سایت خبری پیام ما آنلاین | مخاطرات پرشمار استان تهران

مخاطرات پرشمار استان تهران





۱۳ آبان ۱۴۰۰، ۰:۰۰

استان تهران محل زندگی حدود 14 میلیون جمعیت است. سابقه لرزه‌خیزی منطقه پیرامونی تهران نشان می‌دهد که هر دویست سال می‌توان انتظار داشت که زمین‌لرزه‌ای به بزرگای 7 یا بزرگتر در آن رخ دهد. آخرین زمین‌لرزه با این بزرگا و در محدوده 50 کیلومتری مرکز تهران کنونی در سال 1209 شمسی رخ داده است. استان تهران محل دو نمونه سریع‌ترین فرونشست‌های دشت‌های آبرفتی در دنیا یعنی دشت‌های شهریار و ورامین است. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که این منطقه سالانه بین ۲۵ تا 35 سانتی‌متر در سال در این نواحی فرونشست می‌کند. تهران و پیرامون آن محل رخداد سیلاب‌های مهمی در تاریخ به ویژه سیلاب گلابدره در 4 مرداد 1366 در شمال تهران بوده است.

از نظر خشکسالی استان تهران در معرض شدید ترین تبعات خشکسالی بعد از استان سیستان و بلوچستان بوده است. در هنگام خشکسالی شدید برداشت از آب‌های زیرزمینی بیشتر می‌شود. سالانه ۸۰ درصد از آب‌های زیرزمینی ایران برداشت می‌شود که از نرخ جهانی پیشی گرفته است. در دنیا برداشت از منابع آب بین 3 تا 20 درصد است و زمانی که به 40 تا 60 درصد برسد مشکل آفرین می‌شود و زمانی که از 60 تا 80 درصد عبور کند، وضع بحرانی است. شرکت آب منطقه‌ای تهران، دارای پهنه دشتی با وسعت ۴ هزار و ۵۸۳ کیلومتر مربع، مشتمل بر دشت‌های تهران – کرج، ورامین، هومند – آبسرد، فیروزکوه، دماوند، قطعه چهار، مبارکیه و بخشی از ایوانکی است. متوسط افت سالانه ۲.۲ متری در آبخوان دشت هومند – آبسرد و ۱.5 متری در آبخوان دشت ورامین و 2 متر در آبخوان دشت تهران-کرج گزارش شده است آبخوان دشت‌های هومند – آبسرد، ورامین و تهران – کرج جزء محدوده‌های ممنوعه بحرانی و بقیه دشت‌های استان جزء محدوده‌های بحرانی توسعه منابع آب زیرزمینی قرار دارد. بر اساس گزارش معاون شرکت آب منطقه‌ای استان تهران در مهر 1400 تعداد 13 هزار و ۴۹۰ حلقه چاه مجاز در استان وجود دارد که یک میلیارد و ۸۷۰ متر مکعب در سال از این چاه‌ها آب برداشت می‌شود. حدود 29 هزار حلقه غیر مجاز وجود دارد بنابراین جمعا حدود ۴۲ هزار حلقه چاه استان تهران حفر شده است. سالانه حدود چهار میلیارد مترمکعب از چاه‌های آب استان تهران برداشت ‌می‌شود که حدود ۱۰ درصد از طریق چاه‌های غیر مجاز است. همچنین حدود ۴۰۰ میلیون مترمکعب آب از چاه‌های غیر مجاز برداشت ‌می‌شود . ۲۸ هزار و ۹۰۰ حلقه چاه غیرمجاز در استان تهران عمدتا در حوزه کشاورزی هستند و حدود ۱۷۳ میلیون متر مکعب از این چاه ها مورد استفاده بخش کشاورزی قرار می گیرد . حدود 14 هزار چاه غیر مجاز نیز مربوط به حوزه آب شرب، باغچه ها و ویلاهای استان تهران است که حدود ۵۵ میلیون متر مکعب آب از این چاه های غیر مجاز برای فضای سبز برداشت می‌شود. در سال آبی 1399-1400 ذخایر سدهای تامین کننده آب شرب تهران به ۳۵۰ میلیون متر مکعب رسید و مخازن سدهای استان تهران- لار، لتیان، ماملو، امیرکبیر و طالقان- ۳۸۰ میلیون مترمکعب نسبت به متوسط سالانه کسری داشتند. سالانه حدود ۲.۵ درصد میزان مصرف آب در شهر تهران به دلیل رشد جمعیت افزایش پیدا کرده است. سالانه ۱۵۰ میلیون مترمکعب بیلان منفی آب استان تهران است – بیشتر از ورودی ذخایر زیرزمینی، آب برداشت می‌شود . ضمنا حدود ۸۵ درصد یعنی ۲ برابر حد مجاز از منابع آبی تجدیدپذیر برداشت می‌شود.
از آنجا که خسارات و تلفات ناشی از سوانح تاریخی اغلب به طور تفصیلی شناخته نشده است، و خسارات و تلفات احتمالی ناشی از سوانح آینده (از جمله حوادث نادر اما با اثر زیاد) باید بر اساس اطلاعات محدود تخمین زده شود. از سوی دیگر برای شهری مانند شهر تهران و استان تهران، گستره‌ی محیط ساخته شده – built environment- در همین شصت سال اخیر شکل گرفته که بنابراین بیشتر حوادث قبلی در زمانی رخ داده که گستردگی کنونی و جمعیت متمرکز در این استان اساسا وجود نداشته است.
درک منطقه جغرافیایی تحت اثر احتمالی در مخاطرات بعدی، همراه با شدت و فراوانی رویدادهای مختلف برای برنامه ریزی مسیرهای تخلیه، ایجاد سرپناه و اجرای تمرینات آمادگی بسیار مهم است. ارائه اندازه‌گیری تأثیر حوادث مختلف ریسک – تعداد احتمالی ساختمان‌های آسیب دیده، تلفات و جراحات، مخاطرات ثانویه – امکان ایجاد برنامه‌های دقیق و واقع بینانه برای واکنش بهتر در برابر سوانح را فراهم می‌کند، که در نهایت می‌تواند از شدت حوادث ناگوار طبیعی بکاهد.
ارزیابی ریسک می‌تواند نقش مهمی در مدل سازی اثر سانحه، قبل از وقوع یک رویداد «به عنوان مثال در روزهای منتهی به سیل یا طوفان» داشته باشد یا می‌تواند برآورد اولیه و سریعی از خسارت‌های جانی و اقتصادی را در پی آن رویداد ارائه دهد. علاوه بر این، اطلاعات ریسک برای بازسازی مقاوم باید قبل از وقوع یک رویداد در دسترس باشد، زیرا پس از رویداد به ندرت زمانی برای جمع آوری اطلاعات مورد نیاز برای اطلاع از طراحی مقاوم و کاربری زمین وجود دارد. ما بیش از 30 سال تحقیق در مورد ریسک سوانح داریم اما بسیاری از این موارد به شکلی قابل درک یا مفید برای کسانی که بیشترین نیاز را دارند، در دسترس نیست. بنابراین نیاز است که دانشمندان و محققان تمرکز خود را بر روی اطلاعات ریسک که برای کاربران قابل درک و اجرا تغییر دهند. چنین تغییری مستلزم همکاری و مشارکت بیشتر بین دانشمندان و محققان و کسانی است که در کاهش ریسک سانحه دخیلند از دولت‌ها گرفته تا جوامع محلی.

به اشتراک بگذارید:





پیشنهاد سردبیر

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *