نام «مه‌لقا ملاح» قرار است تا ابد روی تابلوی خیابانی در محدوده ولیعصر تهران بماند. زنی که از او به عنوان مادر محیط زیست ایران یاد می‌شود، قرار است روی تابلوهای ورودی و خروجی خیابان کامران بنشیند. آن‌طور که اعضای شورای شهر تهران تصویب کردند، نام «هنریک مجنونیان» هم بر خیابان سیزدهم میرزای شیرازی ثبت می‌شود. چهره‌های سرشناس محیط زیستی که حتی اگر نامشان روی خیابان‌ها و کوچه‌های این شهر هم نمی‌نشست بر ذهن دوستدارانشان ثبت دائمی شده بود.مه لقا ملاح امروز 103 ساله است، او بنیان‌گذار سازمان مردم نهاد، جمعیت زنان مبارز با آلودگی محیط زیست است. آن‌طور که خودش می‌گوید یک کتاب او را علاقه‌مند به محیط زیست کرده است. بارها این خاطره از او، نقل شده است که گفته: «در کتابخانه دانشگاه با کتابی درباره محیط زیست روبه‌رو شدم که تاثیر عمیقی بر زندگی‌ام گذاشت. از تمام سفارتخانه‌ها خواستم که اطلاعات محیط زیست کشورشان را در اختیارم قرار دهند. مدام مطالعه و تحقیق کردم و به این نتیجه رسیدم باید برای اقدام جمعی دست به کار شویم. دوست داشتم فرهنگ حفاظت از محیط زیست را به مردم بیاموزم.» در دانشگاه تهران جامعه‌شناسی خوانده و برای تحصیل در مقطع دکترا به سوربن پاریس رفته. او در سال 47 و بعد از بازگشتش به تهران رئیس کتابخانه موسسه تحقیقات روانشناسی و پس از بازنشستگی، تمام وقت خود را برای محیط زیست وقف کرد. آن‌طور که روزنامه شرق نوشته، او سال 56 او تمایل خود را برای تحقیق و بررسی درباره‌ موضوع آلودگی هوای شهر تهران اعلام کرد. نتیجه اولین اقدامات او که بر اثر اصرار و ممارست فراوان حاصل گشت انتقال کارخانه‌ سیمان تهران از داخل شهر به آبیک قزوین و گازسوز کردن کارخانه‌های آجرپزی بود. او به شرق گفته که در جریان یکی از تحقیقاتش به این نتیجه رسیده که تهران در یک چاله قرار گرفته است. «از آن طرف در اطراف تهران دو رودخانه بزرگ جاجرود و کرج وجود دارد که آبش را به این چاله کشانده‌اند. در خود چاله تهران ۳۰۰ قنات وجود داشت. اینها همه مشخصات شهر تهران است. بر همین اساس هم هست که باید دلیل آلودگی شهر تهران را پیدا کرد. در واقع در این چاله در قسمت شمالی و جنوبی آن کوه قرار دارد. تنها یک راه می‌ماند که از طرف غرب باد شهریار بیاید. اما متاسفانه تمامی کارخانه‌های آلوده‌ کننده هوای تهران در همین قسمت قرار دارند. از آن طرف کسانی هم که این کارخانه‌ها را به ایران فروخته‌اند، کارخانه‌های مستعمل و آلوده‌کننده هوا را به ایران فروخته‌اند؛ در نتیجه بادی که از شهریار می‌آید نمی‌تواند آلودگی‌ها را از تهران خارج کند و در نتیجه سیکل گردشی این آلودگی در تهران تثبیت شده است. از آن طرف با اقدامات نادرستی همچون تخریب تمامی باغ‌های شمیرانات و ساخت برج این امر تشدید هم شده است. اینها مسائلی بود که ما همان زمان به آن‌ها رسیده بودیم. در واقع در آن سال‌ها من هم به صورت تئوریک و هم به صورت تجربی، در محیط ‌زیست ورود پیدا کرده بودم و این موضوع دغدغه اصلی‌ام شده بود.»
یکی از اقدامات تاثیرگذار ملاح تبدیل زباله‌هایش به کمپوست بود. آنطور که بعضی رسانه‌ها مانند خبرگزاری مهر نوشته است، او چند سالی است که کمترین زباله را تولید کرده است. شاهدان زندگی ملاح می‌گویند که آن‌ها زباله‌هایشان را داخل گودالی در حیاط می‌ریزند که تبدیل به کود می‌شود. «زمانی‌که همسرم زنده بود، بیشتر رسیدگی می‌کرد اما حالا با نبود او و بالارفتن سن و سخت شدن راه رفتنم، خودم نمی‌توانم این کار را بکنم و سرایدار زباله را در محل مربوطه می‌ریزد. هنوز هم از بطری‌های پلاستیکی استفاده نمی‌کنیم. قبل‌تر‌ها که خودم برای خرید می‌رفتم ساک پارچه‌ای می‌بردم تا برای حفظ محیط زیست گام بردارم. همه را برای این کار تشویق می‌کردم. همواره توصیه می‌کنم، برای خرید کیسه پارچه‌ای ببرند و از تخریب حریصانه محیط زیست خودداری کنند تا نسل آینده هم بتوانند از این میراث بهره‌مند شوند.»

استاد و فعال مولف

هنریک مجنونیان دیگر چهره محیط زیستی ایران است که نامش در تهران روی خیابانی می‌نشیند. او، نویسنده، مترجم و فعال محیط زیست ارمنی‌تبار بود که در سال ۱۳۳۰ در ارومیه متولد شد، او 15 مرداد امسال درگذشت. مجنونیان از سال 54 عضو هیات علمی و استادیار آموزشکده محیط زیست بود. به گواه گزارش سایت خبری اسکان نیوز، او در کنار تدریس، به عنوان کارشناس، مدتی طولانی با سازمان حفاظت محیط زیست کار می‌کرده و در انتخاب و توسعه شبکه مناطق حفاظت شده کشور نقش مؤثری داشت. «بسیاری از راهبردها و ابتکارات حفاظت و مدیریت مناطق حفاظت شده و پارک‌های ملی کشور در سه دهه گذشته به وسیله او ترویج پیدا کرد. حاصل زندگی مجنونیان نزدیک به ۵۷ کتاب در سطوح مختلف تخصصی–ترویجی به صورت تالیف یا ترجمه به جا مانده است؛ کتاب‌هایی که در زمینه حفاظت و مدیریت پارک‌های ملی و مناطق حفاظت شده و پناهگاه‌های حیات وحش و شاخص‌های انتخاب این مناطق، سال‌هاست به صورت کتب درسی و کمک درسی در دانشگاه‌های کشور مورد تدریس و استفاده قرار می‌‌گیرد.» کتاب‎‌‌هایش در زمینه انتخاب، حفاظت و مدیریت پارک‌های ملی، مناطق حفاظت شده است. از آثار او می‌توان به «جغرافیای جانوری جهان»، «تالاب‌ها: طبقه‌بندی و حفاظت تالاب‌ها»، «طبیعت را حفظ کنیم (منابع زیستی استان هرمزگان)»، «طرح مدیریت پارک‌های ملی (پارکداری)» و … اشاره کرد. حمید میرزاده، روزنامه‌نگار و فعال محیط زیست مهم‌ترین شاخصه در آثار او را ادبیات فنی حفاظت از محیط زیست دانسته بود: «مهم‌ترین شاخصه در آثار ایشان ادبیات فنی حفاظت از محیط‌ زیست بود. خصوصا ترجمه‌هایی که از کتاب‌ها و دستورالعمل‌های اتحادیه جهانی حفاظت داشتند، ایشان ادبیات جهانی حفاظت را خیلی خوب ترجمه کردند و به دست ما رساندند. به جز یکی دو نفر که تلاش خوبی داشتند، آقای مجنونیان دیگر تکرار نشدند. به سختی می‌توان متن بسیار فنی و علمی را در حوزه محیط زیست و خصوصا حفاظت از طبیعت پیدا کرد که آقای مجنونیان مترجم یا نویسنده اول آن نبوده باشند.»
تهیه «راهبرد حفاظت از تنوع زیستی»، «نخستین گزارش ملی ایران به کنفرانس ریو» و «تهیه و تدوین دستورالعمل‌های لازم‌الاجرای طرح‌ریزی اکوسیستم‌های خشکی – ساحلی و دریایی» از دیگر کارهای قابل استناد و ماندگار مجنونیان است. او سال 1380 برنده جایزه ملی محیط زیست ایران شد و برای دومین بار در سال 87 برنده این جایزه شد. این‌بار به دلیل چاپ و نشر کتاب‌های انتخاب و مدیریت مناطق حفاظت شده ساحلی – دریایی و بدعت‌گذاری طرح‌های مدیریت در عرصه خشکی – ساحلی و دریایی در کشور طی ۳۳ سال خدمت رسمی. روزنامه آلیک روزنامه رسمی ارامنه در ایران، افتخارات او را اینگونه دسته بندی کرده است:
– برنده جایزه ملی محیط زیست ایران در سال ۱۳۸۰ و ۱۳۸۷
– در سال ۱۳۷۸ و ۱۳۷۹ دو سال پیاپی به عنوان استاد برگزیده سازمان‌های غیر دولتی
– دو بار معرفی و نامزدی برای دریافت جایزه سلطان قابوس یونسکو، از سوی سازمان حفاظت محیط زیست، در سال های ۱۹۹۷ و ۲۰۰۹ برای نشر وسیع اطلاعات زیست محیطی و چاپ ۵۴ کتاب در ۳۳ سال خدمت رسمی
– چهره ماندگار سبز ایران در سال ۱۳۸۹
به گزارش روزنامه «پیام‌ما»، دیروز اعضای شورای شهر تهران به نام‌گذاری خیابان کامران در خیابان ولیعصر به نام دکتر مه‌لقا ملاح، خیابان سیزدهم در میرزای شیرازی به نام دکتر هنریک مجنونیان، خیابان زیبا به کامبیز بهرام سلطانی، میدان اول شهرک قائم به نام جنگل‌بان، میدان دوم شهرک قائم به محیط‌بان، رای مثبت دادند.