سومین سفرش به ایران بود اما اشتیاقش وصف‌نشدنی بود. او ایران را انتخاب کرده بود نه تنها به دلیل نام پرآوازه‌اش در طول تاریخ و نه برای برای دیدن بناهای تاریخی بلکه دلیل اصلی او مربوط به تخصصش بود. او گیاه‌شناس است و با انگیزه دیدن گیاهان، ایران را به عنوان مقصد سفر خود انتخاب کرده است.

مشاهده شوقش از دیدن گونه‌های گیاهی خاص ایران بسیار هیجان‌انگیز است. وقتی مطلع شدیم از منطقه سرسبز و جنگلی باواریای آلمان رهسپار ایران شده آنگاه از اشتیاقش به جنگل‌های هیرکانی بیشتر تعجب کردیم. الریکه برترام در طول این سفر با حرارت از اهمیت درختان جنگل‌های هیرکانی (جنگل‌های شمال ایران) سخن می‌گفت و ناراحتی‌اش از میزان زباله و نحوه نگهداری ما از جنگل‌ها را پنهان نکرد. وقتی از منحصربه‌فرد بودن جنگل‌های هیرکانی سخن گفت، از میزان تخریب و حجم گسترده زباله‌ای که در این جنگل‌های بی‌نظیر که از آنها با عنوان موزه زنده یاد می‌کرد، شرمنده می‌شدیم.
الریکه سال‌هاست که در مورد گیاهان تحقیق و در دانشگاه تدریس می‌کند. تبحر او در شناسایی گیاهان بومی ایران بسیار مورد توجه بود به شکلی که محیط‌بانانی که در سفر با آنها ملاقات داشتیم از توانایی او شگفت‌زده می‌شدند.
ریشه دواندن علاقه به گیاهان
وقتی از اولین نشانه‌‌های علاقه‌مند شدنش به طبیعت می‌پرسیم، ما را به دوران کودکی خود رهنمون می‌کند؛ زمانی که در باغ بزگ پدربزرگ خود از تماشای شکفتن گیاهان در فصل بهار شگفت‌زده می‌شد. این سرآغازی برای شروع فعالیت الریکه به عنوان یک باغبان در یک مرکز طراحی فضای سبز شد. سپس در مدرسه‌ای که مخصوص طراحی فضا با گل و گیاه بود مشغول تحصیل شد. تحصیل در مورد گیاهان را در دانشگاه فرانکفورت در رشته گیاهان فسیلی ادامه داد. 18 سال بعد از پایان تحصیل را در باغ گیاهشناسی مشغول به تحقیق و تدریس بود.
چرا ایران؟
سفر به ایران برای یک گردشگر خارجی انتخاب آسانی نیست؛ کشوری که تبلیغات منفی در مورد آن در خارج از مرزهای ایران وجود دارد و این باعث تردید در انتخاب این مقصد برای گردشگران خارجی می‌شود. این تصویر البته معمولا بعد از تجربه سفر به ایران برای بسیاری از بین می‌رود اما موانعی همچنان در سر راه باقی خواهد ماند. ایران منبع ارزشمندی از جاذبه‌ها را در خود جای داده است که برای متخصصان بسیار جذاب است و جای تحقیق دارد. در این میان طبیعت ایران پر از پدیده‌های منحصربه فرد است. شاید گیاهان ایران در نظر یک ایرانی خیلی ارزشمند به نظر نرسد اما وقتی یک گیاهشناس آلمانی بعد از سفر به بیش از سی کشور برای بار سوم ایران را برای سفر انتخاب می‌کند کمی نظرمان به اهمیت گیاهان ایران به عنوان یک پدیده خاص از لحاظ علمی و همچنین به عنوان یک جاذبه برای گردشگران جلب می‌شود. از این گیاه‌شناس در مورد دلیل انتخاب ایران برای بار سوم می‌پرسم و اینکه آیا فقط گیاهان ایران برای او جذاب است یا نه. در جواب از پهناور بود ایران می‌گوید، از اینکه در ایران امکان بازدید از نقاط مختلف و متنوعی از لحاظ تاریخی، فرهنگی و طبیعی وجود دارد. در ادامه می‌گوید: «فرهنگ کهن ایران جاذبه ارزشمندی است. دیدار با مردم و آشنایی با سبک زندگی آنها از جمله دلایل من برای سفر به این کشور بود. من تنها برای دیدن گیاهان ایران را انتخاب نکردم بلکه دلایلی زیادی من را مجاب به آمدن دوباره به این سرزمین کرد.»
الریکه برترام از ویژگی گیاهان ایران هم می‌گوید: «این سرزمین گیاهانی دارد که در زیر خاک رشد می‌کنند یعنی از منظر ریشه؛ گیاهانی که دارای ریشه‌هایی هستند که خود را تا زمان رویش و فصل بعد حفظ می‌کنند. جنگل‌های هیرکانی یکی از ویژگی‌های مهم ایران از دید گیاهشناسی است که در دنیا دارای اهمیت است.»
عوامل انسانی، دشمن طبیعت
تخریب محیط زیست معضلی است که امروزه به واسطه توسعه‌طلبی بی‌رویه انسان و بهره‌بری روز افزون از طبیعت شاهد گسترش آن هستیم. این تخریب در همه زمینه‌ها در حال تنگ کردن شریان حیات است. الریکه در مورد این تهدیدات برای پوشش گیاهی ایران می‌گوید: «در ایران مثل همه جای دنیا فعالیت‌های انسانی بزرگ‌ترین دشمن طبیعت هست. کم شدن فضای رشد گیاهان به واسطه توسعه شهرها هم عاملی در راستای تخریب پوشش گیاهی هست.»
او درباره پتانسیل گیاهان ایرانی برای جذب گردشگر هم می‌گوید: «ایران دارای تنوع گیاهی بالایی است و برای گیاه‌شناس‌ها بسیار جذاب است. من به عنوان یک گیاه‌شناس برای بار سوم است که به ایران آمدم و هنوز موفق به دیدن تمام گونه‌های گیاهی ایران نشدم و علاقه دارم باز هم به این کشور سفر کنم. شاید دیدن گیاهان برای همه جذاب باشد اما برای متخصصان بسیار جذاب‌تر خواهد بود. من در سفرهای قبلی خودم همسفرهایی داشتم که بعد از سفر بسیار مشتاق دیدن گیاهان شدند و البته همسفرانی هم داشتم که علاقه‌ای نداشتند.»
توصیه به ایرانیان
ایران دارای حدود هشت هزار گونه گیاهی است که از این تعداد حدود 2500 گونه آن اندمیک انحصاری ایران است و در هیچ کجای جهان به صورت طبیعی یافت نمی‌شوند. همچنین ایران میزبان جنگل‌های بینظیر هیرکانی است که نمونه آن در جهان وجود ندارد و یونسکو آن را در میراث طبیعی جهان ثبت کرده است. وقتی از اهمیت گیاهان ایران از زبان این استاد گیاه‌شناس آلمانی می‌شنویم، سوالی که برایمان پیش می‌آید توصیه او برای حفاظت از گیاهان در ایران است. او در پاسخ می‌گوید: «باید روی آموزش کودکان تمرکز ویژه‌ای داشت. باید در مدارس به کودکان آموزش داد تا با گیاهان آشنا شوند تا به آنها علاقه‌مند شوند. این مسئله نیازمند این است که اول به معلم‌ها آموزش داده شود. وقتی کودکان به در مورد اهمیت گیاهان آگاهی داشته باشند و به آنها علاقه‌مند باشند می‌توان به حفاظت از گیاهان در آینده امیدوار بود. یکی دیگر ازکارهای موثر نوشتن در مورد اهمیت گونه‌های گیاهی در رسانه‌هاست تا دانش عمومی را درباره گیاهان افزایش دهد. آموزش و فرهنگ‌سازی نقش موثری در حفاظت از گیاهان دارد.»
تجربه آلمان در علاقه‌مندسازی کودکان
او درباره تجربه آلمان در ایجاد علاقه در کودکان نسبت به گیاهان می‌گوید: «مدارس سبزی در آلمان وجود دارد که از کودکان برای بازدید دعوت می‌کنند. در این مدارس میکروسکوپ‌هایی وجوددارد که کودکان می‌توانند گیاهان را با آنها تماشا کنند و معلم‌ها هم دیده‌های آنها را برایشان تفسیر می‌کنند تا کودکان با جذابیت‌های گیاهان آشنا شوند. یکی دیگر از کارها دادن دانه گیاهان به کدودکان است تا آنها را در خانه بکارند و پرورش دهند و خودشان با پروسه رشد گیاه و نگهدای آن درگیر شوند و معلم‌‌ها هم پیگیر این فرآیند هستند. معمولا کودکان هم عاشق این کار هستند. این اتفاق علاقه‌مندی زیادی برای کودکان نسبت به گیاهان ایجاد می‌کند.»