خاطرات و فعالیت های محمد صنعتی با نظری به تحولات و رخدادهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و ورزشی کرمان در هفت دهه اخیر/ پیشنهاد صنعتی برای احداث بیمارستان 600 تختخوابی 37 سال پیش

بخش چهل و سه
از این شماره روزنامه به یکی دیگر از عرصه‌های فعالیت آقای محمد صنعتی یعنی انجمن شهرستان کرمان خواهیم داشت.

ج ـ انجمن شهرستان کرمان
«قانون تشکیل انجمن‌های شهرستان و استان، جایگزین قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی که در ربیع‌الاول سال 1325 ق/ 1286 ش، شامل 122 ماده و یک تبصره در دوره اول مجلس شورای ملی تدوین و به تصویب شد، در اصول شماره‌ی 90، 91، 92 و 93 متمم قانون اساسی، چگونگی وظایف این انجمن‌ها تعیین شده بود. هدف اصلی از تدوین قانون انجمن‌های ایالتی و ولایتی، سپردن کار مردم به مردم بود، اما اجرای این قانون بنا به دلایل و رخدادهای مختلف انجام نشد و سرانجام اصلاحات و تغییراتی هم بنا به اقتضای زمان در 30 مرداد سال 1349 ش. در آن به عمل آمد و به نام انجمن‌های شهرستان و استان، مشتمل بر 65 ماده و چند تبصره، به تصویب مجلسین شورای ملی و سنا رسید و به مورد اجرا گذاشته شد» (1) .در کرمان نیز این انجمن‌ها تا سال 1357 ش. (پیروزی انقلاب اسلامی) در سه دوره تشکیل و به کار خود ادامه دادند.
محمد صنعتی که در هر سه دوره انجمن شهرستان کرمان عضو این انجمن بوده است، در خصوص حضور در این انجمن می‌گوید: «از زمان فعالیت در کارخانه خورشید، همواره یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های شخصی این جانب، پیشرفت و عمران شهر و زادگاهم و ارتقای زندگی همشهریانم، به ویژه اقشار کم درآمد و زحمتکش کارگران بود، لذا در تمامی عرصه‌هایی که حس می‌کردم می‌توانم به نوعی مثمر ثمر واقع گردم، حضوری فعال داشتم؛ چه در عرصه انجمن‌های محلی شهر کرمان، چه در هیئت مشورتی روزنامه اطلاعات و چه در انجمن شهرستان. در سال 1349 ش. که مقارن با اولین دوره تشکیل انجمن شهرستان کرمان بود، نظر به همان احساس وظیفه‌ای که در قبال شهر و مردم نجیب و صبور کرمان داشتم، و از طرفی در جوار چندین سال فعالیت مستمر در انجمن‌های صنفی کارگری، محلی و هیئت مشورتی، تجارب بسیار مفیدی در زمینه شناخت مشکلات و معضلات منطقه و خواسته‌های به حق دیارم حاصل نموده بودم، علاوه بر توصیه و درخواست بسیاری از دوستان و دلسوزان مبنی بر شرکت در انتخابات انجمن شهرستان، خود نیز وظیفه می‌دانستم تا با ورود به این عرصه نیز، ماحصل تجارب و آموخته‌های خود در زمینه مسایل شهری را ارایه نمایم.
در خصوص توضیح بیشتر انجمن شهرستان باید به این نکته اشاره نمایم که این انجمن که ریشه در انجمن‌های ایالتی و ولایتی دوران پس از مشروطیت داشت و چون در آن سال‌ها به مرحله‌ی تشکیل نرسیده بودند، با تغییراتی که در آن صورت گرفت در مرداد سال 1349 ش. به تصویب رسید و در روز 15 مهر ماه همین سال به مرحله اجرا در آمد. این انجمن‌ها که از آنان به عنوان «پارلمان‌های محلی» یاد می‌شد، به نوعی مدل کوچک‌تر مجلس شورای ملی در هر استان انجام وظیفه می‌نمودند. در این انجمن‌ها مانند مجلس، کمیسیون‌های مختلفی چون: آموزش و پرورش، بهداشت، راه، امور رفاهی، جنگل‌ها و … تشکیل می‌گردید و نیازها و مسایل مطرح شده در هر حوزه به یکی از کمیسیون‌ها ارجاع می‌گردید، تا با دریافت نظرات کارشناسانه‌ی مطلعین و متخصصین خارج از انجمن و مقامات مسئول ذی‌ربط هر حوزه، با در نظر گرفتن نظرات و امکانات هر دستگاه اجرایی، در جلسات اصلی انجمن مطرح و در صورت موافقت و تشخیص اعضا انجمن، اعتبارات لازم جهت انجام آنان لحاظ می‌گردید.
البته باید به این نکته اشاره نمایم که تنها اعتبارات عمرانی در اختیار انجمن شهرستان بود، یعنی برخی طرح‌ها چون: ساخت بیمارستان، احداث جاده‌های بین استانی، سدسازی و … شامل اعتبارات ملی بود و در حیطه اختیارات انجمن شهرستان نبود. اما برخی مواقع انجمن شهرستان جهت عمران و آبادی منطقه در خصوص این گونه موارد نیز دخالت می‌نمود و با مکاتبات و بیان ضرورت اجرای این طرح‌ها، از مسئولین ارشد درخواست تخصیص اعتبارات ملی می‌نمودند. مثلاً به خاطر دارم بنده در سال 1355 ش. طی نامه‌ای به مسئولین کشوری درخواست احداث بیمارستانی در جوار بیمارستان آیت الله کاشانی فعلی نمودم و در بیان ضرورت انجام این طرح، متذکر شده بودم احداث این بیمارستان، علاوه بر رفع گوشه‌ای از نیاز استان می‌تواند جوابگوی نیاز بسیاری از ساکنین متمول کشورهای حاشیه خلیج فارس باشد، چرا که اکثر آنان جهت مراجعات درمانی به ایران، به ویژه به استان‌های فارس و کرمان مراجعه می‌نمایند و وجود این بیمارستان می‌تواند مقادیر قابل توجهی ارز وارد این استان نماید، که خوشبختانه آقای «ضیاءالدین شادمان» (2) مشاور و معاون پارلمانی نخست‌وزیر در جواب نامه بنده جواب داد؛ این درخواست به حق است و دولت علاوه بر ساخت بیمارستان 600 تخت‌خوابی در این منطقه، احداث بیمارستان 500 تخت‌خوابی تأمین اجتماعی را نیز در اینجا مورد تأیید قرار داده است. خوشبختانه این درخواست بنده، پس از 37 سال اخیراً به مرحله نهایی رسیده است و در جوار بیمارستان آیت الله کاشانی، آخرین مراحل افتتاح بیمارستان مجهز پیامبر اعظم (ص) را شاهدیم.
در تخصیص اعتبارات عمرانی، اولویت با بخش‌ها و روستاهای پر جمعیت‌تر بود، مثلاً ابتدا نیازهای روستاها و بخش‌های بالای 20 هزار نفر مورد بررسی قرار می‌گرفت. در هر جلسه انجمن، در ابتدا 4 نفر از اعضا، نطق قبل از دستور ایراد می‌نمودند و به طور معمول، علاوه بر حضور چند نفر از مسئولین و مقامات استانی مرتبط با موضوع جلسه، تعدادی از خبرنگاران (روزنامه‌های محلی و رادیو تلویزیون) و مردم نیز به صورت آزاد، در جایگاه مخصوصی که برای آنان درست شده بود، حضور داشتند.
در جلسات انجمن شهرستان همواره سعی بر آن بود که مابین اعضا و مقامات استانی و نمایندگان مجلس تفاهم کامل برقرار باشد، تا از این گذر زودتر و بهتر اهداف انجمن که همانا توسعه و عمران شهری بود، به مرحله اجرا درآید. از این رو تمامی صورت‌جلسات انجمن علاوه بر آن که برای مسئولین استانی فرستاده می‌شد، نسخه‌ای از آن برای وزارت کشور و نمایندگان کرمان در مجلس شورای ملی نیز ارسال می‌گردید.
انجمن شهرستان کرمان، علاوه بر بررسی و نظارت بر مسایل شهر کرمان، زرند، کوه‌بنان و راور، گلباف و شهداد، ماهان و بخش حومه کرمان را پوشش می‌داد. تعداد اعضای انجمن شهرستان کرمان 23 نفر بودند؛ 9 نفر از مرکز شهر کرمان، 4 نفر از بخش زرند، 2 نفر از بخش ماهان، 4 نفر از بخش حومه کرمان، 2 نفر از شهداد و گلباف و 2 نفر از کوه بنان و راور.
برخی مواقع به درخواست انجمن شهر کرمان، جلسات مشترکی مابین آنان و انجمن شهرستان تشکیل می‌گردید. این جلسات بیشتر در پی کمبود اعتبارات انجمن شهر و درخواست آنان جهت تخصیص اعتبار بیشتر از انجمن شهرستان تشکیل می‌شد.
یکی از ابتکارات انجمن شهرستان کرمان، تشکیل جلسات سیار بود که از همان دوره اول طرح و مورد موافقت قرار گرفت، یعنی بدین صورت که تصمیم گرفته شد نظر به وسعت گسترده حوزه فعالیت انجمن، جهت آشنایی با مشکلات و معضلات مردم هر بخش، اعضای انجمن شهرستان به بخش‌ها و روستاها سفر نموده و در هر منطقه با حضور مردم اقدام به برپایی جلسه نمایند، تا از این طریق کاملاً با خواست‌ها و مسایل هر قسمت آشنا شده و در همان جا تصمیمات لازم اتخاذ گردد. این طرح که با استقبال خوبی از مردم هر بخش همراه بود، مورد توجه دیگر استان‌ها نیز قرار گرفت و گویا در دیگر انجمن شهرستان‌های ایران به اجرا گذاشته شد. ذکر این نکته را نیز ضروری می‌دانم که در هر جلسه سیار انجمن شهرستان و دیگر بازدیدها، از تمامی دستگاه‌های و ادارات استان (به غیر از نیروهای نظامی و انتظامی) نماینده‌ای جهت آشنایی با مسایل و مشکلات و انعکاس و مرتفع نمودن آنان به همراه اعضای انجمن حضور داشتند.
سرعت عمل در جهت اجرای خواسته‌های مردم
انجمن شهرستان کرمان در تمامی دوره‌ها از اعتبار و نفوذ زیادی برخوردار بود و چون هدفش رفع مشکلات و مسایل مردم بود، سعی می‌نمود به طور معمول با پیگیری و ارتباط مستمر با مسئولین در اسرع وقت، جوابگوی خواست‌های مردم هر بخش باشد. برای نمونه بد نیست به این خاطره اشاره نمایم که در یکی از بازدیدهایی که. از بخش راور داشتیم، چون فصل تابستان بود، در بهداری راور، گزارشی از شیوع بیماری اسهال و کمبود دارو و وسایل پزشکی توسط پزشکان غیر ایرانی (هندی) ارایه گردید. بنده در پایان بازدید، در ساعت هشت شب که قصد بازگشت به کرمان را داشتیم، ضمن درخواست لیست داروها و لوازم مورد نیاز بهداری راور، به بخشدار گفتم: هر وقت وسایل و داروهای مورد نیاز به دستتان رسید، به من خبر دهید. روز بعد حدود ساعت 11 بخشدار راور به من تلفن زد و از دریافت موارد درخواستی اعلام تشکر نمود.
جلسات انجمن شهرستان کرمان هر 15 روز یک بار بلااستثناء تشکیل می‌گردید و اگر مسئله و مورد خاصی پیش می‌آمد، جلسه ضروری نیز برگزار می‌شد. محل تشکیل جلسات، ابتدا در محل خلوت استانداری (3)، سپس به محل دایمی خود واقع در خیابان ابن‌سینا (مجاور بیمارستان سابق کرمان درمان، مرکز درمانی بعثت) منتقل گردید.

پی نوشت:
(1) ـ دانشور، محمد: از قلعه دختر تا دقیانوس، ص 180.
(2) ـ ضیاءالدین شادمان؛ «فرزند سید ابوتراب روضه‌خوان، لیسانس حقوق دانشگاه تهران و دکترای اقتصاد کارگری از پاریس داشت. خدمات اداری خود را از وزارت دارایی شروع و آخرین سمت او مدیر کلی دفتر وزارت دارایی بود در انتخابات دوره‌ی بیست و یکم به جای برادر خود از جیرفت به وکالت رسید. به هنگام نخست‌وزیری منصور، چند ماه شهردار پایتخت شد … پس از چند ماه به استانداری تهران منصوب شد و مدت ده سال در این سمت بود. در سال 1354 ابتدا به معاونت پارلمانی نخست‌وزیری و بعد به سمت وزیر مشاور و معاون پارلمانی رسید. تولد او در سال 1302 در تهران بود. در جمع، مال حریص بود و برخلاف سایر برادران خود فضل و دانشی نداشت ولی در عوض در زد و بند سیاسی و جلب منافع، استاد و زرنگ بود». عاقلی، باقر: شرح حال رجال سیاسی و نظامی معاصر ایران، 2، ص 854 و 855.
(3) ـ منظور مکان سابق استانداری کرمان (فرمانداری فعلی)، روبروی بانک ملی.