شب یلدا یا چله یکی از آیین‌های سنتی ایرانیان است؛ ‌نه فقط ایرانیان که اهالی بسیاری از کشورهای همسایه از افغانستان و پاکستان گرفته تا تاجیکستان. هرچند تنها کشوری که در ثبت جهانی این پرونده با ایران همکاری کرد،‌ افغانستان بود. روایت این آیین اما از آنجا شروع می‌شود که گذشتگان می‌دانستند از روز اول زمستان، روزها طولانی‌تر و شب‌ها کوتاه‌تر می‌شوند. علاوه بر این، آنها تاریکی را نمادی از شر می‌دانستند. در واقع اولین صبح بعد از یلدا را روز پیروزی خورشید و روشنایی بر تاریکی و نیروهای شیطانی می‌دانستند و آن را در شب جشن می‌گرفتند. به بهانه گرامیداشت پیروزی روشنایی بر تاریکی و سرنوشتی که بر این آیین کهن رفته است، نگاهی دگرباره به آن داشته‌ایم؛ آیینی که در جغرافیا با خرده‌آیین‌های دیگری پیوند خورده و در کنار اشتراک‌ها، به شیوه متفاوتی گرامی داشته می‌شود. به همین مناسبت از لزوم پاسداشت فرهنگ «گفت‌وگو» به عنوان یکی از کارکردهای این آیین هم سخن به میان آورده‌ایم. در جامعه‌ای که به شدت با فقر «گفت‌وگوی موثر و مداروم» روبه‌رو است، با پاسداشت آیین یلدا می‌توان گفت‌وگو را از نهاد خانواده آغاز کرد.

نور ز خورشید جوی

یلدا، آغازی برای ترمیم ارتباطات اجتماعی

آیین‌های یلدایی

آیین‌های ایرانی مبتنی بر اخلاق محیط زیستی بوده‌اند