معاون حوضه آبریز فلات مرکزی شرکت مدیریت منابع آب ایران مطرح کرد:
کشت فراسرزمینی به جای خودکفایی
اینکه دولت از حقالنظاره آب بگذرد و «آب» را از یک کالای ارزشمند به یک کالای رایگان تبدیل کند راهکار مناسبی برای اجرایی شدن الگوی کشت نیست
۲۸ مهر ۱۴۰۱، ۰:۰۰
|پیام ما| ایران هیچگاه منابع آبی قابلتوجهی نداشته، از همین رو پیشینیان ما تلاش میکردند از هرگونه هدررفت آن جلوگیری کنند. با این حال توسعه تکنولوژی در کنار افزایش جمعیت در کنار سوءمدیریت در دهههای اخیر بحرانی جدی را در این زمینه شکل داده است. اعتراضاتی که در شهرهای مختلف با موضوع آب در خوزستان، اصفهان، شهرکرد و … شکل گرفت نشان داد چنانچه راهکاری برای این موضوع نیندیشیم در آینده با نارضایتیهایی فراگیرتر در شهرهای بیشتری مواجه خواهیم بود. با این حال در عمل آنچه اتفاق افتاده تاکید بر خودکفایی برای دستیابی به امنیت غذایی آن هم در شرایطی است که بخش کشاورزی دو برابر استاندارد خود آب مصرف میکند. معاون حوضه آبریز فلات مرکزی شرکت مدیریت منابع آب ایران در همین رابطه گفت: میزان مطلوب اختصاص آب به بخش کشاورزی ۴۵ میلیارد مترمکعب بوده و باید مصرف آب در بخش کشاورزی به میزان ۵۰ درصد کاهش پیدا کند.
«عبدالله فاضلی فارسانی» با بیان اینکه بنا بر پیشبینی کارشناسان هواشناسی، ایران با ورود به مهرماه و سال آبی ۱۴۰۲ وارد سومین خشکسالی متوالی خود شده است و چشمانداز بارشهای پائیزی چندان خوشایند نیست، به خبرگزاری آب ایران گفت: این در حالی است که اساساً بخش عمده سرزمین ایران در اقلیم خشک دنیا قرار گرفته و به طور معمول حد متوسط بارش آن نیز یک چهارم متوسط بارشهای جهانی است.
او افزود: به همین دلیل نیز از قدیمالایام با حفر شبکه قناتها تلاش میشد از منابع آب به بهترین شکل ممکن و به دور از هر گونه حیف و میل و اسراف و تبذیر بهرهبرداری شود، در عین حال درسالهای اخیر کمبود منابع آب چالشهای جدی را به وجود آورده است که خشک شدن تالابها و دریاچهها و آنچه از آن تحت عنوان فرونشست دشتها یاد میشود و نتیجه حفر چاهها و برداشت بیرویه از منابع زیرزمینی است، نمونههای بارز آن است.
معاون حوضه آبریز فلات مرکزی شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان اینکه عامل عمده تشدید بحران آب به برداشتهای بیرویه بخش کشاورزی کشور باز میگردد، گفت: میزان آب کشاورزی سالها محل مناقشه بود، اما در جلسات متعددی که وزارت نیرو با جهاد کشاورزی داشت بالاخره به جمعبندی رسیدیم. وزارت نیرو معتقد است به طور میانگین از ۱۰۰ میلیارد لیتر مصرف منابع آبی کشور ۹۰ میلیارد لیتر و به عبارتی ۹۰ درصد در بخش کشاورزی مصرف میشود و منظورمان از این عدد برداشت این بخش از منابع آبی است، آنها نیز معتقد بودند آب تا به مزرعه برسد، پرتی و هدررفت دارد، البته اختلافنظرها چندان معنیدار نبوده است.
دیدگاه کشورهای پیشرفته این است که به جای کشت محصولات آببر، بهتر است منابع آبی ارزشمند خود را حفظ کنند، حال ما افتخار میکنیم که دهمین تولیدکننده تخممرغ دنیا هستیم، آنهم در شرایطی که برای تولید هر عدد تخممرغ ۱۰۰ لیتر آب باید مصرف کنیم تا به سر سفره برسد، بنابراین اگر به سمت کشت محصولات استراتژیک نرویم منابع آبی خود را از دست خواهیم داد و محصولات استراتژیک و حیاتی و در نهایت امنیت غذایی کشور را به خطر میاندازیم
او بیان کرد: ما معتقدیم از میانگین ۱۰۰ میلیارد مترمکعب مصرف سالانه، هشت میلیارد مترمکعب مربوط به مصرف آب شرب، دو میلیارد مترمکعب مربوط به آب صنعت و بقیه مربوط به کشاورزی است؛ البته کشاورزی به معنای عام اعم از دامداری، باغداری، پرورش ماهی و … این ۱۰۰ میلیارد مترمکعب میانگین است، ممکن است سالی پربارش باشد و ما بیش از ۱۰۰ میلیارد مترمکعب آب تحویل دهیم یا کم بارش باشد و تحویل آب به ۷۰ میلیارد متر مکعب برسد.
فاضلی با تاکید بر اینکه در عین حال وزارت جهاد کشاورزی معتقد است از میزان آب تحویلی ۸۴ میلیارد مترمکعب به مصرف بخش کشاورزی میرسد، البته مقیاس اندازهگیری در این باره ندارند و بر اساس حدس و گمان این موضوع را مطرح میکنند، این در حالی است که وزارت نیرو هر سال یک بار میزان آب تحویلی از منابع آبی اعم از سد، چاه، قنات و … را اندازهگیری میکند، گفت: در سال ۱۳۹۶ پروفسور هوکسترا (پدر آب مجازی دنیا) در اتاق بازرگانی سخنرانی میکرد و درباره میزان مصرف آب کشاورزی از وزیر جهاد کشاورزی راجع به میزان مصرف آب کشاورزی پرسید، او تلفات و خروج آب از داخل کشور به دریاها و غیره را مطرح کرد و گفت قرار است به طور رندوم در مزارع و مراکز تولیدات کشاورزی دستگاههای اندازهگیری نصب و مصرف آب را اندازهگیری کنیم. پروفسور هوکسترا معتقد بود ۹۴ درصد مصارف آب ایران در بخش کشاورزی مصرف میشود.
آنچه مسلم است کشاورزی ایران بایستی از وضعیت کنونی خارج شده و اساسا متحول و به نحوی برنامهریزی شود تا با استفاده از میزان آب قابل برنامهریزی یا برداشت آب مطمئن و در حد ظرفیت مجاز تحمل حوضههای آبریز و آبخوانها، نیاز محصولات استراتژیک و اساسی تامین شود
صرف آب در بخش کشاورزی باید ۵۰ درصد کاهش یابد
معاون حوضه آبریز فلات مرکزی شرکت مدیریت منابع آب ایران در پاسخ به چرایی این مسئله که چرا قانون پیاده سازی الگوی کشت در چند برنامه سالانه کشور تنفیذ اما در هیچ یک فرصت اجرا پیدا نکرده است، بیان کرد: الگوی کشت در چهار برنامه یعنی برنامه سوم، چهارم، پنجم و ششم قانون بوده اما اجرایی نشده است، در جلسه پانزدهم شورای عالی آب در سال ۱۳۹۳ مصوب شد وزارت نیرو میزان آب مصرفی تمامیدشتها و بخش کشاورزی را ارزیابی کرده و میزان آب قابل برداشت در هر منطقه را اعلام کند تا در منابع آبی کشور پایداری ایجاد شود، زیرا در شرایط کنونی منابع آبی کشور به سمت شکنندگی پیش میرود.
او افزود: نظر کارشناسی این است که رقم مطلوب اختصاص آب به بخش کشاورزی ۴۵ میلیارد مترمکعب بوده و اختصاص آب به این میزان میتواند در برداشت و تامین آب، پایداری ایجاد کند و بایستی مصرف آب در بخش کشاورزی به میزان ۵۰ درصد کاهش پیدا کند، در وضعیت کنونی در حال از دست دادن منابع آبی خود هستیم. سطح آب زیرزمینی ما در حال پایین رفتن مستمر بوده، این در حالی است که آبهای سطحی نیز افت چشمگیری دارند و نمونه آن دریاچه ارومیه و زایندهرود است.
مصرف آب دو برابری کشور در بخش کشاورزی
معاون حوضه آبریز فلات مرکزی شرکت ممدیریت منابع آب ایران با بیان اینکه آب رودخانهها و تالابها سال به سال در حال کاهش و خشک شدن بوده و اینها نتیجه مصرف آب دو برابری کشور در بخش کشاورزی است، گفت: مصوبه شورای عالی آب وزارت نیرو را مکلف کرده بود وضعیت سهم آب بخشهای مختلف را مشخص کند، وزارت نیرو آن را تعیین و سال ۱۳۹۴ به وزارت جهاد کشاورزی ابلاغ کرد. در این ابلاغیه میزان آب قابل برداشت در منطقه به منطقه کشور استخراج شده بود. میزان آب قابل برداشت بخش صنعت، شرب و فضای سبز نیز به همین شکل محاسبه و استخراج شده بود و در مصوبه مذکور یک سال به وزارت جهاد کشاورزی فرصت داده شد تا بر مبنای آن الگوی کشت را ارائه و اجرایی کند، اما در نهایت مصوبه اجرایی نشد.
او با بیان اینکه الگوی کشت در چهار برنامه پنج ساله کشور و همچنین آییننامه بهینهسازی مصرف آب کشاورزی مصوب سال ۱۳۷۶ آمد اما اجرایی نشد، گفت: هم اکنون دوستان وزارت جهاد کشاورزی عنوان میکنند که الگوی کشت را آماده اجرا کردهاند و بر این اساس مشوقهایی را در نظر گرفتهاند تا کشاورزان الگوی کشت طراحی شده را بپذیرند، اما به نظر میرسد مشوقهای پیشنهادی چند ایراد دارد، اول این که معتقدم رایگان کردن آب اساساً نمیتواند مشوق اجرای الگوی کشت باشد. اگر کشاورز زمینی داشته باشد و بخواهد در آن برنج بکارد، توجیه اقتصادی آن چندین برابر کشت گندم خواهد بود و با رایگان کردن آب به کشت جایگزین ترغیب نمیشود.
این مدیر بخش آب کشور ادامه داد: دوم این که شاخصهای بهرهوری آب را باید فراتر از الگوی کشت در نظر گرفت و با مصرف آب کمتر محصول بیشتری تولید کرد. بر این اساس افزایش بهرهوری آب در کشت محصولات کشاورزی شاخص قرار داده شده و با افزایش نرخ خرید تضمینی کشاورز را به کشت جایگزین تشویق میکنیم. معتقدم اینکه دولت از حق النظاره آب بگذرد و «آب» را از یک کالای ارزشمند به یک کالای رایگان تبدیل کند راهکار مناسبی برای اجرایی شدن الگوی کشت نیست.
او با بیان اینکه دولت باید منابع مالی را در نظر گرفته و به کشاورز اعلام کند اگر با مصرف آب کمتر تولید محصول بیشتری داشت، مثلا محصول را با ضریب بالاتری خریداری کند، گفت: سومین مسئله هم این است که در کشور باید به سمت تولید محصولات استراتژیک برویم. در حال حاضر بخش عمدهای از آب کشاورزی به کشت صیفیجات و باغات اختصاص پیدا میکند. اگر به آمارهای فائو توجه کنیم حتی اکثر کشورهای پرآب مانند آلمان، انگلیس و آمریکا محصولات غیراستراتژیک خود را وارد میکنند. مثلا آمریکا هماکنون ۴۰ درصد غذای دنیا را تولید میکند، اما کماکان بخشی از محصولات غیراستراتژیک خود را وارد میکند.
برای تولید هر عدد تخممرغ ۱۰۰ لیتر آب مصرف میشود
فاضلی افزود: دیدگاه کشورهای پیشرفته این است که به جای کشت محصولات آببر، بهتر است منابع آبی ارزشمند خود را حفظ کنند، حال ما افتخار میکنیم که دهمین تولیدکننده تخممرغ دنیا هستیم، آنهم در شرایطی که برای تولید هر عدد تخم مرغ ۱۰۰ لیتر آب باید مصرف کنیم تا به سر سفره برسد، بنابراین اگر به سمت کشت محصولات استراتژیک نرویم منابع آبی خود را از دست خواهیم داد و محصولات استراتژیک و حیاتی و در نهایت امنیت غذایی کشور را به خطر میاندازیم.
معاون حوضه آبریز فلات مرکزی شرکت مدیریت منابع آب ایران با تاکید بر اینکه غالبا وقتی بحث مدیریت کشت محصولات کشاورزی مطرح میشود، در تقابل با بحث خودکفایی قرار گرفته و واکنش برانگیز میشود، بیان کرد: در اینجا با دو مقوله روبهرو هستیم، نخست بحث تامین امنیت غذایی و دیگری بحث خودکفایی است. امنیت غذایی کشور بدون تردید باید تامین شود و ممکن است این امنیت از روشهای مختلف مانند کشتهای فراسرزمینی به دست آید.
