«قرارگاه» واژه مورد علاقه علیرضا زاکانی، شهردار اصولگرای پایتخت است. او از ابتدای حضورش در شهرداری تهران برای حل مشکلات پایتخت سیاست‌های قرارگاهی را دنبال کرد که مشهورترین آن‌ها قرارگاه اجتماعی بود. او دیروز، 14 فروردین که به مناسبت آغاز سال نو هم به صحن دعوت شده بود، در جریان ارائه گزارش حدودا یک ساعته‌اش به پارلمان شهری تهران بیش از 10 بار از واژه قرارگاه استفاده کرد و توضیح داد که تاکنون قرارگاه اجتماعی، قرارگاه مسکن و قرارگاه سلامت در شهرداری تهران ایجاد شده است و اقداماتی هم داشته‌اند. آنطور که از تذکرات اعضای شورای شهر تهران برمی‌آمد، اقدامات دست کم اعضای شورای شهر تهران را تاکنون راضی نکرده‌اند. آن‌ها گزارش شهردار را در شان شورا ندانستند و اقدامات صورت گرفته در قرارگاه‌ها را غیرشفاف خواندند.

گزارش علیرضا زاکانی، شهردار تهران شباهت‌های بسیاری به اولین گزارشی داشت که او پیش از شهردار شدن به شورا ارائه کرده بود. او در اولین گزارش از آرزوهای خود برای جمع‌آوری معتادان متجاهر و پاک کردن شهر از لکه ننگ آسیب‌های اجتماعی گفته بود و در گزارش دیروزش هم بر گفته‌های قبلی خود صحه گذاشت با این تفاوت که پیشتر وعده پاک کردن شش ماهه شهر از آسیب‌های اجتماعی را داده بود و در گزارش تازه مدعی شد که بساط آسیب‌های اجتماعی در کوتاه مدت از شهر جمع نمی‌شود. شهردار تهران در گزارش دیروز که به عقیده بسیاری از رسانه‌ها بیات و تکراری بود، ابتدا درباره میزان تحقق‌پذیری بودجه سال قبل و حمل‌و‌نقل عمومی توضیحاتی داد و گفت تلاش کرده تا سال گذشته با «مدیریت جهادی» مسیری را دنبال کند که آنچه در سه ضلع شهر و شهروند و مدیریت شهری دنبال می‌شود، بیشترین منفعت را برای شهروندان تهرانی داشته باشد، او اقدامات صورت گرفته را در شهر را در یک سال گذشته کم نظیر دانست و تاکید کرد: «در همین راستا سعی شد در نیمه سال گذشته گفتمان حاکم گفتمان خدمت و پیشرفت باشد و تلاش شد، کارها از طریق مدیریت مشارکتی بر محور نخبگان دنبال شود. آنچه حاصل شد در نوع خود کم سابقه بود.»
او در ادامه گزارش خود بر تحقق 93 درصد بودجه سال گذشته تاکید کرد و به موانع بر سر راه املاک عرضه شده در سازمان بورس اشاره کرد. زاکانی در ادامه به آغاز فعالیت‌های مشارکتی اشاره کرد. فعالیت‌های مشترک با دستگاه‌های دیگر که اولین گام آن در «قرارگاه اجتماعی» به چشم آمد. قرارگاهی که به گفته شهردار تهران؛ بسیج، سپاه، نیروی انتظامی، دادستانی، ستاد مبارزه با مواد مخدر و دانشگاه علوم پزشکی … در آن حضور داشتند. زاکانی که تجربه قرارگاه اجتماعی را هم مانند تحقق بودجه کار بی‌نظیری می‌داند، تاکید کرد که در قرارگاه بیش از 230 مصوبه در مدت 18 جلسه صادر شده است. او گفت: ۸۲ درصد این مصوبات اجرایی شد و تنها 41 مصوبه آن اجرایی نشده است. حاصل این کار این شد که ۷ هزار معتاد متجاهر از تهران جمع‌آوری و به کمپ ماده ۱۶ منتقل شدند. زاکانی در توضیح دیگر اقدامات صورت گرفته در قرارگاه اجتماعی از تاسیس کمپ معتادین کبر سن، صغر سن و کمپ مخصوص زنان و معتادان زخم باز در تهران نام برد. شهردار تهران مدعی است که بعد از جمع‌آوری معتادان، 8 اقدام برای آن‌ها انجام می‌شود: تثبیت هویت، سم زدایی، بازسازی شخصیتی، مهارت آموزی، مواجه با خانواده‌ها، تضمین اشتغال و اجتماعی شدن آن‌ها. زاکانی همچنین تاکید کرد: در همین مسیر بالغ بر ۲۹۱ مجموعه‌ای که از معتادان خرید و فروش می‌کردند و امکان توسعه شرایط نامناسب در تهران را داشتند، پلمب شد. همچنین ۴۱ پلاک قرمز نیز پلمب شد و برای ساماندهی رود دره فرحزاد تلاش شد، در نتیجه امیدواریم ادامه بوستان بالای نیایش را امسال افتتاح کنیم تا این صورت زشت را از آن محدوده جمع کنیم.
زاکانی در ادامه از ورود شهرداری به حوزه کودکان کار و خیابان گفت و تاکید کرد که هدف بعدی قرارگاه اجتماعی بعد از معتادان متجاهر، کودکان خیابانی است: مجموعه‌هایی را برای آموزش و مهارت آموزی آنها در نظر گرفتیم که بخش از این کودکان را زباله گردها تشکیل می‌دهند، امیدواریم با کمک مجموعه معاونت اجتماعی و خدمات شهری این پرونده نیز بسته شود.
سلامت جهادی تهرانی‌ها
قرارگاه دیگری که شهردار تهران از تشکیل آن در شهرداری نام برد، «قرارگاه سلامت» است: «قرارگاهی با هدف توسعه بهداشت در شهر تهران که بتواند مبتنی بر مراکز بهداشت در سه دانشگاه در تهران، ادامه‌اش را در سراهای محله و محیط‌های محلی و مدارس و مساجد دنبال کند. همانطور که می‌دانید سیستم بهداشتی تهران عقب افتادگی تاریخی نسبت به بخش درمان دارد و ما مکلفیم آن را جبران کنیم.»
زاکانی از تشکیل «قرارگاه ایمنی» برای شهر تهران نیز نام برد. او گفت مسیری دنبال شده تا ایمنی شهر تهران با دقت بررسی شود: «از آنجا که شهردار تهران جانشین وزیر کشور در بحث مدیریت بحران در تهران است، جلساتی را برگزار کردیم و مصوباتی داشتیم.»
زاکانی می‌خواهد، دغدغه مسکن شهروندان تهرانی را هم با تشکیل «قرارگاه مسکن» برطرف کند. قرارگاهی که در ماه‌های اخیر تذکر و انتقاد اعضای شورای شهر تهران را به همراه داشته است. تذکراتی که سرچشمه آن غیرشفاف بودن اقدامات قرارگاه مسکن است. زاکانی در اینباره گفت: بعد از فرمایشات رهبری این قرارگاه را راه‌اندازی کردیم. تهران سالانه نیاز به ۱۵۰ هزار واحد مسکونی دارد. از سال ۹۳ در تهران ۶۴ هزار واحد ساخته شده که شکاف ۱۴۰ درصدی را تحمل کرده است؛ ۲۶۱ هزار پلاک ناپایدار وجود دارد که با بازسازی، قریب به ۵ واحد در هر یک پلاک محصول مسکن خواهیم داشت و زمینه ایجاد حدود یک میلیون و ۳۰۶ هزار واحد در آن فراهم می‌شود.
شهردار تهران ادامه داد: در کنار استفاده از ۱۲ هزار هکتار بافت ناپایدار که ۴هزار و ۵۶۰هکتار آن بافت فرسوده است، از اراضی ذخیره شهری و ناکارآمد نیز برای بحث تولید مسکن استفاده می‌کنیم. به طوری که سالانه ۱۸۰ هزار واحد را هدف‌گذاری کرده‌ایم.
گزارش شهرداری در شان شورا نبود
توضیحات و گزارش شهردار تهران در ادامه برای تعدادی از اعضای شورای شهر تهران قابل قبول نبود. زهرا شمس احسان، رئیس کمیته اجتماعی شورای شهر تهران در تذکری تاکید کرد که شهرداری در مساله آسیب‌های اجتماعی نقش محوری و اساسی ندارد اما در جمع‌آوری و ساماندهی معتادان متجاهر باید اقدامات مناسبی انجام شود. او همچنین به شرایط نامطلوب مددجویان و مددکاران اشاره کرد و از شهردار خواست تا صورت‌جلسه مصوبات قرارگاه اجتماعی به رئیس شورای شهر تهران ارسال شود. حبیب کاشانی، خزانه‌دار شورای شهر تهران، نیز در ادامه گزارش شهردار تهران را در شان شورا ندانست. از نگاه او قرارگاه اجتماعی و تحت پوشش قرار دادن هفت هزار معتاد متجاهر نیز کاری خارج از توان شهرداری است. او تاکید کرد: شهرداری تهران برای سال ۱۴۰۱ بین ۷۵ تا ۸۰ هزار تومان برای وعده غذای هر معتاد در نظر گرفته است و این در حالی است که برای وعده غذای آتش نشانان که به عنوان شبه نظامی در شهرداری تهران فعالیت دارند، روزانه ۵۵۰ تومان در نظر گرفته شده است. نباید در هزینه کردن بودجه ها از اصل قضیه غفلت کنیم. او همچنین خواستار واضح شدن آورده‌های قرارگاه مسکن برای شهرداری تهران شد. خواسته‌ای مشابه تذکری که مهدی عباسی، رئیس کمیسیون معماری و شهرسازی به شهردار تهران داد. او تاکید کرد: اطلاعات من به عنوان رئیس کمیسیون شهرسازی و معماری اطلاعات و مطالب کلی است و برای پرسش خبرنگاران پاسخ نداریم، زیرا خود توجیه نیستیم.
شهردار تهران اما زیربار انتقادات اعضای شورا نرفت. او تاکید کرد که فعالیت شهرداری در حوزه معتادان متجاهر موضوع برنامه‌ ششم بوده که شهرداری با بهزیستی مکلف شده تا در این راه گام بردارد. زاکانی که در روزهای حضورش در صحن شورا از پاک کردن شش ماهه شهر از آسیب‌های اجتماعی نام برد در پاسخ به تذکر اعضا گفت که نمی‌توان در چند ماه معضل معتادان متجاهر را حل کرد: برای این افراد یک بازه ۴ ساله در نظر گرفته شده و نمی‌توان در چند ماه این مسأله را حل کرد. این امر، روندی مستمر است که همه دستگاه‌ها باید درگیر آن شوند. این افراد حداقل مدت زمانی که در کمپ ها نگهداری می شوند ۶ ماه است که تا یک سال قابل تمدید است. او همچنین تاکید کرد که صورت جلسات قرارگاه اجتماعی برای رئیس شورا ارسال می‌شود.
او همچنین تاکید کرد، ساخت مسکن براساس قانون اساسی وظیفه شهرداری است: با توجه به کارکردی که مسکن در معیشت مردم پیدا کرده، ظلم بسیاری در حق شهروندان شده است. شهروندان باید ۶۵ درصد از حقوق دریافتی خود را برای اجاره یک مسکن درخور کنار بگذارند یا اینکه باید ۶۶ سال در انتظار باشند تا یک مسکن در تهران بخرند. شهرداری تهران باید وظیفه خود را در حوزه ساخت مسکن استطاعت پذیر عملیاتی کند.
شهر از آسیب اجتماعی پاک نشده است
با وجود گذشت شش ماه از حضور شهردار تهران و آغاز فعالیت‌های جهادی و تاسیس‌ قرارگاه‌ها، شهروندان تا چه اندازه تاثیر این اقدامات را مشاهده می‌کنند؟ نرگس معدنی‌پور، رئیس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای شهر تهران در گفت‌وگو با روزنامه «پیام‌ما» می‌گوید به نظر نمی‌رسد که هفت هزار معتاد متجاهر در شهر جمع‌اوری شده باشند. او که دی ماه به ایلنا گفته طرح قرارگاه هنوز تکمیل نشده و شهرداری باید آن را به کمیسیون فرهنگی و اجتماعی ارائه دهد، گفت:براساس گزارشی که ارائه شد و براساس آنچه که در شهر دیده می‌شود شاید به نظر نرسد که مثلا ۷ هزار معتاد متجاهر جمع‌آوری شده باشد و باید تاکید شود که مرحله اول قرارگاه اجتماعی، جمع‌اوری است و پس از آن معتادان باید در یک فرآیند زمانی مشخص مثلا آن‌هایی که ماده ۱۶ هستند در حدود شش ماه نگهداری شوند و موضوع بعدی بازگشت آن‌ها به جامعه و خانواده و اشتغال است که این موضوعات قرار است در جلسات تخصصی و کارشناسی مورد بررسی قرار گیرد.