سایت خبری پیام ما آنلاین | باقیمانده سموم بازار صادرات را کوچک کرد

گزارش تحلیلی اتاق بازرگانی ایران درباره چالش‌های صادرات محصولات کشاورزی

باقیمانده سموم بازار صادرات را کوچک کرد

بازگشت محصول صادراتی به همراه بی‌اعتمادی به ساختار تولید و صادراتی ایران، بازارهای هدف ایران را کوچکتر از قبل می‌کند





باقیمانده سموم بازار صادرات را کوچک کرد

۱۳ بهمن ۱۴۰۰، ۰:۰۰

در چند ماه گذشته، مرجوع شدن برخی محصولات صادراتی کشاورزی، بازتاب بسیاری در جامعه داشت و نگرانی‌هایی را هم برای تولیدکنندگان و هم مصرف‌کنندگان این محصولات به دنبال داشت. اظهار نظرهایی از سوی برخی مسئولان در خصوص دلایل بروز این اتفاق و راهکارهای پیشگیری از تکرار دوباره آن مطرح شد، اما در نگاه کلی موضوع صادرات محصولات کشاورزی در کشور با چالش‌های دیگری نیز روبه‌رو است. مسائل و مشکلاتی که تنها در محافل تخصصی مطرح می‌شود. مرجوع شدن این محصولات اما با توجه به اخباری که نشان از توزیع کالاهای مرجوعی در بازار داخلی بود، باعث شد هم مسئله باقی‌مانده سموم کشاورزی در این محصولات و هم موضوع استفاده بی‌رویه از سموم در کشاورزی کشور ابعاد عمومی‌تری پیدا کند. دیروز هم مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران گزارشی را با عنوان «آسیب‌شناسی صادرات محصولات کشاورزی منتخب» منتشر کرد که همانطور که از عنوان آن پیداست، به آسیب‌شناسی این موضوع پرداخته و راهکارهایی برای 6 چالش مهم صادرات این محصولات ارائه کرده است.

در گزارش تحلیلی که توسط مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران تهیه شده است، به 6 مورد از مهم‌ترین چالش‌ها در حوزه صادرات محصولات کشاورزی پرداخته شده است. چالش‌هایی که برخی از آنها قدمتی دیرینه در حوزه صادرات محسوب می‌شوند. تدوین‌کنندگان این گزارش در کنار طرح مسئله در این زمینه، راهکارهایی نیز پیشنهاد داده‌اند که می‌توان آنها پیشنهاداتی راهبردی از سوی بخش خصوصی دانست که برای بهبود وضعیت صادرات محصولات کشاورزی ارائه شده است. این گزارش در پایان تاکید کرده است: «در تمام راهکارهای ارائه شده، به ویژه در مواردی که سیاست‌گذار باید حمایت مالی از صادرات انجام دهد، پیشنهاد می‌شود این حمایت‌ها در گام اول برای صادرات محصولات کم آب‌بر و سازگار با منابع پایه داده شود» هر چند بارها بخش دولتی در اظهار نظرهای رسمی به خودکفایی در حوزه کشاورزی و همچنین تبدیل شدن ایران به هاب کشاورزی منطقه اشاره کرده‌ است، اما در پس این اظهار نظرها نه نگاهی پایدار به بخش کشاورزی دیده می‌شود و نه نگرانی در مورد منابع آب و نه حتی تلاشی برای هماهنگی محصولات تولیدی کشور با استانداردهای جهانی، نتیجه اینکه با صرف منابع آب فراوان در شرایطی که کشور از بحران آب رنج می‌برد، محصولاتی تولید می‌شود که بازارهای جهانی حاضر به پذیرش آنها نیستند.
در گزارش منتشر شده از سوی اتاق بازرگانی ایران یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش روی صادرات محصولات کشاورزی «تصمیمات خلق‌الساعه از سوی سیاست‌گذار و حضور نداشتن صادرکننده و بخش خصوصی در تصمیم‌سازی‌ها» عنوان شده است. در این گزارش آمده است: «سیاست‌گذاری‌های متغیر ارزی در سال‌های اخیر مشکلات متعددی برای صادرکننده ایجاد کرده و معتقدند دولت اگر کمکی به فرایند صادرات نمی‌کند، مانع تراشی نیز نکند. در مواردی صادر کننده در مرز متوجه دستورالعمل‌های جدید می‌شود» راهکاری که این گزارش برای حل این مسئله ارائه کرده، این است که: «نمایندگان اصناف صادرکنندگان نیز در این نوع تصمیم‌گیری‌ها مشارکت داده شوند. به نظر می‌رسد، تشکیل کنسرسیومی از صادرکننده، تولیدکننده و سیاست‌گذار در فضای فعلی، بیش از هر زمان دیگری ضرورت دارد» و پیشنهاد دیگری که ارائه شده امکان دسترسی صادرکنندگان به سامانه اطلاع‌رسانی است تا از دستورالعمل‌های مصوب مطلع شوند.
«ممنوعیت‌های مکرر صادراتی از سوی سیاست‌گذار جهت کنترل بازارهای داخلی» دیگر چالشی‌ است که این گزارش به عنوان مشکلات حوزه صادرات محصولات کشاورزی از آن یاد کرده و آورده است: «کشورهای بزرگ صادرکننده در جهان، از صادرات به عنوان اهرم کنترل و تنظیم بازار داخلی استفاده نمی‌کنند. صادرکنندگان هم به این نکته تاکید دارند که سیاست‌گذار هرگاه در بازار داخلی افزایش قیمتی رخ می‌دهد، اقدام به ممنوعیت صادرات می‌کند» نویسندگان این گزارش بر این باورند که برای حل این مسئله: «لازم است سیاست‌گذاران، برای تنظیم بازارهای داخلی و بهبود زنجیره‌های تامین و عرضه داخلی به دنبال راه‌حل‌های بلندمدت بوده و صادرات را به عنوان اهرمی برای کنترل بازار داخلی در نظر نگیرند. بازاری که در یک سال از دست برود، با وجود رقبای قدرتمندی که در بازارهای هدف ایران وجود دارد، بازگشت به آن بازار به سادگی امکان‌پذیر نخواهد بود و در نهایت محصولات ایرانی توسط کشورهای هدف، جایگزین می‌شود»
سومین چالش موجود در حوزه صادرات محصولات کشاورزی به زعم نویسندگان گزارش مرکز ملی مطالعات راهبردی کشاورزی و آب اتاق ایران «عدم تکمیل زنجیره تامین محصولات صادراتی در ایران» است. نویسندگان این گزارش معتقدند: «بدون تکمیل زنجیره‌های تامین محصولات در کشور، نمی‌توان انتظار صادراتی پایدار را داشت» و راهکاری که برای تکمیل زنجیره تامین ارائه می‌کنند معرفی نیازهای زنجیره تامین در هر بخش جهت برنامه‌ریزی برای تکمیل زنجیره و ارائه مشوق‌های سرمایه‌گذاری برای حضور تشکل‌های غیردولتی و بخش خصوصی است. در این بخش از گزارش آمده است: «سیاست‌گذار می‌تواند به صادرکننده اجازه دهد تا از محل صادرات کالا و محصول، نهاده‌ها و فناوری مورد نیاز در زنجیره تامین مرتبط با کالا و محصول خود را وارد کند. لزوماً این نهاده‌ها و فناوری مورد استفاده صادرکننده قرار نخواهند گرفت اما در سایر حلقه‌ها و در تکمیل نواقص زنجیره تامین می‌تواند مؤثر باشد»
چهارمین چالش در حوزه صادرات محصولات کشاورزی که در این گزارش به آن اشاره شده و آنرا «چالشی تاریخی» عنوان کرده است «عدم برندسازی و وجود رقابت کاذب بین صادرکنندگان ایرانی» است. این گزارش آورده است: «عدم تلاش برای برندسازی محصولات ایرانی در بازارهای جهانی، چالشی تاریخی برای صادرات محصولات کشاورزی و غذایی ایران است. حضور نام و نشان بخش خصوصی در بازارهای جهانی به معنی برندسازی نیست. گام اول برندسازی، توجه به مطلوبیت‌های بازارهای هدف و انتقال این مطلوبیت‌ها به تولید است. تولید صادرات محور می‌تواند مقدمه برندسازی باشد. یکی از مواردی که می‌تواند به بازارسازی و توسعه برند محصولات ایرانی کمک کند، آن است که تولیدکننده و صادرکننده ایرانی بتواند در نمایشگاه‌های بین‌المللی حضوری موثر داشته باشد. همچنین رقابت کاذب بین صادرکنندگان ایرانی در بازارهای هدف مشترک، به چالشی اساسی در این بازارها تبدیل شده است. در مواردی صادرکننده ایرانی بیش از آنکه با صادرکنندگان دیگر کشورها رقابت کند، با صادرکننده دیگر ایرانی رقابت دارد و همین منجر به کاهش قیمت محصولات صادر کننده ایرانی در بازارهای هدف شده است» در این گزارش راهکاری که برای رفع این چالش ارائه شده این است که: «دولت می‌تواند به صادرکنندگانی که موفق بوده و یا در قالب سیاست‌های کلان وزارتخانه در حال فعالیت هستند -به طور مثال به صادرات محصولات کم آب‌بر و سازگار می‌پردازند- تسهیلات حضور در این نمایشگاه‌ها را اعطا کرده و از محل صادرات محصولات کشاورزی توسط این صادرکنندگان، این تسهیلات به دولت بازگردد و برای صادرکنندگان دیگر نیز بتواند به همین طریق هزینه شود»
چالش پنجم که در این گزارش مورد تاکید قرار گرفته است، موضوعی است که در بسیاری از حوزه‌ها به عنوان چالشی مهم مطرح است و آن «عدم نشر دقیق اطلاعات و وجود بانک جامع صادرات متصل به بانک تولید» است. این گزارش در این بخش آورده است: «به اعتقاد فعالان بازار و حتی کارشناسان امر، اطلاعات ارائه شده در وزارت کشاورزی برای تولید محصولات کشاورزی و به ویژه اطلاعات ارائه شده در خصوص مقادیر و قیمت صادراتی در اداره گمرک نیاز به تدقیق داشته و آمار فعلی به دلیل عدم اظهارات دقیق تجار، صحیح نیست. حتی در آمارهای بین‌المللی کافی است آماری که ایران برای صادرات اعلام کرده با آماری که کشور مقصد برای واردات محصول اعلام کرده مقایسه شود. به وضوح مشخص است که بین این دو آمار تضادهای معنی‌داری وجود دارد که ناشی از نبود اظهار دقیق صادرکنندگان است. بدون در اختیار داشتن بانک تجاری مناسب، چه سیاست‌گذار و چه بخش خصوصی نمی‌تواند برنامه‌ریزی صادراتی درستی برای آینده داشته باشد» راهکار رفع این چالش هم واضح است: «یکی از راهکارهای اصلی اصلاح سیاست‌های گذشته است. چنانچه صادر کننده به جای تحویل ارز به دولت، امکان تزریق به بازارهای آزاد داخل را داشته باشد، هم بازار عرضه ارز رونق پیدا می‌کند و هم صادرکننده مجبور به مخفی کردن منافع صادراتی خود نخواهد بود»
آخرین چالش مورد اشاره در این گزارش، همان موضوعی است که در ماه‌های اخیر تبدیل به یک دغدغه جدی در این بخش شده است: «باقیمانده سموم محصولات کشاورزی و عدم تطابق تولید با استانداردهای جهانی» به باور نویسندگان این گزارش: «این چالش همواره مانعی جدی جهت حضور پایدار ایران در بازارهای جهانی بوده و کمتر مورد توجه بخش خصوصی و سیاست‌گذار قرار گرفته است. بازگشت محصولات به دلیل باقی‌مانده سموم بالا، منجر به عدم اطمینان بازار جهانی به محصولات ایرانی شده و بازگشت محصول صادراتی به همراه بی اعتمادی به ساختار تولید و صادراتی ایران، بازارهای هدف ایران را کوچکتر از قبل نیز می‌کند.» راهکار پیشنهادی بخش خصوصی برای این مشکل توسعه کشاورزی قراردادی جهت دستیابی به هدف صادرات محوری تولیدات داخلی است. این گزارش به نقش شرکت‌های دانش بنیان اشاره کرده و آورده است: «حمایت از توسعه شرکت‌های دانش بنیان جهت اندازه‌گیری باقی‌مانده سموم در محصولات و اندازه‌گیری مستمر این باقی‌مانده در مزارع و در مراحل مختلف کشت می‌تواند راهگشا باشد»

