سایت خبری پیام ما آنلاین | برج ۹۰۰ ساله سبزوار تنهاست

برج ۹۰۰ ساله سبزوار تنهاست





۲۵ آبان ۱۳۹۹، ۸:۱۰

بنای ملی میل خسروگرد محل تجمع حفاران غیرمجاز و کارتن‌خواب‌ها شده است

برج ۹۰۰ ساله سبزوار تنهاست

مدیر پایگاه شهر تاریخی سبزوار در گفت‌وگو با «پیام ما»: توانایی نگهداری میل خسروگرد را نداریم.

رئیس اداره میراث فرهنگی سبزوار: میل خسروگرد برای حفاظت به بخش خصوصی واگذار می‌شود.

روزنامه نگار: مرضیه قاضی زاده | بلندترین سازه تاریخی خراسان رضوی به محل تجمع کارتن‌خواب‌ها و شب‌گردها تبدیل شده، اطرافش را برای پیدا کردن «زیرخاکی» کنده‌اند و درِ ورودی و حفاظش را به تاراج بردند. این بنای ۸۹۴ ساله خیلی وقت است که از چشم مسئولان میراث پنهان مانده. سودجویان اما تا می‌توانستند از این آب گل آلود ماهی گرفتند. با فلزیاب به جان سازه بنا افتاده و چندین بار پله‌ها را به طمع کشف آثار عتیقه کنده‌اند. مدیر پایگاه شهر تاریخی سبزوار می‌گوید توانایی نگهداری میل خسروگرد را ندارد و رئیس اداره میراث فرهنگی شهر هم از این حرف‌ می‌زند که برای حفاظت از بنا می‌خواهند آن را به بخش خصوصی واگذار کنند. هرچند این نخستین بار نیست که این بنا واگذار می‌شود و در عمل «حفاظت» اتفاق نمی‌افتد.

 دو فرضیه درباره این میل تاریخی وجود دارد. فرضیه اول می‌گوید که این بنا، تنها بازمانده مسجد عظیم شهر خسروگرد است و فرضیه دوم این میل را به عنوان یک راهنما برای کاروان‌ها معرفی می‌کند. بعد از کاوش‌های باستان‌شناسی که در سال ۸۱ مورخان وسیاحان خارجی انجام دادند، فرضیه اول رنگ باخت.

در بین باستان شناسان ایرانی این میل به نشانه محبت و دوستی مردمان کویر شهره است. میل تاریخی خسروگرد در غرب شهر سبزوار و در ورودی استان خراسان رضوی قرار گرفته و صدها سال پیش مردمان این منطقه مشعلی بر بلندای این برج بلند روشن می‌کردند تا کاروانیان را به سوی خود فراخوانند. این میل ۲۸ متری درست بر سر جاده ابریشم ساخته شد تا همچون فانوس دریایی عمل کند، این بار اما در دل کویر. 

نمی‌توانیم از میل نگهداری کنیم

حال اما از آن شوکت گذشته چیزی باقی نمانده است. در نبود نیروی حفاظتی، از دو سال پیش تعرض‌ها به بنایی که تاریخچه آن به سال ۵۰۵ هجری قمری برمی‌گردد، شروع شد. دزدان ابتدا فنس‌ها و دیوارهای اطراف را به سرقت بردند، بعد هم با تخریب در ورودی به داخل بنا راه یافتند. از آن زمان حفاری‌های شبانه شدت گرفت و تنهایی برج بلند سبزوار بیشتر شد؛ برجی که دو رشته کتیبه کوفی در جداره‌اش دارد و در بی‌توجهی میراث‌فرهنگی، قدمت و تزئیناتش، متخلفان را راهی این بنا کرد.

محسن برآبادی، مدیر پایگاه شهر تاریخی سبزوار درباره حفاری‌های بنا به «پیام‌ما» می‌گوید: «گروهی از افراد سودجو که فکر می‌کنند در بناهای تاریخی گنج و دفینه وجود دارد، برای این بنا هم نقشه کشیدند. دو تا سه جا از جمله پله‌ها را کنده بودند و اتاق‌ها را حفاری کرده بودند. ما آن‌ها را دوباره مرمت کردیم اما واقعا توانایی نگهداری‌اش را نداریم.»

میل خسروگرد (خسروجرد) ۱۵ دی ماه ۱۳۱۰ به شماره ۷۷ به ثبت ملی رسید و از آن سال به بعد بارها مرمت‌هایی روی بنا انجام شد اما به صورت جزیی. بنا به حال خود رها شده بود تا ۱۰ سال پیش که دورش حفاظ کشیدند. «اطراف میل را تا هزار متر تملک کردیم و فنس و نرده کشیدیم. تا مدتی به عنوان یک مجموعه پذیرایی از آنجا استفاده می‌شد اما چون فردی که آنجا مستقر بود، یک سری مشکلات حقوقی به وجود آورد و مجبور به تخلیه شد. از آن زمان تا کنون این بنا بلا‌استفاده رها شده است.» مدیر پایگاه شهر تاریخی سبزوار به تلخی می‌گوید: «ضایعات فروشان شبانه نرده‌ها را به سرقت بردند. آهن‌ها را تکه‌تکه بریدند و هر بار قسمتی را بردند. محوطه دیگر هیچ حفاظی ندارد. ما هم شکایت کردیم اما راه به جایی نبردیم. حتی با نیروی انتظامی هماهنگ کردیم اما آنها هم اعلام کردند که توانایی نگهبانی و حراست از آن جا را ندارند. ما هم امکانات نگهبانی نداریم چون نیروهایمان بسیار کم است.» آنچه باعث شده این مجموعه به محل تجمع کارتن‌خواب‌ها تبدیل شود، نبود نیروهای حفاظتی برای مراقبت از بناست. برآبادی می‌گوید که در این شرایط چهار، پنج بار ورودی را با بتن بسته‌اند و میل را قفل و مهر و موم کرده‌اند اما باز هم یک عده آمدند و حفاظ را خراب کردند و در ورودی را باز کردند. مدیر پایگاه شهر تاریخی سبزوار تنها راه حفاظت از میل خسروگرد را واگذاری آن به بخش خصوصی می‌داند. این موضوع هم اکنون از طرف رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان سبزوار در حال پیگیری است.

میل خسروگرد، فروشگاه صنایع دستی می‌شود

رضا حسینی، رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان سبزوار به «پیام‌ما» می‌گوید: «میل خسروگرد را  در فهرست واگذاری گذاشته‌ایم تا به طریق قانونی آن را واگذار کنیم. کارهای قانونی آن انجام شده و در حال آماده‌سازی بنا برای مزایده هستیم.» درست یک سال پیش از این هم این موضوع مطرح شده و حسینی به تسنیم گفته بود: «هم اکنون بخش خصوصی و سرمایه‌گذار آمده و طرح به شورای فنی رفته است. ایرادی که فعلا در مرحله نخست به طرح گرفته شده در زمینه راه دسترسی است که اعلام شده راه دسترسی بد و خطرناک است و باید اصلاح شود؛ در همین راستا با فرمانداری شهرستان مکاتبه انجام شده تا اصلاح راه دسترسی انجام و نظر شورای فنی تامین شود.» اینطور که او گفته بود، سرمایه‌گذار قبلی متواری است: «فردی قبلا آنجا را گرفته و در حال حاضر فراری است و عملکرد بدی داشته و این امر، دلیل سخت‌گیری و حساسیت سازمان است تا اثر به یک فرد دارای صلاحیت واگذار شود و شان اثر تاریخی مخدوش نشود.»

حالا بعد از تجربه قبلی، کاربری که میراث برای میل تاریخی در نظر گرفته‌اند، نمایشگاه صنایع دستی است: «پیشنهاد شده تا بنا به عنوان فروشگاه و نمایشگاه صنایع دستی در نظر گرفته شود و در کنار آن سرمایه‌گذار قادر به انجام سایر فعالیت‌های جنبی هم باشد.» 

حسینی می‌گوید که پیشنهاد این موضوع از سبزوار به اداره کل میراث فرهنگی در تهران فرستاده شده، مورد موافقت قرار گرفته و در حال حاضر طرح در اداره میراث فرهنگی خراسان رضوی است: «ما یک طرح کلی داده‌ایم که نهایی شده اما سرمایه‌گذار می‌تواند طرحی منطبق با طرح ما پیشنهاد داده و تاییدیه دریافت کند.» به گفته او تا امروز دو، سه نفر برای بهره‌بردای از این طرح به صورت حضوری درخواست داده‌اند، هر چند که با آغاز مزایده و آگهی در سایت‌ها و روزنامه‌ها  افراد بیشتری هم شرکت خواهند کرد. رئیس اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی سبزوار ادامه می‌دهد: «در واگذاری از این طرح تنها به دنبال حفاظت از بنا هستند نه مرمت. بنا نه مخروبه است و نه آسیب چندانی دیده. ، هفت‌، هشت سال پیش هم مرمت شده است و در طی این مدت مرمت‌های جزیی دیگری از سمت میراث صورت گرفته است، در واگذاری این بنا ما صرفا دنبال صیانت از آن هستیم.»

به اشتراک بگذارید:

برچسب ها:





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *