شورایی با همه ذینفعان
۲۳ آذر ۱۴۰۰، ۱۰:۴۴
مدیریت تنوع زیستی بدون مشارکت تمام ذینفعان غیرممکن است. گروهی از این ذینفعان دستگاههای دولتی و دیگر بخشهای حاکمیت هستند؛ در این حوزه همسو کردن فعالیت سایر بخشها، اجزای حاکمیت و دولت و به قول امروزیها جریانسازی تنوع زیستی راهکار اصلی حفظ تنوع زیستی است چرا که همزمان با حفظ تنوع زیستی، پیشبرد اهداف دیگر بخشها هم امکانپذیر میشود. نمونه این نوع از مشارکت توجه به اثرات محیط زیستی و مراعات ملاحظات محیط زیستی در تدوین و اجرای طرحهای عمرانی و سیاستهای اقتصادی است که دولتها پیش میگیرند. گروه دیگری از ذینفعان کلیدی مردم هستند. در این بخش با دو گروه ذینفع سروکار داریم؛ مردمی که معیشتشان به شکل مستقیم با عرصههای طبیعی در ارتباط است و کسانی که به شکل غیرمستقیم از خدمات اکوسیستمی بهرهمند میشوند. گردشگران عبوری نمونهای از ذینفعانی هستند که از خدمات اکوسیستمی بهرمند میشوند اما معیشتشان وابستگی مستقیم به این امر ندارد. در مقابل مردم محلی در زمره ذینفعانی دستهبندی میشوند که به شکل مستقیم معیشت و زندگی آنها به بهرهبرداری از عرصههای طبیعی وابسته است و اتفاقا تاثیرگذارترین گروه از ذینفعان در حفظ تنوع زیستی همین گروه به حساب میآیند.
تجربه بیش از 60 ساله سازمان در حفاظت از تنوع زیستی نشان میدهد که نبود مشارکت و همراهی مردم محلی در کنار بیتوجهی به منافع آنها و ناآشنایی مدیران به اهمیت مسایل اقتصادی و اجتماعی در برنامهریزی حفاظت، حلقه مفقوده مدیریت تنوع زیستی کشور بوده است. شواهد زیادی هم از این موضوع وجود دارد، به عنوان نمونه، پیش از انقلاب سازمان با بهرهگیری از حفاظت متکی به حذف مردم محلی و منافع آنها موفق شده بود جمعیت حیات و حش را افزایش دهد، اما با وقوع انقلاب و با توجه به ناپایداری این شیوه مدیریتی، زمینههای تقابل بین حفاظت و منافع مردم، در مدت کوتاهی تمام دستاوردها از بین رفت و تقریبا 90 درصد جمعیت حیات وحش با هجوم مردمی که در گذشته منافع خود را از دست داده بودند در معرض نابودی قرار گرفت. تقابل مستمر شکارچیان غیر قانونی که عمدتا از مردم محلی هستند با محیطبانان که متاسفانه گاه و بیگاه وقایع تلخی هم به بار میآورد، نمونه دیگری از این نقصانها است. از این رو بازنگری در شیوههای مدیریتی و حفاظتی برای دستیابی به مدلی کاراتر از حفاظت بسیار حیاتی است. در دورهای که در سازمان مسئولیت داشتم همه تلاشم را بر اصلاح این رویکرد متمرکز کردم و تلاش شد سیاستهایی پیگیری شود که نتیجه آن زمینهساز مشارکت مردم و افزایش نقش آنها در حفاظت و بهرهبرداری پایدار از تنوع زیستی باشد.
در همین راستا در ذخیرهگاه زیستکره و پارک ملی گلستان، حفاظت و بهرهبردای پایدار از تنوع زیستی، به عنوان پایدارترین و مناسبترین شیوه حفاظت از تنوع زیستی در سیاست سازمان به کار گرفته شد.
دلایل زیادی برای اتخاذ این رویکرد وجود داشت که از آن جمله میتوان به قرار گرفتن پارک در محدوده سه استان و تضاد منافع و اختلاف بین مدیران سه استان درباره مرزهای سیاسی و مدیریت ذخیرهگاه زیستکره اشاره کرد. وجود اقوام و گروههای مختلف مردم در اطراف این پارک که از نظر فرهنگی و شیوه معاش تفاوتهایی با هم داشتند اما وجه مشترک آنها، نبود احساس تعلق به پارک و وجود نوعی تقابل با سازمان و برنامههای حفاظتی بود، که از دلایل اتخاذ این رویکرد به شمار میآمد. در نهایت لزوم اصلاح شیوههای حفاظتی سازمان بود که کاملا به منع و اعمال محدودیت بر مردم متکی بود و متاسفانه این سیاست انقباضی به اختلافات دامن میزد.
برای رفع این ایرادات چندین جلسه با پیشکسوتان و متخصصان و نمایندگان مردم محلی داشتیم و نهایتا به این جمعبندی رسیدیم که برای شروع کار شورای مشورتی پارک ملی و ذخیرهگاه زیستکره گلستان را تشکیل دهیم. با توجه به حساسیت موضوع برنامه گروه این بود که با رویکرد محتاطانهای حرکت و در عین حال فضا را برای مشارکت و اظهار نظر مردم فراهم کنیم. نهایتا ساختاری برای این کار تعیین و چارچوبی برای نحوه مشارکت مردم با همان رویکرد محتاطانه آماده شد زیرا این اقدام تجربه اول ما بود و در عین حال پارک ملی گلستان اهمیت زیادی در میان مناطق تحت مدیریت کشور دارد.
در برنامهریزی انجام شده معاونت محیط طبیعی سازمان به عنوان عالیترین مرجع تصمیمگیری مرتبط با تنوع زیستی کشور، نماینده سازمان محیط زیست و مسئول شورای مشورتی پارک تعیین شد و نمایندگان دو استاندار خراسان شمالی و گلستان به عنوان نمایندگان عالیترین مقامات اجرایی استانها و دو مدیر کل حفاظت محیط زیست استانهای گلستان و خراسان شمالی نیز عضو این شورا هستند. از هر کدام از اقوام و ریشسفیدان محلی یک یا دو نفر متناسب با جمعیتی که داشتند به عنوان نماینده مردم در شورا عضویت یافتند، همچنین رئیس پارک ملی و یک نفر نماینده هم از مقامات قضایی هر استان نیز به این جمع اضافه شدند. برای شورای مشورتی اساسنامهای تهیه و به تصویب رسید و البته قرار شد هر سال یک بار این شورا با حضور رییس سازمان و استانداران دو استان گلستان و خراسان شمالی و دادستانهای دو استان هم تشکیل جلسه دهد تا ضمن گزارش عملکرد شورا در صورت ضرورت تصمیمات کلانتری هم برای حفاظت مطلوب پارک اتخاذ شود. به طور خلاصه وظیفه این شورا برنامهریزی برای حفاظت و بهرهبرداری پایدار از این پارک است و برای شروع کار قرار شد برنامههای سازمان برای پارک ملی و ذخیرهگاه زیستکره در این شورا مطرح و به مشورت گذاشته شود و بعد از تصمیمگیری و تصویب شورا با مشارکت و همراهی ذینفعان به اجرا برسند. در همین راستا منابع اعتباری خاصی در طرحهای معاونت محیط طبیعی و تنوع زیستی لحاظ شد که کمک موثری به اجرایی شدن این برنامهها میکند.
پیشنهاد سردبیر
مسافران قطار مرگ
مطالب مرتبط
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- ۱۰ ماده غذایی که به شما در سفر به سوی کاهش وزن کمک میکنند
- چاپ ترافارد؛ هر آنچه که باید درباره این نوع چاپ دستی بدانید
- اقدامات لازم برای اسباب کشی و جابجایی منزل
- بسته بندی مواد پودری با دستگاه ساشه: شغل پردرآمد این روزها
- طبع روغن زیتون در طب سنتی چیست؟ معرفی 4 خواص روغن زیتون
- خرید ساک دستی تبلیغاتی چه مزایایی برای هر برند دارد؟
- تعریف درست هوش مصنوعی (AI) چیست؟
- 10 ایده شغل دوم با سرمایه اولیه کم برای کارمندان
- مقایسه تعرفه پنلهای پیامکی و تبلیغاتی
- مقاصد جذاب و معروف برای کمپ زدن در طبیعت بیشتر
بیشترین نظر کاربران
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
ستاندن حیات از غزه
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید