فیلمی که حشمت رهنما برای دبیرخانه جشنواره موسیقی نواحی فرستاده بود، سیمای ساده‌ای داشت؛ کسی هم او را چندان نمی‌شناخت ولی در نهایت نظر هیئت انتخاب را برای حضور و اجرا در محله زرتشتی‌های کرمان جلب کرد. امسال بازتعریف چهره‌های شناخته شده یا یافتن هنرمندان شاخص اما کمتر شناخته در جشنواره موسیقی مورد توجه هیئت انتخاب قرار گرفت و در نهایت رهنما دوتار نواز خراسانی، لاغر جت دونلی نواز بلوچستانی، بهرام مهربخش، کریم بیانی‌‌منش، غلامحسین غفاری، خان‌محمد آدینه‌پور و بسیاری دیگر در لیست انتخابی قرار گرفتند. حدود 200 اثر به صورت تک‌نوازی و گروه‌نوازی به دبیرخانه چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی ارسال شده بود و هیئت انتخاب 70 اثر را انتخاب کردند و حالا بر اساس جدول چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی ایران، 37 اجرا در این جشنواره قطعی شده تا امسال چراغ خانه باغ وزیری کرمان را روشن کنند.

چند روز پیش دامون شش بلوکی، یکی از اعضای هیئت انتخاب از حضور چهره‌های کمتر دیده شده بر روی صحنه‌ این جشنواره خبر داد که بسیاری از آنها کسوت استادی در این حوزه دارند. «امسال چهره‌های جدید با توانایی‌های بالا را شاهد خواهیم بود. چهره‌هایی که تازه‌کار نیستند اما آن‌طور که باید دیده نشدند.» حالا در میان شرکت‌کنندگان این دوره، علاوه بر هنرمندان کمتر شناخته‌شده یا گمنام، خنیاگرانی حضور دارند که چند سالی از اجرا دور بوده‌اند. مجتبی قیطاقی، راوی موسیقی بخش‌های خراسان و عضو دیگر هیئت انتخاب درباره انتخاب‌ها به «پیام‌ما» می‌گوید که افرادی انتخاب شده‌اند تا گویای هویت قومی و اصالت‌ها و سنت‌های پیشین منطقه خود باشند ضمن اینکه به زوایای پنهان مانده موسیقی برخی از اساتید شناخته‌شده هم توجه شده. «هر کدام از گروه‌ها یا افراد انتخابی در این دوره یک قصه فرهنگی دارند.»
اجراهای استادانه نسل میانه از خراسان
حشمت رهنما، دوتار نواز خراسانی نیز بر همین اساس از زیر ذره‌بین اعضای هیئت انتخاب گذشته؛ دامدار و کشاورزی که این سال‌ها مثل بسیاری در دام خشکسالی است و حالا وقت‌‌های زیادی از روز را گرم نواختن ساز است. میراث‌دار شیوه اجرا نیست، چنان سن و سالی ندارد که نامش در میان پیشکسوت‌ها قرار بگیرد، از نسل میانه است و حتی به گفته قیطاقی برای آموزش تحت نظر استاد برجسته‌ای نبوده است و احتمالا بیشتر به صورت خودجوش و طبیعی آن را آموزش دیده است ولی موسیقی‌اش اصالت ایلیاتی دارد چرا که در معرض مباحث کلاسیک شهری قرار نگرفته. «تکنیک رهنما در دوتارنوازی قوی است و شیوه اجرای او احساس متفاوتی دارد؛ شیوه‌ای که در نوازندگی دوتار شمال خراسان که کمتر در اجراها و جشنواره‌ها دیده شده است. اجرای او ظرافت‌های ویژه‌ای در نوازندگی دارد و تکنیک‌هایی که اجرا می‌کند در زیبایی‌شناسی موسیقی اعتبار بالایی دارد و تنها کسی که نبوغی دارد به این شرایط و اجرا دست پیدا کند».
خان‌محمد آدینه‌پور، نوازنده قوشمه، کمانچه، دهل، سرنا، دوتار و ویولن است که درجه یک هنری دارد. اهل شیروان و بازمانده نسل هنرمندانی چون نیازعلی، امان‌الله و حسینعلی عزیزی. اهل موسیقی هم او را می‌شناسند ولی جشنواره اخیر قرار است، معرفی متفاوتی از خان‌محمد داشته باشد. آنطور که قیطاقی گفته این وجه از هنر خان‌محمد تا به حال در معرض دید پژوهشگران قرار نگرفته است و نیاز به بازشناسی دارد. «موسیقی بومی ویژگی‌های پیچیده‌ای دارد و اگر کسی در حال و هوای آن نباشد نمی‌تواند لایه‌های پنهان آن را پیدا کند».
غلامحسین غفاری از شرق خراسان هم با چنین ویژگی به خانه باغ وزیری خواهد‌رفت، اگر چه از نسل میانه است ولی آواز و آنچه از دایی‌‌هایش در کودکی فراگرفته، آوازه‌اش را شهر به شهر به گوش بسیاری رسانده. او را بیشتر به واسطه پختگی که در آواز هزارگی دارد، می‌شناسند ولی اینبار همراه نوازندگی محسن عسگریان، آواز سرحدی را اجرا می‌کند. «او بهترین کسی است که می‌تواند آوازهای سرحدی را آن چنان که قدیمی‌ها می‌خواندند- چه بسا بهتر و در راستای سنت منطقه خود- بخواند. نبوغ ویژه‌ای هم در پردازش آوازهایی که نمایانگر ارزش قومی و فرهنگی است، دارد.» به گفته عضو هیئت انتخاب جشنواره موسیقی نواحی، آوازهای سرحدی مشکل‌ترین و بالاترین مرحله آوازی است در شرق خراسان چه در نوازندگی و چه در خوانندگی است و غفاری تا به حال با این شیوه آواز معرفی نشده است.
احیا کننده نی‌انبان در بوشهر به کرمان می‌رود
از خوزستان بهرام مهربخش روی صحنه این جشنواره خواهد رفت، کسی که سال‌هاست نی‌انبان به دست می‌گیرد و سابقه طولانی در احیای این ساز دارد. مهر بخش همان سال‌های نخست جنگ از خوزستان به بوشهر رفت، در حالی که هیچ‌کس در آنجا نی‌انبان نمی‌نواخت. فواد توحیدی، پژوهشگر و عضو هیئت انتخاب به «پیام‌ما» می‌گوید در آن زمان بوشهری‌ها اغلب جفتی می‌زدند و مهربخش نی‌انبان را دوباره در آنجا احیا کرد. «سونوریته نوازندگی او با همه در ایران تفاوت دارد. به قدری شفاف ساز می‌زند که اگر چشمانتان را ببندید فکر می‌کنید کسی در حال نواختن یک ساز زهی است.»
نگینی از قلعه‌گنج
کریم بیانی‌‌منش (ببر بیان) نوازنده پیشکسوت سرنا هم از منطقه قلعه‌گنج در این رویداد حضور خواهد داشت، او پیش از این همراه گروه موسیقی آوای نخل اجراهای صحنه‌ای داشته است ولی زوایای مختلف موسیقی او کمتر شناخته شده است. هوشنگ کردستانی زاده جیرفت است و در این جشنواره آواز محلی خواهدخواند. کردستانی از تبار کردهای مهاجر به جنوب کرمان است، آواز می‌خواند، گاهی شعر می‌گوید و نغمه‌های موسیقایی جنوب کرمان را زمزمه می‌کند. شهرام میرزایی هم از حوزه قلعه‌گنج با بنجو، قیچک، و دهل هنرنمایی می‌کند. از نظر فواد توحیدی حضور گروه‌ها و نوازندگان موسیقی در جشنواره‌ها به شناخته‌شدن فرهنگ موسیقی کمک می‌کند. «برخی به عشق همین جشنواره‌ها هنوز موسیقی نواحی را ادامه می‌دهند. نخستین باری که برای پژوهش موسیقی به ناحیه‌ای در استان کرمان رفتم، مردم به نوازنده‌های محلی به چشم بدی نگاه می‌کردند و می‌گفتند اینها لوتی و بی‌ارزش هستند ولی وقتی به جشنواره آمدند اعتبار آنها در منطقه چندین برابر شد. موسیقی منطقه هم به نظر مردم با اهمیت‌تر شد و خیلی‌ها حتی این راه را ادامه دادند.»
نوای دونلی «لعل‌بخش»
از منطقه سیستان‌وبلوچستان قرار بود در کنار هنرمندانی که آثارشان انتخاب شده است، ابوالقاسم حسینی‌نژاد ملقب به ملاقاسم، از بزرگترین استادان موسیقی منطقه و نوازنده رباب و بنجو هم موسیقی صاحبان را در این جشنواره اجرا کند ولی به گفته فاروق رحمانی، نوازنده و پژوهشگر موسیقی نواحی در سیستان‌وبلوچستان او دعوت جشنواره را نپذیرفته. «سن که بالا می‌رود برخی بر اساس مرام درویشی و صوفیانه خود دیگر میل زیادی برای رفتن به جشنواره‌ها و محافل این‌چنینی ندارند، شاید اگر کسی به خانه آنها برود برایشان ساز بزنند ولی در برنامه دیگری شرکت نمی کنند.» در خراسان شمالی حشمت رهنما قرار است پدیده جشنواره باشد و از دیار رستم دونلی‌نوازی به نام لاغر جت. لاغر جت را با نام لعل‌بخش هم می‌شناسند البته در همان حوالی چابهار و دشتیاری. در زاهدان و خاش کمتر کسی نام او شنیده و اجرایی از او است. لاغر جت دونلی نوازی بلوچی و بعد سرود را از پدر فرا گرفته و حالا سال‌هاست که می‌نوازد. «پسر خودش هم نوازندگی را شروع کرده است، البته فعلا تنبورک می‌نوازد ولی امیدواریم در آینده دونلی بلوچی هم یاد بگیرد.» نوازنده دیگر خداداد شکل‌زهی از نیک‌شهر است که از حوالی پنجاه سال پیش ساز سرود را از برادرش دُرمحمد یاد گرفته و نواخته است. نشان درجه یک هنری دارد و تا چندین نسل قبل از او، همه نوازنده این ساز بوده‌اند و حالا نیز نوه‌اش در حال یادگیری و نواختن است. صدیق زردکوهی نیز نوازنده سرود است البته هیچ کدام از اقوام یا نزدیکان او به نوازندگی مشغول نبوده‌اند و از نشست برخاست با بزرگانی چون شکل‌زهی این هنر را یاد گرفته است و حالا درجه بسیار بالایی در هنر دارد.
معرفی سازی سحر‌آمیز
ارسلان پسر حسین طیبی از مازندران در این جشنواره قرار است ساز محلی َلِـه‌وا را بنوازد تا معرف آن در جشنواره امسال باشد و اگر زمان اجازه دهد، احتمالا آواز هم بخواند. او تا چشم باز کرده صدای سحرآمیز این ساز چوپانی را شنیده و با صدای موسیقی پدر بزرگ شده. به گفته محمدابراهیم عالمی، پژوهشگر موسیقی نواحی از ساری و عضو هیئت انتخاب جشنواره، حسین طیبی مرجع موسیقی مازندران و نوازندگان َلِـه‌وا بود و در واقع ارسلان در اقیانوسی از موسیقی بزرگ شده است. «جز َلِـه‌وا در سازهای دیگری هم مهارت دارد، سرنا و قره‌نی هم می‌نوازند و و آواز مازندرانی را خیلی خوب می‌خواند.»
جز این افراد فهرست بلندبالایی برای اجراها وجود دارد که مجالی در این نوشته برای آنها نیست.
محمدعلی مرآتی، دبیر این جشنواره درباره این انتخاب‌ها به «پیام‌ما» می‌گوید که هنرمندان را از چندین نسل انتخاب کردیم تا حرکت و توالی را در موسیقی نواحی به نمایش بگذاریم. «امسال برای اولین بار از خراسان استادی را دیدیم که تا به حال هیچ اجرایی نداشته و از منطقه سیستان‌وبلوچستان نوازنده با اصالت دیگری که کمتر شناخته شده است.» آنطور که او می‌گوید چهاردهمین جشنواره موسیقی نواحی که از 29 مهر تا 2 آبان ماه برگزار می‌شود، برای نخستین بار محدود به ژانر نبوده است و با موضوع اصلی کثرت در وحدت قصد دارد این تنوع را به صورت ایران فرهنگی نمایش دهد. جشنواره با تک‌نوازی حسین کریم‌نژاد، نوازنده قشقایی کرنا و نقاره در مقام «سحر آوازی»آغاز می‌شود و یکشنبه دوم آبان با هنرنمایی آشیق کریمی، خواننده و نوازنده قوپوز، آواز، قاوال، بالابان از حوزه شرق آذربایجان به پایان می‌رسد. البته امسال تعداد کمی از آذربایجان برای جشنواره اثر ارسال شده بود بنابراین تصمیم گرفته شد تا از هنرمندان بزرگی چون آشیق حسن اسکندری هم برای اجرا دعوت شود. همچنین از محمد شکارچی، از بزرگان موسیقی لرستان هم دعوت شده است تا اجرایی در روز نخست این جشنواره داشته باشد.