گفتگوی «پیام ما» با مدیرکل بهزیستی استان کرمان درباره «اتاق‌های تزریق امن»
کرمان، در مسیر کنترل اعتیاد

اعتیاد، باتلاقی است که روزانه تعداد بی‌شماری از هم‌وطنان و همشهریان ما را در دل خود مدفون می‌کند.باتلاقی که تنها فرد معتاد را درگیر خود نمی‌کند، خانواده و اجتماع را هم نابود می‌کند.آسیب‌هایی که به دلیل اعتیاد دامن اعضا خانواده و به‌خصوص کودکان را می‌گیرد، بر کسی پوشیده نیست .معضل اعتیاد گروه خاصی را شامل نمی‌شود و می‌تواند کودک، سالمند و جوان را آلوده کند و به همین دلیل مبارزه با آن و تلاش برای به حداقل رساندن آسیب‌های مرتبط، تبدیل به یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های مسئولان در همه ارکان کشور شده است. زیرا اعتیاد دردی است که اگر درمان و برای کنترل آن راهی یافته نشود، همه‌ی اجتماع را نابود می‌کند.
سخنگوی ستاد مبارزه با مواد مخدر «پرویز افشار» در گفت‌وگو با تسنیم از راه‌اندازی آزمایشی «اتاق تزریق امن» در استان‌های خوزستان و کرمان خبر داد و گفت: «تولیت این مراکز به سازمان بهزیستی کشور سپرده شد که بیشترین مخالفان درمان اجباری اعتیاد در آن مشغول به کار هستند وهم اکنون مجری راه‌اندازی و فعالیت مراکز مدیریت مصرف مواد هم شده‌اند. »
برای آشنایی بیشتر با طرح «اتاق تزریق امن» با «عباس صادق زاده» مدیرکل بهزیستی استان کرمان به گفتگو نشستیم.
طرح «اتاق تزریق امن» چیست؟
طرحی است که در آن مکانی برای مصرف معتادین پرخطری که تزریق انجام می‌دهند، در نظر گرفته می‌شود تا مصرف به‌صورت کنترل‌شده باشد. یکی از اهداف این طرح کنترل شیوع بیماری‌های واگیر مثل ایدز از طریق سرنگ آلوده است. کرمان به‌عنوان، پایلوت برای طرح راه‌اندازی اتاق‌های تزریق امن برای معتادان پرخطر در سطح کشور انتخاب‌شده است و اداره بهزیستی استان کرمان اجرایی کردن این طرح را برعهده‌گرفته و تصمیم برای نحو اجرایی شدن آن برعهده اداره بهزیستی و کمیته درمان و شورای هماهنگی مواد مخدر استان است. به‌ طور مثال تصمیماتی مبنی بر این‌که آیا تزریق را هم متصدی اتاق انجام دهد و یا مواد مخدر به چه نحوی در اختیار معتاد قرار بگیرد.به هر صورت منظور از این طرح کاهش آسیب است و برای اجرایی شدن دقیق این طرح و رسیدن به اهداف آن، ملزومات و شرایطی باید محیا شود که ان شاا.. با توجه به شرایط استان، تهیه می‌شود.
تعریف معتادین پرخطر چیست؟
تعریف معتاد پرخطر از نظر بهزیستی، کسی که مکان و خانه‌ای دارد تا در آن مواد از هر نوع مصرف کند، نیست. زیرا این معتادین توانایی خرید مواد و مکانی برای مصرف را دارند که بعد از مصرف در آن بمانند. پرخطر کسی است که هیچ مأمن و مکانی را برای مصرف ندارد و اصطلاحا در «کف خیابان» به سر می‌برد و امکان دارد برای امرار معاش وتامین هزینه‌های زندگی وهم چنین مواد مورد نیازش، دست به هر کاری بزند. جیب‌بری و کیف‌قاپی یا هرگونه دزدی دیگری کند تا حداقل پول مواد مصرفی خود را به دست آورد. تلاش بر این است گه این‌گونه معتادین جمع‌آوری شوند و در مرکزهایی مورد نظر که مخصوص معتادین تزریقی است، از آن‌ها نگهداری شود. این طرح به خصوص برای معتادین زنی که به دلیل نداشتن پول برای خرید مواد، احتمال بروز رفتارهای پرخطر جنسی به‌ منظور کسب درآمد در آن‌ها زیاد است و احتمال شیوع بیماری‌های واگیر را در جامعه را افزایش می‌دهند، بسیار مفید است. قبل از این طرح مراکز DIC در بهزیستی در این زمینه فعال بوده‌اند.
مراکز مراقبت از مصرف و کاهش آسیب «DIC»چه فعالیتی انجام می‌دهند؟
مراکز DIC بهزیستی به‌ منظور کاهش آسیب و مصرف مدیریت ‌شده مواد فعالیت دارند و خدماتی به معتادین ارائه می‌دهند. به‌طور مثال لوازم بهداشتی هم برای مصرف مواد و هم لوازم بهداشتی برای جلوگیری از شیوع بیماری‌های واگیر در اختیار معتاد قرار می‌گیرد، که امری بسیار مهم است. زیرا امکان دارد سرنگ یک معتاد مبتلا به ایدز بین گروهی از معتادین ردوبدل شده و همه مصرف‌کنندگان را مبتلا کند. در این مراکز محدودیت تعداد دفعات مصرف وجود ندارد و همه تلاش بر این اساس است که جامعه از آسیب‌های جانبی اعتیاد در امان بماند.حالا در این طرح اتاق تزریق تصمیم بر این است که معتاد علاوه برنداشتن دغدغه‌ی وسایل بهداشتی مثل سرنگ، دغدغه تهیه مواد را هم نداشته باشد که برای به دست آوردن آن دست به هر کاری بزند. هدف این اتاق‌های تزریق بیشتر تأمین مواد است. حتی می‌توان معتاد را در این زمانی که از اتاق‌های تزریق استفاده می‌کند وارد پروسه درمان کرد، یعنی هم با کاهش تدریجی مواد وهم با به‌کارگیری روش‌هایی مورد تائید این امکان را به وجود آورد که به‌سلامتی کامل برسد. شورای هماهنگی مواد مخدر در کشور این مسئولیت را بر دوش بهزیستی قرار داده است.اما هنوز پروتکل اجرایی آن به بهزیستی کرمان نرسیده است.
حدود ده درصد از جامعه استان کرمان دچار اعتیاد هستند و از این تعداد بر اساس شاخصی که از مصرف مواد مخدر صنعتی توسط بهزیستی استان کرمان تهیه ‌شده است در بعضی از مناطق شهری، حتی تا هفتاد درصد اعتیاد به مواد صنعتی وجود دارد.
برای نتیجه‌بخش‌تر بودن این طرح چه باید کرد؟
برای نتیجه‌بخش‌تر بودن باید به‌صورت همه‌جانبه به موضوع توجه شود و در کنار این اتاق‌های تزریق یک سری فضاهای جانبی ایجاد شود تا معتاد بعد از مصرف در آن‌ها ساکن شود، زیرا امکان دارد معتاد بعد انجام تزریق، اصطلاحاً «شارژ شده» و به داخل جامعه برود و آسیب جدیدی را به وجود آورند باید معتادی که در این اتاق‌ها، تزریق را انجام می‌دهد بدون تائید کارشناس اجازه ورود به جامعه را نداشته باشد زیرا امکان دارد، سرخوشی ناشی از مصرف مواد باعث شود که برای دیگر اعضا جامعه آسیب‌زا شود. در بهترین حالت باید فضایی که در کنار این اتاق‌ها در نظر گرفته می‌شود هم جنبه‌های تفریحی و سرگرمی را مورد پوشش قرار دهد وهم زمینه‌های درمان را محیا کند. انشاا…با جلساتی که با ارگان‌هایی مربوطه انجام می‌گیرد به این جمع‌بندی خواهیم رسید، که این فضاها را در کنار اتاق‌های تزریق راه‌اندازی کنیم تا آسیب را از این لحاظ در جامعه به حداقل برسانیم.کرمان این طرح را به ‌عنوان پایلوت انجام می‌دهد و نتیجه را به کشور ارائه می‌دهد که بعد از بررسی، در صورت کارآمد بودن و رسیدن به اهداف تعریف‌شده‌ی طرح، در دیگر استان‌ها هم اجرایی شود.