پیام ما / هنوز تکلیف قربانیان فروریختن ساختمان متروپل در آبادان مشخص نشده است که با واژگون شدن واگن‌های قطار مسافربری مشهد – یزد دست به دعا برداشتیم نکند تعداد فوت‌شدگان بیشتر از آنچه تا کنون اعلام شده شود؛ ساعت از ۴ بعدازظهر روز هجدهم خرداد گذشته و تا این ساعت تعداد فوت شدگان حادثه ۲۱نفر اعلام شده است. آن طنزی که ما به خرداد پرحادثه عادت داریم حالا بیشتر از ظرف روانی ما شده آن هم در هفته‌ای که شروع آن با سرقتی عجیب از صندوق‌های امانات شعبه بانک ملی در مهمترین خیابان پایتخت یعنی خیابان انقلاب اسلامی رقم خورد. خبرها از طبس، جایی که این قطار با ۴۳۰ مسافر و خدمه با بیل‌مکانیکی برخورد کرده، حکایت از آن دارد که از ۱۱ واگن از این قطار، ۸ واگن در محدوده ایستگاه مزینو از ریل خارج شده است. این را جواد قناعت استاندار خراسان جنوبی گفته بود. ساعت ۱۵ و ۴۶ دقیقه ایرنا خبر داد که تا این ساعت ۸۶ مصدوم به بیمارستان‌های نزدیک محل وقوع حادثه منتقل شده‌اند. از ساعت ۵ و ۳۰ دقیقه صبح ۱۸ خرداد این حادثه روی داده تا کنون دو آمار از وضعیت مسافران و خدمه اعلام شده است. یکی اینکه این قطار ۴۳۰ مسافر و خدمه داشته است و دیگر راه‌آهن اعلام کرده است که این قطار ۳۴۸ مسافر داشته است. به همین دلیل تا زمان تنظیم این گزارش خبرهای دریافتی حکایت از آن داشته که نام برخی از مسافران نه در فهرست فوت‌شدگان آمده و نه در فهرست مصدومان. البته گزارشی نیز آمده که برخی از فوت‌شدگان قابل شناسایی نبوده‌اند. برخلاف ماجرای متروپل از آنجا که نام مسافران و خدمه قطار در هر واگن و هر کوپه آن مشخص است ساده‌تر می‌شد فهرستی از حادثه‌دیدگان و وضعیت آن‌ها ارائه داد. حالا دوباره خاطره آنچه در ۵ آذر۱۳۹۵ در مسیر سمنان – دامغان برای قطاری از مشهد به تبریز می‌رفت روی داد زنده شد. ماجرایی که در آن ۴۳ هم‌وطنمان را از دست دادیم و مدیرعامل وقت شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران در پی بروز این سانحه استعفا داد. آن ماجرا فرصت مغتنمی برای منتقدان دولت حسن روحانی و فشار بر «عباس آخوندی» وزیر وقت شهرسازی شد. سوانح قطار در ایران شاید کمتر از سوانح هوایی و در برابر سوانح جاده‌ای بسیار ناچیز باشد اما آنچه در کارنامه خطوط ریلی ثبت شده بسیار تامل‌برانگیز بوده است. مثل آنچه در ۲۹ بهمن ۱۳۸۲ در محدوده نیشابور روی داد و در آن ۳۵۰ نفر کشته و ۴۶۰ مجروح برجای گذاشت. در آن سال و یک روز مانده به انتخابات دوره هفتم مجلس شورای اسلامی در نزدیکی ایستگاه خیام در ۱۷ کیلومتری نیشابور رخ داد. برخی از تلفات حتی در ۲۰ کیلومتری انفجار رخ داده بود و به این ترتیب این حادثه بزرگ‌ترین سانحه راه‌آهن در ایران و به گونه‌ای یکی از بدترین حوادث ریلی رخ‌داده در جهان است. با گذشت قریب به ۲۰ سال از آن حادثه هیچ‌گاه به‌طور رسمی اعلام نشد که چه چیزی در آن قطار حمل می‌شد که توانسته معادل انفجار ۱۸۰ تن TNT نیرو تولید کند و صدها کشته برجای بگذارد. بعداً مشخص شد این قطار شامل ۶ واگن بنزین، ۱۰ واگن پنبه، ۱۵ واگن گوگرد، ۷ واگن کود نیترات آمونیوم بوده‌است.

یکی از مسافران : قطار در حال حرکت بود که ناگهان ترمز شدیدی گرفت. این ترمز ادامه داشت تا جایی که مسافران تعادل خود را از دست دادند و مثل توپ با اطراف برخورد می‌کردند. واگن واژگون شد و شیشه واگنی که ما در آن بودیم شکست و ما توانستیم خودمان را از این شیشه به بیرون از قطار برسانیم

با این حال حادثه قطار مشهد – تبریز که در مسیر سمنان – دامغان دچار سانحه شد یکی از مرگبارترین حوادث ریلی در ایران پس از حادثه قطار نیشابور به شمار می‌رود.
حوالی طبس چه روی داد؟
میرحسن موسوی، معاون مسافری شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران، در گفت‌وگو با ایسنا، درباره حادثه ریلی در حوالی طبس گفت : ساعت ۱۹:۲۰ ۱۷ خرداد قطار مسافری مشهد – یزد حرکت خود را با ۳۴۸ مسافر آغاز کرد و صبح ۱۸ خرداد در ساعت ۵ و ۳۰ دقیقه این قطار با شماره ۶۸۱ در بلاک عباس‌آباد – ریزو دچار سانحه شد.
با اعلام این حادثه تیم‌های امدادی به محل اعزام شدند. مهدی ولی‌پور، رئیس سازمان امداد و نجات جمعیت هلال احمر از افزایش تیم‌های امدادی هلال احمر در صحنه حادثه به ۲۲ تیم خبر داد. او گفت: با توجه به شدت حادثه، ۲۲ تیم شامل ۵۲ امدادگر و نجاتگر از استان‌های خراسان جنوبی، خراسان رضوی، یزد و اصفهان به همراه ۱۰ خودروی عملیاتی به محل حادثه اعزام شده‌اند.
یکی از مسافران این قطار نیز که از سوی عوامل اورژانس به بیمارستان منتقل شده بود، روایتی از لحظه وقوع این حادثه را بیان کرد و به ایسنا گفت: قطار در حال حرکت بود که ناگهان ترمز شدیدی گرفت. این ترمز ادامه داشت تا جایی که مسافران تعادل خود را از دست دادند و مثل توپ با اطراف برخورد می‌کردند. واگن واژگون شد و شیشه واگنی که ما در آن بودیم شکست و ما توانستیم خودمان را از این شیشه به بیرون از قطار برسانیم.
۲ وزیر در محل حادثه
“احمد وحیدی” وزیر کشور و “رستم قاسمی” وزیر راه و شهرسازی ظهر ۱۸خرداد۱۴۰۱ برای بررسی ابعاد مختلف حادثه و روند رسیدگی به مصدومان در محل حادثه حضور یافتند. این در حالی بود که رئیس جمهور در جلسه هیات دولت به وزیران کشور و راه و شهرسازی ماموریت داد تا علل خروج قطار از ریل را بررسی و با عوامل بروز چنین حوادث تلخی برخورد شود.
در همین حال « سید ابراهیم رئیسی» پس از جلسه هیات دولت در تماس با استاندار خراسان جنوبی، یزد و فرماندار طبس بر بسیج همه امکانات برای امدادرسانی به مصدومان حادثه خروج قطار از ریل در طبس تاکید کرد. رئیسی با تسلیت به خانواده جان باختگان این حادثه تلخ، برای آنان از درگاه خداوند صبر و اجر مسالت کرد. استانداران خراسان جنوبی و یزد و همچنین مسئولان استانی نیز از صبح دیروز در محل حادثه حضور داشتند.
ادعای دادن هشدار به راه‌آهن
دیروز در شبکه‌های اجتماعی متنی منتشر شد که حکایت از دادن هشدار به راه‌آهن درباره استقرار ماشین‌آلات نگهداری خط و دستگاه زیرکوب بر روی ریل خبر می‌داد. کانال تحلیل سه‌نقطه به نقل از سبحان نظری، دبیر انجمن شرکت‌های حمل ونقل ریلی به این موضوع اشاره کرده بود. نظری در این اظهارنظر گفته بود: پیش از این هشدار‌های زیادی در رابطه با وقوع سوانح در حوزه حمل و نقل ریلی و خروج واگن از ریل به راه آهن داده بودیم چرا که در چند ماه گذشته شاهد افزایش حجم سوانح در این حوزه بوده‌ایم. سانحه صبح دیروز به دلیل قرار داشتن ماشین‌آلات نگهداری خط و دستگاه زیرکوب بر روی ریل بوده و البته بی دقتی لوکوموتیو ران هم تاثیرگذار بوده است، چرا که هم اکنون بسیاری از متغیر‌های تنظیم‌کننده ایمنی در دست راه آهن است. در برخورد قطار با عابر مشخص است که عابر مقصر است، اما در حال حاضر قرار داشتن ماشین آلات راه آهن و تعمیرات و نگهداری خط بر عهده راه‌آهن است که باید در این زمینه اطلاعات دقیق‌تری را ارائه کنند.
پایان عملیات امدادرسانی
براساس گزارشی که ایسنا منتشر کرده جواد قناعت استاندار خراسان جنوبی ضمن اعلام پایان عملیات امداد رسانی در محل حادثه قطار مشهد – یزد گفت پیش‌بینی می‌کنیم تا عصر ۱۸خرداد ریل آزاد شود و مسیر برای عبور قطار مشهد-بندرعباس آماده شود.
قناعت، که در محل حادثه حاضر شده بود افزود: بلافاصله پس از وقوع حادثه دستگاه‌های عضو مدیریت بحران در صحنه حاضر شدند و به جهت بعد مسافت مرکز استان با شهرستان طبس، فرماندار طبس از ساعات اولیه در منطقه حاضر شده و مدیریت میدان را به دست گرفت.

معاون مسافری شرکت راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در گفت‌وگو با ایسنا، درباره حادثه ریلی در حوالی طبس گفت : ساعت ۱۹:۲۰ ۱۷ خرداد قطار مسافری مشهد – یزد حرکت خود را با ۳۴۸ مسافر آغاز کرد و صبح ۱۸ خرداد در ساعت ۵ و ۳۰ دقیقه این قطار با شماره ۶۸۱ در بلاک عباس‌آباد – ریزو دچار سانحه شد

در همین حال حجت الاسلام علی نسایی زهان دادستان مرکز خراسان جنوبی نیز درباره حادثه ریلی اخیر، گفت: شورای قضایی در پی حادثه خروج قطار مسافربری مشهد – یزد هم اکنون تشکیل شده و به محض نهایی شدن مقصران با خاطیان برخورد قانونی و خسارت مردم اخذ می‌شود.
در پی بروز این سانحه پرستاران و پزشکان یزدی اعلام آمادگی کردند که در محل حادثه حضور پیدا کننده تا سریعتر کار درمان مصدومان انجام گیرد.
همچنین پزشکی قانونی نیز برای شناسایی اجساد فوت‌شدگان اعلام وضعیت اورژانسی کرده بود.