جنگ، تغییرات آب‌ و هوایی، خشکسالی و سیل برای کودکان کشورهای کم درآمد و آسیب‌پذیر روزگار سختی را رقم زده است. یونیسف تعدادی از این کشورها را معرفی کرده و نیازهای ضروری آنها در سال 2023 را برشمرده است. همچنین از برنامه‌های خود برای حمایت از کودکان و مقابله با سوءتغذیه و ناامنی غذایی، افزایش تاب‌آوری جوامع و استراتژی‌های کمک به این کشورها گفته است. بخشی از این مشکلات و برنامه‌ها را در ادامه مرور می‌کنیم:

سیل‌های بی‌سابقه برای سودان جنوبی، گرسنگی آورد
سودان جنوبی بدترین بحران انسانی از زمان استقلال خود در سال 2011 را پشت سر می‌گذارد. بحرانی که کودکان را به شدت تحت تاثیر قرار داده است. در سال 2022، درگیری با سیل مداوم و بی‌سابقه، شیوع بیماری‌ها و ناامنی غذایی؛ نیازهای پیچیده و مزمن آسیب‌پذیرترین افراد جامعه به‌ویژه کودکان را تشدید کرد. این بحران‌ها؛ 8.9 میلیون نفر از جمله 4.7 میلیون کودک، 2.1 میلیون زن و 1.3 میلیون فرد دارای معلولیت برجای گذاشت. سیل‌های مکرر در این کشور، تلفات ویرانگری را به خانواده‌ها تحمیل کرده است. محصولات زراعی از بین رفته‌اند، فضاهای چرای احشام و سایر دام‌ها زیر آب رفته و خانواده‌ها مجبور به ترک خانه‌های خود شده‌اند. با افزایش گرسنگی و سوءتغذیه در مناطق سیل زده، برخی از جوامع بدون کمک‌های بشردوستانه مستمر، احتمالا با گرسنگی مواجه خواهند شد. سوءتغذیه، یکی از تهدیدهای اصلی برای بقای کودکان است که یونیسف در تلاش است که با غربالگری و درمان کودکان مبتلا به سوءتغذیه حاد، از بدتر شدن این وضعیت جلوگیری کند. همچنین این سازمان به دنبال پیدا کردن راه‌هایی برای کمک به آماده‌سازی خانواده‌ها برای شوک‌های آب و هوایی آینده و ایجاد زیرساخت‌هایی برای کاهش تأثیر سیلاب‌های پرتکرار بر ساکنین این کشور است. این سازمان می‌خواهد با تقویت مشارکت جامعه، محلی‌سازی و مکانیسم‌های پاسخگویی و حفاظت از ذینفعان در برابر استثمار جنسی از کودکان محافظت کند. به علاوه با استفاده از اقداماتی که بر استراتژی انعطاف‌پذیری آب و هوا تمرکز دارد به دنبال ایجاد آمادگی و آگاهی لازم نسبت به خطرات احتمالی آینده در این کشور است. به گفته این سازمان جهانی حمایت از حقوق کودکان، تامین نیازهای ضروری کودکان در سال 2023 به 217.2 میلیون دلار برای تغذیه، بهداشت، شستشو، آموزش و مداخلات حفاظتی نیاز دارد.

در سراسر جهان، کودکان و خانواده‌هایشان با ترکیبی مرگبار از بحران‌ها، از درگیری و آوارگی گرفته تا شیوع بیماری و نرخ فزاینده سوء تغذیه مواجه هستند. در همین حال، تغییرات آب و هوایی، این بحران‌ها را بدتر می‌کند و بحران‌های جدیدی را به وجود می‌آورد

فروپاشی سیستم‌های حمایتی با جنگ یمن
پس از هشت سال درگیری، سیستم‌های حمایتی که خانواده‌های یمنی به آن وابسته هستند، در آستانه فروپاشی کامل قرار دارند. بیش از 11 هزار کودک از سال 2015 کشته یا معلول شده‌اند، در حالی که درگیری‌ها، جابجایی گسترده و شوک‌های آب و هوایی مکرر نیز بیش از 2 میلیون کودک را دچار سوءتغذیه حاد کرده است. شرایط بحرانی آب و بهداشت، کودکان را در معرض خطر ابتلا به وبا و مرگ ناشی از عفونت‌های رایج قرار داده است. تشدید درگیری‌ها در سال‌های 2021 و 2022 منجر به تلفات غیرنظامیان، افزایش آوارگی و اختلال بیشتر در خدمات عمومی شد و وضعیت زندگی را بیش از 12.9 میلیون کودک وخیم کرد. یکی نگرانی‌های سازمانی‌هایی مثل یونیسف که کمک‌های بشردوستانه ارائه می‌دهند، این است که آتش بس با میانجیگری سازمان ملل از بین برود و به این ترتیب بیم آن می‌رود که جابجایی‌های بیشتر به دلیل تشدید درگیری‌ها، همراه با اختلال در واردات سوخت از طریق بندر الحدیده به وجود بیاید. این وضعیت، پیامدهای قابل توجهی برای جریان عرضه مواد غذایی و سوخت از جمله برای اهداف بشردوستانه، خواهد داشت. به همین دلیل این سازمان با در نظر گرفتن این احتمال، به دنبال ایجاد سیستم‌هایی برای تقویت پیوند بین اقدامات بشردوستانه و برنامه‌های توسعه و تاب آوری است. همچنین از طریق فعالیت‌های مبتنی بر جامعه مانند تشخیص زودهنگام و درمان سوءتغذیه کودکان با غذای درمانی آماده مصرف، قصد دارد با این مشکل مقابله کند. به گفته این سازمان برای پاسخ به بحران انسانی یمن در سال 2023 به 484.4 میلیون دلار بودجه نیاز است و کمبود بودجه، زندگی و رفاه کودکان را به خطر می‌اندازد.

وبا، قوز بالا قوز برای هائیتی
آشفتگی سیاسی، ناآرامی‌های مدنی و خشونت باندهای گانگستری، ادامه اخراج مهاجران هائیتی از چندین کشور در قاره آمریکا، فقر فلج کننده و بلایای طبیعی؛ ترکیبی مرگبار از تهدیدها برای خانواده‎ها در هائیتی است. در کنار این موارد، افزایش شیوع وبا در سال 2022 خطر دیگری را برای سلامت کودکان و زندگی آنها به همراه آورد. با وجود محیط بسیار ناپایدار، یونیسف با شرکای خود برای افزایش محافظت از خانواده‌ها در برابر وبا، با تحویل کیت‌های وبا و قرص‌های تصفیه آب تلاش کرده که این بحران را رفع کند. همچنین برای جلوگیری از سوءتغذیه، کودکان را غربالگری می‌کند و به کسانی که به کمک نیاز دارند در کلینیک‌های سیار و سایر مراکز درمان، خدمات می‌دهد. در سال 2023، یونیسف تخمین می‌زند که بیش از 4 میلیون کودک در هائیتی به کمک‌های بشردوستانه نیاز داشته باشند. یونیسف در قالب طرح واش (WASH)، خدمات آب، بهداشت، درمان و آموزش، تغذیه و حمایت از کودکان و خدمات حمایت اجتماعی را ارائه می‌دهد. یکی از اجزای مهم کار یونیسف در هائیتی، کاهش خطر بلایا و فعالیت‌های آمادگی اضطراری است. این سازمان، برآورد کرده که برای تامین نیازهای بشردوستانه کودکان هائیتی و خانواده‌های آنها در سال 2023 به 210.3 میلیون دلار نیاز باشد.
جمهوری دموکراتیک کنگو گلاویز با درگیری‌های مسلحانه
جمهوری دموکراتیک کنگو با یکی از پیچیده‌ترین و طولانی‌ترین بحران‌های جهان مواجه است. بیش از 15 میلیون کودک، بار سنگین تشدید درگیری‌های مسلحانه و شیوع بیماری‌های مکرر را به دوش می‌کشند. اینها فقر مزمن، ضعف‌های سیستمی و آسیب‌پذیری جمعیت موجود را تشدید می‌کند. این کشور، میزبان دومین تعداد آوارگان داخلی در جهان است. کمپ‌هایی که خانواده‌ها در آن زندگی می‌کنند مملو از کودکانی است که در معرض خشونت و بیماری هستند. با وجود محیط غیرقابل پیش‌بینی در بخش‌هایی از کشور، برنامه‌ «واش» (WASH)، برای حمایت از آسیب‌پذیرترین عضو خانواده‌ها یعنی کودکان ادامه دارد. راه حل یونیسف برای این وضعیت پیچیده، رویکردی مبتنی بر نیاز برای پاسخ به یک بحران انسانی چند وجهی در حال تشدید است که امید دارد به 75 درصد از کودکان نیازمند یاری رساند. برای ارائه یک پاسخ بشردوستانه جامع، یونیسف به ارائه کمک‌های یکپارچه و نجات دهنده ادامه می‌دهد و در عین حال در تلاش است تا تاب‌آوری جامعه و انسجام اجتماعی را افزایش دهد. این رویکرد سیستماتیک برای پیشگیری از افزایش استثمار و سوء استفاده جنسی و پیشگیری از خشونت مبتنی بر جنسیت در تمام وجوه، طراحی شده است. یونیسف برآورد کرده که رسیدگی به نیازهای حاد کودکان در جمهوری دموکراتیک کنگو در سال 2023، به 862.4 میلیون دلار نیاز دارد.
بحران‌های بی‌پایان سیل پاکستان برای 9.6 میلیون کودک
باران‌های سال 2022، سیل تاریخی را در بسیاری از مناطق پاکستان رقم زد. سیل گسترده‌ای که 33 میلیون نفر را تحت تأثیر قرار داد و 9.6 میلیون کودک را نیازمند کمک‌های بشردوستانه کرد. سیلی که هرچند به ظاهر تمام شده اما بحران‌هایش برای کودکان پایان نیافته است. ماه‌ها پس از آن که سیل کشور را ویران کرد، هنوز بخش‌های وسیعی از زمین‌های زراعی و روستاها زیر آب باقی مانده‌اند. در حالی که میلیون‌ها دختر و پسر هنوز به حمایت‌های فوری نجات‌بخش نیاز دارند. حدود 8 میلیون نفر، هنوز در معرض سیل هستند و یا در نزدیکی مناطق سیل‎‌زده زندگی می‌کنند. بسیاری از این خانواده‌ها هنوز هم در چادرهای موقت کنار جاده یا نزدیک آوار خانه‌شان زندگی می‌کنند که اغلب در فضای باز و در کنار آب‌های آلوده و راکد سکونت دارند. به دلیل سیلاب‌های گسترده، آب و تاسیسات بهداشتی آسیب دیده و جابجایی‌های گسترده خطر شیوع جدید بیماری‌های منتقله از طریق آب و بیماری‌های تنفسی را به ویژه در میان کودکان را افزایش می‌دهد. یونیسف، قصد دارد با پاسخگویی به نیازهای فوری بشردوستانه، امکانات بهداشتی و دسترسی به آب و آموزش را بازسازی کند و خانواده‌ها را به خانه‌هایشان بازگرداند. همچنین ظرفیت‌های ملی و محلی را برای تاب‌آوری آب و هوا و آمادگی در شرایط اضطراری در همه بخش‌ها تقویت خواهد کرد. این اقدامات در مجموع 173.5 میلیون دلار برای سال 2023، هزینه خواهد داشت.
رنج رشد برای 179 هزار کودک در بورکینافاسو
شکنندگی اوضاع سیاسی، تاثیرات تغییرات آب و هوایی و بحران‌های اقتصادی و بهداشتی به آوارگی داخلی حدود 1.7 میلیون نفر در بورکینافاسو که 60 درصد آنها کودک هستند، دامن زده است. اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات مربوط به استرس مرتبط با جا به جایی، می‌تواند تأثیرات مادام العمری بر سلامت عاطفی و جسمی کودکان بگذارد. بورکینافاسو کانون یک بحران انسانی چند بعدی است که توسط ترکیبی از عوامل از جمله خشونت مسلحانه، ناامنی در کشورهای ساحلی گسترش می‌یابد. فشارهای جمعیتی، تغییرات آب و هوایی و بحران‎های بهداشتی در کنار ناامنی همچنان در حال افزایش است و در نتیجه بیش از 1.7 میلیون نفر آواره داخلی هستند که دسترسی آنها به خدمات ضروری اجتماعی مختل شده است. تخمین زده می‌شود که 5.5 میلیون نفر از جمله 3.2 میلیون کودک در این کشور به کمک‌های بشردوستانه نیاز داشته باشند. 179 هزار و 252 کودک در این کشور از مشکلات شدید رشد، رنج می‌برند. همچنین بیش از 3 میلیون نفر به خدمات شستشو و 2.9 میلیون نفر به خدمات بهداشتی نیاز دارند. به علاوه تخمین زده می‌شود که 1 میلیون نفر کاملاً منزوی شده و قادر به دسترسی به خدمات اجتماعی ضروری نباشند. هدف یونیسف این است که با همکاری دولت و سایر شرکا، با یک بسته خدمات چندبخشی به 2.3 میلیون کودک کمک کند. یونیسف با استراتژی بومی‌سازی از جمله در مناطقی که دسترسی کمی به کمک‌های بشردوستانه دارند، به کشورهایی مشابه بورکینافاسو کمک می‌کند. تقویت سیستم‌های دولتی از طریق توانمندسازی جوانان می‌تواند تغییر مثبتی را در این جوامع ایجاد کند. یونیسف در سال 2023 به 226.7 میلیون دلار برای ادامه سرمایه‌گذاری در مکانیسم‌های نوآورانه و افزایش مدل‌های برنامه‌ای که آسیب‌پذیری‌های کوتاه مدت و بلندمدت را برطرف می کند، نیاز دارد.
به نقل از یونیسف، امروزه تعداد کودکانی که از زمان جنگ جهانی دوم به بعد به کمک‌های بشردوستانه نیاز دارند، بیشتر است. در سراسر جهان، کودکان و خانواده‌هایشان با ترکیبی مرگبار از بحران‌ها، از درگیری و آوارگی گرفته تا شیوع بیماری و نرخ فزاینده سوء تغذیه، مواجه هستند. در همین حال، تغییرات آب و هوایی، این بحران‌ها را بدتر می‌کند و بحران‌های جدیدی را به وجود می‌آورد. اما این سازمان جهانی امیدوار است که راهکارهای چند بعدی بتواند این وضعیت را مدیریت کند.