فقدان عملکرد سیستمی و عملکرد جزیرهای؛ مهمترین مشکل
معاون حوضه آبریز فلات مرکزی شرکت مدیریت منابع آب ایران در پاسخ به این سوال که مهمترین چالشهای اجرای الگوی کشت و راه برونرفت از بنبستهای موجود چیست؟ گفت: فقدان عملکرد سیستمی و عملکرد جزیرهای از مهمترین مشکلات است. هر دستگاهی اهداف خود را دنبال میکند، وزارت جهاد کشاورزی در پی افزایش تولید محصولات کشاورزی است، هر دولتی که مدیریت را در اختیار میگیرد درصدد است رکوردهای قبل را پشت سر بگذارد و تولید محصول بیشتری داشته باشد، توسعه کشت بدون توجه به محدودیتهای آبی ادامه دارد و اگر آبی وجود داشته باشد ترجیح بر این است به جای لحاظ در جبران ذخایر از دست رفته و حفظ پایداری سرزمین(مطابق مفاد ماده ۳۵ قانون برنامه ششم)، صرف توسعه کشت شود.
فاضلی افزود: از این سو وزارت نیرو در تلاش برای مدیریت منابع آبی است، فقدان عملکرد سیستمی از مهمترین دلایلی است که الگوی کشت تا کنون مجال اجرا پیدا نکرده است. به نظر میرسد این مسئله در سطح کلان دولت باید مدیریت شود. مسئله دوم فقدان ضمانت اجرای الگوی کشت است. وزارت جهاد کشاورزی ادعا میکند که قوانین ۴ برنامه قبل ضمانت اجرایی نداشتهاند، پرسش اینجاست که حال که برنامه هفتم در دست تدوین است چرا از ظرفیتهای آن برای ایجاد ضمانت اجرا بهرهبرداری نمیشود.
او با بیان اینکه نکته سوم نیز عدم جابهجایی منابع آبی موجود به کشت محصولات استراتژیک و اساسی است و اینکه سایر کشتها مانند محصولات آب بر اعم از سبزی و صیفی با بخشی از منابع آب مورد مصرف باید به سمت گلخانهها و فضاهای مسقف و کنترل شده بروند و مازاد آب برای پایداری آبخوانها و منابع مورد استفاده لحاظ شود، گفت: آنچه مسلم است کشاورزی ایران بایستی از وضعیت کنونی خارج شده و اساسا متحول و به نحوی برنامه ریزی شود تا با استفاده از میزان آب قابل برنامهریزی یا برداشت آب مطمئن و در حد ظرفیت مجاز تحمل حوضههای آبریز و آبخوانها، نیاز محصولات استراتژیک و اساسی تامین شود. قوانین مرتبط با این موضوع بایستی وضع یا اصلاح شوند و عزم و اراده ملی برای این اقدام حیاتی برای کشور اتخاذ شود. آموزش و ترغیب کشاورزان و بازار کنترل شده محصولات کشاورزی نیز در این خصوص مهم است.
برچسب ها:
آب، خودکفایی، کشاورزی، کشت فراسرزمینی، مدیریت منابع آب، مدیریت منابع آب ایران
مطالب مرتبط
«زرهبافی» یکی از قدیمیترین هنرهای بشر است و در ایران هشت قرن قدمت دارد
آیین تعزیه، تنها مخاطب هنر زرهبافی
نامزدهای ریاست جمهوری چقدر به صنعت گردشگری توجه کردند؟
رفع «ایران هراسی»ماموریت دولت آینده
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی:
کنسرت تخت جمشید استاندارد برگزار میشود
فضای مجازی هم به مصائب فرش ایرانی اضافه شد
گرۀ قلابی فرش!
قائم مقام وزیر میراثفرهنگی:
۳۰ مسجد تاریخی ایران واجد شرایط ثبت جهانی یونسکو است
کشف گونهای از بندپایان در غارهای ایران
کاوش دهم آغاز شد
جستوجوی هویت ماناها
واکنش «علیرضا قربانی» به حواشی کنسرت تخت جمشید
تمام سیستم صوتی ما پشت به این ابنیه تاریخی هستند
مدیرکل میراث فرهنگی لرستان:
چهارمین همایش بینالمللی معماری دستکند برگزار میشود
«پیمان پاسالاری»، باستانشناس، در گفتوگو با «پیام ما» مطرح کرد
کشف نخستین اثر دوران اسلامی در ماسولهٔ جنوب
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها بیشتر
بیشترین نظر کاربران
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید