شبکه اجتماعی نوظهور کلاب‌هاوس، که حدود چند ماه است در جهان و در ایران گل کرده، به نظر می‌رسد به سرنوشت دیگر شبکه‌های اجتماعی تاثیرگذار دچار شده است؛ فیلترینگ. همان سرنوشت یوتیوب، فیسبوک، توییتر و تلگرام. برخی کاربران از اختلال در شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس خبر داده‌اند؛ مسئولان اما آن را اختلالی مختصر توصیف کرده‌اند.زمزمه‌ها در مورد فیلتر شدن کلاب‌هاوس بالا گرفت و موضوع تا حدی پیش رفت که وزیر ارتباطات، آذری جهرمی در واکنش گفته است، کلاب‌هاوس فیلتر نیست و نباید با این حرف‌ها «تشویش اذهان عمومی کرد». او همچنین گفت «مشکلاتی که برای کاربران ایجاد شده ممکن است ناشی از مسائل فنی باشد.»
وزیر جوان که خود در حال صحبت در یک روم (اتاق) کلاب‌هاوس بود، با اشاره به « اختلالات مختصر روی ارتباطات همراه اول» گفت: «هم اکنون ۶۴۰۰ نفر در این روم حضور دارند و به نظر می‌رسد ماجرای فیلتر بودن، بیشتر یک فرافکنی است» و «فیلتر کردن، قواعد خاص خودش را دارد.»
از دیروز، جمعه اما بسیاری از کاربران فضای مجازی از فیلتر شدن این شبکه اجتماعی خبر داده‌اند. از صبح دیروز دسترسی کاربران همراه‌اول، ایرانسل و مخابرات ایران به شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس غیرممکن شده است. در حالی که محمدجعفر منتظری دادستان کل کشور، روز 17 فروردین در جمع خبرنگاران گفته بود، برنامه‌ای برای فیلتر کردن کلاب‌هاوس وجود ندارد.
با این حال هنوز برخی این ادعا را نمی‌پذیرند و آن را به اختلال در شبکه مربوط می‌دانند. از جمله علیرضا معزی، معاون دفتر روحانی که در توئیتی نوشته است، «کلاب هاوس فیلتر نشده» اما استقبال شهروندان و گفت‌وگوهای موثر در این شبکه اجتماعی، «برخی را آن‌قدر مضطرب ساخته که زمزمه مسدود ساختن را از سر بگیرند.» معزی به صورت تلویحی گفته که این «برخی» همان کسانی هستند که تلگرام را فیلتر کرده‌اند: «گویا فیلترینگ شکست‌خورده تلگرام عبرت نشده است.»
روابط عمومی وزارت ارتباطات: اختلال کلاب‌هاوس عادی نیست
در حالی که وزیر ارتباطات پنجشنبه از اختلال در کلاب‌هاوس صحبت کرده بود، در نهایت، روز جمعه جمال هادیان، مدیر روابط عمومی وزارت ارتباطات در گفت‌وگو با روزنامه شرق ضمن تایید وجود اختلال در کلاب‌هاوس، اعلام کرد این اختلال‌ها عادی نیستند و توسط اپراتورها اعمال نمی‌شوند. او همچنین گفته است که «انسداد کلاب‌هاوس در کارگروه تعیین مصادیق حتی مطرح هم نشده است.» او همچنین اختلال عمدی را رد کرده، اما گفته «اگر عمدی‌بودن اختلال انجام‌شده اثبات شود، مرتکبان این اقدام با مجازات قانونی مواجه خواهند بود.»
از سوی دیگر، مجتبی توانگر، نماینده مجلس در توییتی، تلویحا فیلتر شدن کلاب‌هاوس را تایید کرده و آن را به دولت منتسب کرده است: «دستور جلسات کمیته تعیین مصادیق مجرمانه به درخواست نمایندگان دولت محرمانه‌ شده‌اند و همین امر موجب شده تا دولت از تصمیماتی که خود آمر آن بوده برای جهت‌دهی به افکار عمومی بهره‌برداری کند.» از سوی دیگر، محمود صادقی، نماینده پیشین مجلس نیز در اتاق گفت‌وگویی در کلاب‌هاوس ادعا کرده که حکم فیلترینگ این شبکه اجتماعی از سوی نهادی برای اپراتورهای تلفن همراه ارسال شده اما نمی‌تواند بگوید این موضوع را از کجا شنیده است.
چند روزی است که حرف و حدیث‌ها برای فیلتر کردن، محدود کردن یا جایگزینی کلاب‌هاوس با یک شبکه داخلی به گوش می‌رسد. دیروز در میان گمانه‌زنی‌ها در مورد فیلترینگ کلاب‌هاوس، خبرگزاری فارس سخنان امیر خوراکیان، معاون حقوقی و امور مجلس مرکز ملی فضای مجازی را منتشر کرده که در آن، ادعا می‌شود «ایجاد مشابه داخلی کلاب‌هاوس به راحتی مقدور است.» او گفته ایجاد سرویس داخلی، «به معنای بستن مشابه خارجی آن نیست»، بلکه «می‌خواهیم کشور از یک استقلال نسبی در این حوزه‌ها برخوردار شود.»
فارغ از اینکه چنین حرف‌هایی در مورد تلگرام، اینستاگرام، واتس‌اپ، و سایر پیام‌رسان‌ها و شبکه‌های خارجی پرمخاطب دیگر هم گفته می‌شد و پروژه حمایت از شبکه‌های اجتماعی داخلی، با وجود سرمایه‌گذرای‌های کلان، در نهایت با عدم استقبال مردم مواجه شد و شکست خورد، انتشار این خبر در روزی که زمزمه فیلتر شدن کلاب‌هاوس دهان به دهان می‌چرخد، بر گمانه‌زنی‌ها افزود.
سخنان غیر رسمی از مقامات رسمی
شبکه اجتماعی کلاب‌هاوس، یک شبکه مبتنی بر صوت است و افراد مختلف می‌توانند اتاق‌ها یا به اصطلاح، روم‌هایی را برای گفت‌وگو در مورد موضوعات مختلف ایجاد کنند یا به اتاق‌های دیگران، وارد شوند و گفت‌وگوهای بی‌واسطه‌ای را با همه افراد حاضر داشته باشند.
در چند روز گذشته با گُل کردن کلاب‌هاوس در ایران، افراد زیادی در این شبکه حضور یافتند و حرف‌هایی زدند که شاید نمی‌توانند در فضای رسمی و پشت تریبون آن را بیان کنند. از گفت‌وگوی چالشی ظریف و صالحی و همتی با منتقدان گرفته تا سخنان علی مطهری در مورد حجاب اختیاری و واکنش‌ها به این سخنان.
یکی از جنجال‌ها، سخنان محمد‌جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در یکی از اتاق‌های کلاب‌هاوس بود. او در مورد موضوعات مختلفی از جمله قرارداد 25 ساله ایران و چین حرف زد و گفت که همین الان مشکلاتی درباره اف.ای.تی.اف داریم مانع همکاری ایران با روسیه و چین می‌شود. ظریف در بخش دیگری از سخنانش گفت: «من نه به نگاه به شرق اعتقاد دارم و نه نگاه به غرب. معتقدم نگاه ما در سیاست خارجی باید تعاملی و متناسب با همه دنیا باشد.» و «حتی اگر‌ نگاه به شرق داشته باشیم تحریم و اف.ای.تی.اف مانع هستند. نگاه به شرق زمانی که خود چین نگاهش به غرب است معنا ندارد.»
ظریف با انتقاد از چین گفت، «این چینی‌ها بودند که از سال ۹۲ که ما به سر کار آمدیم و درخواست رابطه استراتژیک کردیم تا سال ۹۴ به ما پاسخ ندادند چون شرایط قطعنامه‌های قبلی زمینه را برایشان فراهم نمی‌کرد.»
جنجال دیگری که در کلاب‌هاوس ایجاد شد، سخنان علی مطهری بود. او با انتقاد از طرفداران حجاب اختیاری گفت: «من حجاب را انتخاب نمی‌بینم و به آزادی در آن اعتقاد ندارم.» سخنانی که واکنش‌های افراد در فضای حقیقی و مجازی را به دنبال داشت و باعث شد تا در نهایت، اعلام کند که «برداشت مناسبی» از سخنانش صورت نگرفته است: «من نمی‌خواهم با آمدنم در مسئله حجاب سخت‌گیری کنم.»
مشکل، چند‌صدایی است
از همان روزهای ابتدایی سال جدید در ایران، گفت‌وگوهای نسبتا باز و حرف‌های ناگفته‌ای از سوی برخی از مسئولان دولتی و غیر‌دولتی در این شبکه اجتماعی، نام آن را بر سر زبان‌ها انداخت.
گرچه می‌شد پیش‌بینی کرد که این روند نمی‌تواند از سوی برخی از جریان‌ها و گروه‌ها تحمل شود. برخی کاربران در توییتر به این خبر واکنش نشان داده و آن را «جلوگیری از گردش آزاد اطلاعات» خوانده‌اند. کاربر دیگری نوشته: «مشکل، چندصدایی است. نباید صدایی جز آنچه که در صدا و سیما شنیده می‌شود، به گوش کسی برسد.»
کاربر دیگری به موضوع نظارت سازمان صدا و سیما بر فضای مجازی اشاره کرده و نوشته است: «از زمانی که این قانون در مجلس تصویب شد، پیش‌بینی چنین روزهایی را می‌کردیم.» قانونی که این کاربر به آن اشاره کرده، قانونی است که نمایندگان مجلس در آخرین روزهای پایانی سال 99 تصویب کردند و صدا‌و‌سیما برای نظارت بر تمام مراحل تولید آثار حرفه‌ای در فضای مجازی موظف شد.
متن مصوب این قانون می‌گوید: «مسئولیت صدور مجوز و تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر و نظارت بر آن، منحصراً بر عهده سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا) سازمان صداوسیما است.»