به اشتراک بگذارید:





مطالب مرتبط

بارش برف و باران امروز ادامه دارد

بارش برف و باران امروز ادامه دارد

انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان

۲۲ استان کشور تا پایان هفته بارش برف و باران سنگین را تجربه می‌کنند

انسداد راه دسترسی ۱۶۰ روستای لرستان

اکوسیستم استارتاپی عامل آشتی کسب‌وکاری مردم و نوآوران

گزارش «پیام ما» از نشست بررسی کاربرد فناوری‌های نوین در صنایع خلاق

اکوسیستم استارتاپی عامل آشتی کسب‌وکاری مردم و نوآوران

مسافران قطار مرگ

گروهی از زنان مکزیک جان خود را برای رساندن غذا به مهاجران به خطر می‌اندازند

مسافران قطار مرگ

چتر سیاه بر آسمان اهواز

دود نیشکرهای سوخته هوای خوزستان را آلوده کرد

چتر سیاه بر آسمان اهواز

مداخلهٔ بی‌نتیجهٔ دولت در بازار شیرخشک

کشمکش‌ بین ارگان‌های دولتی و تولیدکنندگان کمبود شیرخشک را تشدید کرد

مداخلهٔ بی‌نتیجهٔ دولت در بازار شیرخشک

موضع‌گیری دوگانه  دربارهٔ حقابهٔ هیرمند

وزیر نیرو و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست با معاون رئیس‌الوزرای طالبان دیدار کردند

موضع‌گیری دوگانه دربارهٔ حقابهٔ هیرمند

میراث «غزه» زیر بمباران

فعالان جهانی هشدار می‌دهند

میراث «غزه» زیر بمباران

فصل انارچینی

پیگیری برای ثبت یک میراث ناملموس ادامه دارد

فصل انارچینی

توزیع قطره‌چکانی دارو‌های بیماران SMA

بیماران «آتروفی عضلانی نخاعی» معطل پاس‌کاری وزارت بهداشت برای تدوین پروتکل‌های توزیع دارو هستند

توزیع قطره‌چکانی دارو‌های بیماران SMA

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *