راهکارهای 8 گانه
برای حفظ منابع طبیعی
خبرهای سیل، خشکسالی، رانش زمین، طوفان و به دنبال آن گرد و غبار، ریزگردها و زلزله هر سال بیش از سال پیش به گوش میرسد و انسانهای زیادی قربانی این رویدادها می شوند. اما براستی آدمیان بیشتر از اینکه قربانی این وقایع باشند قربانی نداشتن برنامه ریزی و دوراندیشی خود هستند.
منابع طبیعی تجدید شونده (جنگلها و مراتع) ثروت ملی کشور محسوب می شوند که فقط به نسل حاضر تعلق نداشته، بلکه میراثی است که باید برای آیندگان باقی بماند. منابع طبیعی، نقش زیربنایی برای اقتصاد کشور دارد و زمینه ساز حرکت در جهت دستیابی به اهداف توسعه پایدار است. اگر بخواهیم در آینده جامعه پایداری داشته باشیم، بایستی در جهت احیا و توسعه این منابع ارزشمند بیش از پیش بکوشیم. نابودی جنگل ها و مراتع، تصویری تاریک توأم با فقر، گرسنگی و آلودگی های زیست محیطی را از آینده ترسیم میکند.
جنگل ها و مراتع در کاهش آلودگی هوا، جلوگیری از فرسایش خاک، بروز سیلاب های مخرب، ایجاد محیطی دلپذیر برای تفریح و آسایش و همچنین تغذیه سفره های آب زیرزمینی نقش بسیار زیادی دارد و ضرورت وجود این منابع را برای ادامه حیات در هر نقطه از این کره خاکی مشخص می کند.
علاوه بر آن موضوعی که در سالهای اخیر همیشه بر نگرانی ها افزوده است روند رو به رشد و سرعت در انهدام اکوسیستم هاست، دخل و تصرف در عرصه جنگل ها، مراتع و پوشش گیاهی در گذشته، سال ها بلکه قرنها به طول می انجامید اما در حال حاضر با افزایش و رشد جمعیت و پیشرفت صنعت و تکنولوژی و البته تا حدودی نیز بیتفاوتی انسان در قرن حاضر، تباه شدن محیط زیست و نابودی منابع طبیعی در زمانی کمتر و با سرعتی بیشتر صورت می گیرد. چند میلیون هکتار از جنگل ها بویژه در شمال کشور از بین رفته است، رشد جمعیت و افزایش سکونتگاههای رسمی و غیررسمی در شهرها و حاشیه شهرها، استفاده نامناسب و غیراصولی از زمینها و مراتع بدون توجه به شرایط اجتماعی و فرهنگی، نابودی روستاها و مهاجرت روستاییان به شهرها، توزیع نامتعادل جمعیت در مناطق حاصلخیز، استفاده از تکنولوژی غیرضروری، برنامه ریزی های کوتاه مدت، توجه نکردن نسل جدید به فواید منابع طبیعی و زیست محیطی زمینه ساز این دگرگونی و معدوم شدن بخش عمده منابع طبیعی، درختان و گیاهان شده است.
برهمین اساس به منظور کنترل و نظارت مستمر بر منابع طبیعی و محیط زیست تدوین برنامه های جامع و نتیجه بخش در این حوزه امری الزامی و ضروری است که باید در دستور کار مسئولان محیط زیست قرار گیرد.
علت چیست؟!
تخریب منابع طبیعی و پوشش گیاهی، جنگل زدایی و از بین بردن مراتع به انگیزههای مختلف مانند توسعه صنعتی، تأمین سوخت و علوفه، سودجویی و سودای مالکیت سبب شده تا خاکی بدون حفاظ و فشرده و از هم پاشیده در برابر باد و باران تاب نیاورد. از سوی دیگر پوشش گیاهی به عنوان سپر و حفاظی خاک دانهها و ذرات خاک را در برابر باد حفظ کرده و مانع از حمل آنها توسط باد و به دنبال آن طوفان شن و پدیده ریزگردها میشود.
البته در مرحله اول و شروع هر ایده و برنامه ای، نیازمند فرهنگسازی هستیم و حفظ منابع طبیعی و زیست محیطی نیازمند اقدامات پیشگیرانه و مستمر است. باید همه سعی کنیم که فرهنگ حفاظت و نگهداری از منابع طبیعی و بهرهگیری اصولی از محیط زیست فراگیر شود و این مهم در مرحله اول بر عهده مسئولان ذیربط، فعالان این عرصه و سپس رسانه های نوشتاری و بویژه دیداری است.
آگاه کردن مردم از خسارت هایی که به علت کم توجهی در این عرصه به کشور و مردم ما وارد میشود، ضروری است، چرا که تخریب محیط زیست و طبیعت علاوه بر ضرر و زیان برای نسل حاضر باعث کاهش ذخایر طبیعی برای نسلهای آینده می شود و آنها ما را مؤاخذه خواهند کرد.
سیاست‌های اجرایی که برای توسعه بخش منابع طبیعی در اولویت قرار دارند، عبارتند از:
1- جلوگیری از تبدیل اراضی به سایر کاربری هایی که در نهایت موجب تخریب طبیعت می‌شود و در راستای توسعه پایدار نیست.
2- اعمال و تسهیل مالی، بانکی برای بهره برداران عرصه‌های مرتعی و جنگلی.
3- تقویت و اهمیت بیشتر به بیمه محصولات جنگلی و مرتعی. 4- ارتقای میزان آگاهی مرتع داران و جنگل نشینان با ارائه آموزش‌های علمی و عملی.
5- ساماندهی دامداران ساکن در عرصه‌های جنگلی و مرتعی در جهت کاهش اتکای دام به مرتع و جنگل.
6- شناسایی پتانسیل جنگل نشینان و مدون ساختن دانش بومی آنان و تلفیق با شیوه‌های نوین علمی و لحاظ کردن آنها در تدوین طرح‌ها و برنامه‌های اجرایی به منظور مشارکت بیشتر اهالی در راستای رسیدن به اهداف موردنظر.
7- جایگزینی سوخت فسیلی به جای چوب، به عنوان تأمین کننده سوخت روستاییان بویژه در مناطق جنگلی.
8- کاهش کشت دیم در جنگل‌ها و مراتع و توسعه جنگل کاری مصنوعی و احیا و غنی‌سازی جنگل‌های طبیعی.