در آیین بزرگداشت عباس کیا رستمی در کرمان عنوان شد
کیارستمی
عاشق لهجه کرمانی بود

عباس کیارستمی هم از دنیا رفت. مثل همه کسانی که رفتند. مرگ برای هیچ کس تبعیضی قائل نمی شود. نمی پرسد که بودی و کجا بودی و چه می کردی؟ گلویت را می فشارد و در کمتر از لحظه ای عنوان«مرحوم» را بر ابتدای نامت می نشاند و بستگانت را برای مدتی معین، سیاه پوش می کند. آن وقت هر کسی به نوعی غم خود را در از دست دادن عزیز ابراز می کند. برخی که خوش ذوق ترند شاید بگویند:«زندگی صحنه یکتای هنرمندی ماست/هر کسی نغمه خود خواند و از صحنه رود/صحنه پیوسته به جاست/ خرم آن نغمه که مردم بسپارند به یاد» و این ابراز غم چه زیبا درباره هنرمندان، صدق می کند و چه زیباتر درباره عباس کیارستمی!
یکشنبه شب موزه هنرهای معاصر صنعتی کرمان با حضور جمعی از هنرمندان، بزرگداشتی را برای کیارستمی تدارک دیده بود. حمید عسکری، فیلم ساز کرمانی که از دوستان کیارستمی هم بوده است دقایقی صحبت کرد. از علاقه و توجه ویژه کیارستمی به مظاهر طبیعت، دقت به وقایع اطراف، وطن دوستی و… صفات و خصوصیاتی که در همه هنرمندان کمابیش وجود دارد. اما این صحبت ها از آن جایی برای من مهم شد که نام کیارستمی و کرمان را کنار هم شنیدم. عسکری گفت:«عالیجناب کیارستمی کرمان را دوست داشت به خاطر لهجه کرمانی اش! می گفت لهجه کرمانی از معدود لهجه هایی است که از ایران باستان به یادگار مانده است.» لهجه ای که خود کرمانی ها کمتر ارج و منزلت آن و واژگان اصیلش را می دانند. در حالی که شاید شاعرانه ترین و لطیف ترین واژگان و جملات در گویش های استان کرمان پراکنده باشد.
حال و هوای کویری در گویش کرمانی است
سید محمد علی گلاب زاده در تعریف لهجه و گویش می گوید:«در ادبیات فارسی، زبان و گویش با هم تفاوت دارند و زبان وسیله ای است که برای ارتباط، تفاهم، تبادل علمی و فرهنگی بین اساطیر جامعه به کار می رود.»
این کارشناس کرمان شناسی معتقد است:«زبان در سطح وسیعی کاربرد دارد و متعلق به یک کشور است اما گویش زبان های محلی و منطقه ای گروه خاصی از مردم هستند که با آن گفتگو می کنند.»
وی در رابطه با توانایی گویش در مقابل زبان فارسی اظهار می دارد:«گویش در مقابل زبان فارسی توانایی کمتری ندارد. زیرا گویش احتیاجات ارتباطی، اجتماعی و فرهنگی مردم یک منطقه را برآورده می کند و هیچ وقت گویش وران در ارتباط های روزانه خود با مشکل و یا کاستی رو به رو نمی شوند.»
گلاب زاده می گوید:«گویش مردم کرمان در حقیقت شکل گرفته از فضای جغرافیایی، فرهنگی و اجتماعی کرمان است. وقتی به واژه ها و فراز و فرود کلمات و لغات گویش کرمانی توجه می کنیم رگ هایی از حال و هوای منطقه کویری در آن ها خواهیم یافت.»
این کارشناس کرمان شناسی بیان می دارد:«امروزه با کمال تاسف به دلیل گستردگی وسایل ارتباط جمعی همانند رادیو، تلویزیون و روزنامه زبان رسمی ما کرمانی ها حتی در منازل جانشین گویش های محلی مان شده است. لذا باید در حفظ و نگهداری گویش و لهجه کرمانی تلاش کرد.در حال حاضر گویش های محلی به سرعت در حال فراموشی هستند. بنابراین لازم است که گویش های محلی به خصوص گویش کرمانی که در گذر هزاران سال شکل گرفته است را حفظ نماییم.»(برگرفته از سایت راه دانا)
کیارستمی حرف نمی زد تا لهجه کرمانی
را بیش تر بشنود
حمید عسکری در شب بزرگداشت کیا رستمی از حضار خواست که همه با هم به«ماه» نگاه کنند. سپس خواست که به درختان موزه هنرهای معاصر صنعتی هم دقت کنند. و ادامه داد:«آقای کیا رستمی هر روز بیش تر از صد مرتبه این کار را انجام می دادند.» و از دقت او به طبیعت اطراف خود گفت.
عسکری در گفت و گو با سایت «کافه سینما» از چگونگی آشنایی با کیارستمی، سفر او به کرمان و ویژگی های رفتاری او صحبت کرده است. وی می گوید:«آشنایی و دوستی و شاگردی مستقیم بنده از سال هشتاد و سه با آقای کیارستمی شروع شد. سال‌ها بود که کارهای ایشان را می‌شناختم و مثل بسیاری از علاقمندان سینما، شیفته آن‌ها بودم.
در حاشیه همایش«هنر و جهانی شدن» در محل موزه هنرهای معاصر در تهران بود که ایشان را تنها دیدم و با استرس جلو رفتم و سلام کردم. آقای کیارستمی با روی باز پاسخم را دادند و وقتی دستپاچگی مرا دیدند خواستند که همان شب با ایشان تماس بگیرم.
آن تماس آغاز ارتباط مستمر من با این فیلمساز جهانی بود. همان شب و در همان اولین تماس از ایشان دعوت کردم تا به کرمان بیایند، که با توجه به شلوغی برنامه‌های‌شان مرتب به درخواست خود ایشان عقب می‌افتاد تا این که در اسفندماه سال هشتاد و چهار سرانجام این وعده عملی شد.
استاد کیارستمی عزیز، برای دو روز ما را مفتخر فرموده و تشریف آوردند کرمان. حضور صمیمی و معمولی عالی جناب کیارستمی با آن جایگاه بین‌المللی در منزل ما برای خودش حادثه‌ای بود که به خواب بیشتر شبیه است تا واقعیت. شیرین‌ترین لحظاتش همان خوردن نان و ماست محلی و دیدن یک فیلم مستند و گپ‌های کاملاً خودمانی بود. به درخواست من و علاقه شخصی‌ام به اثر تازه استاد، مستند ۳۲ دقیقه‌ای «راه‌ها» که برای اولین بار در جشنواره فجر همان سال به نمایش درآمده بود را آورده بود و با هم دیدیم و به اصرار ایشان چند مستندی که ساخته بودم را دیدند.
ایشان که عاشق لهجه و گویش کرمانی بودند، ترجیح می‌دادند که بیشتر شنونده باشند تا گوینده. بعدش هم خیلی صمیمی و دوستانه و فروتنانه، با من و اعضای خانواده‌ام عکس گرفتند. دوربین‌مان قدیمی بود اما خاطراتی از آن روز رویایی برایم به یادگار گذاشته است. جالب این که عکس‌های مربوط به مادرم را شخص عالیجناب کیارستمی گرفته‌اند.
کیارستمی بزرگ که همان روزها عازم سفر خارج بود، به طور جدی علاقه‌مند شده بود که فیلمی در کرمان، با حال و هوای بومی این جا کار کنند و صد حیف که فرصتش پیش نیامد و حضور دوباره ایشان از ما دریغ شد.
بعد از آن بود که به طور مستمر با ایشان تلفنی صحبت می‌کردم و گهگاه با مادرم هم صحبت می‌کرد و از او می‌خواست که برایش دعا کند.»
قدر لهجه و گویش مان را بدانیم
در این جا می خواهم به خودم اجازه دهم که به خوانندگان صفحه«کرمون» توصیه ای بکنم. توصیه کنم که قدر لهجه، گویش و ضرب المثل ها و واژگان و اصطلاحات موجود در آن را بدانیم. شاید دایره معنایی یک واژه در گویش و لهجه ما به قدری گسترده باشد که گوینده و نویسنده را از کاربرد کلمات بیش تر بی نیاز کند. خاطرم هست که چند سال پیش برای عرض تسلیت به یک دوست که در یکی از روستاهای خوش آب و هوای کرمان سکونت دارد تلفن کردم. بعد از شنیدن تسلیت من گفت:«خیلی ممنون، این برفی است که روی بام همه می نشیند…» و من پس از پایان گفت و گوی تلفنی شروع به مقایسه کردم. مقایسه «برفی که روی بام می نشیند.» با«شتری که در خانه می خوابد.» اصلا به لحاظ شاعرانگی و لطافت قابل قیاس نبودند. «برف» کجا و «شتر» کجا؟ «نشستن برف» کجا و «خوابیدن شتر» کجا؟ و آن همه وجوه شاعرانگی و لطافت ادبی که بسیاری از خوش ذوقان استان مان می کوشند تا آن ها را گردآوری کنند،«که از باد و باران نیابد گزند»