سرمایه اجتماعی ارزشمندی را به وجود آورند.تأثیرات سرمایه اجتماعی مورد تحقیقات زیادی قرارگرفته و نظریات زیادی درباره آن از سوی جامعه شناسان ارائه‌شده است وبر اساس این نظرات جامعه‌ای که سرمایه اجتماعی غنی‌ای داشته باشد، از بسیاری از معضلات اجتماعی مانند جرم و جنایت ،مصرف مواد مخدر و حتی خودکشی تا حدود زیادی در امان خواهد بود.
حال با خود اندیشیده‌اید که سهم هر کرمانی از سرمایه اجتماعی چقدر است؟ چقدر نسبت به هم صداقت داریم، و یا چقدر می‌توانیم به همدیگر اعتماد کنیم؟ چند بار در کارهای گروهی شرکت کرده‌ایم؟ چند نفرمان وقتی فراخوان پاکیزه کردن جنگل قائم، ریه‌های کرمان داده شد به جمع پیوستیم؟به‌طورکلی چقدر در مشارکت‌ها حضور داشتیم؟ چقدر برای فرزندانمان سرمایه اجتماعی جمع کرده‌ایم ؟!