طلای کثیف؛ تهدید به جای فرصت

استفاده فراگیر و بی رویه از منابع و مدیریت نادرست و ناقص پسماندها که طلای کثیف نام گرفته به تهدیدی برای محیط زیست تبدیل شده است.
جوامع بشری ناگزیر در راستای رشد و توسعه، استفاده از انرژی و مواد را در بخش های مختلف به همراه دارند که در ادامه این مصرف، تولید پسماند و در نهایت چگونگی مدیریت این مواد می تواند راه های متفاوتی را پیش روی بشر ترسیم کند.
نبودن برنامه منسجم و فراگیر در بخش جمع آوری پسماندها و البته نا آگاهی قشرهای مختلف جامعه از ارزش زباله ها در کنار خطرناک بودن آنها یکی از معضلات شهری است.
کرمان شهری گسترده با 13 هزار هکتار وسعت، تراکم جمعیت در هر هکتارش 40 نفر است که به گفته مدیران شهری بیانگر پرهزینه و کم درآمد بودن شهرداری است.
این در حالی است که در شهرهای متناسب، تراکم جمعیت در هر هکتار 180 نفر و در تهران حدود 400 نفر است.
ارایه خدمات شهری و از جمله آن جمع آوری زباله در این شهر یکی از اقداماتی است که هزینه های گزافی را بر دوش شهرداری می گذارد، در حالی که آگاهی نداشتن مردم از زیان و حتی سودآور بودن طلای کثیف، بی توجهی به تفکیک زباله ها، بیرون نگذاشتن به موقع آنها و غیره می تواند علاوه بر تحمیل هزینه های زیاد مشکلاتی را نیز به بدنه سلامت جامعه وارد کند.
علیرغم اینکه شهرداری کرمان بارها به این موضوع به عنوان یک دغدغه پرداخته اما تاکنون موضع و برنامه مشخصی را در راستای تبدیل تهدید زباله ها به فرصت به طور فراگیر ارایه نکرده است.
مردم بسیاری از نقاط شهر کرمان بعد از سال ها که موضوع تفکیک زباله ها مطرح شده هنوز زباله های خشک و تر خانگی و غیره را با هم جمع آوری می کنند.
اینکه شهرداری ها و البته در کنار آن اداره کل حفاظت محیط زیست می توانند در تفکر و اجرای تفکیک زباله ها و نقش و جایگاه استفاده مجدد از پسماندها نقش مهم و تاثیرگذاری داشته باشند بر هیچ کس پوشیده نیست.
اداره کل حفاظت محیط زیست امروز سه شنبه اقدام به برگزاری کارگاه مدیریت پسماندها برای شهرداری ها، فرمانداری ها و سایر ارگان های ذیربط کرد که این مهم می تواند آغازی مناسب برای استفاده صحیح و اصولی از پسماندها و همچنین جلوگیری از آسیب های این بخش به محیط زیست باشد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان در حاشیه این کارگاه در گفت و گو با ایرنا، برگزاری کارگاه آموزشی و نشست هم اندیشی مدیریت پسماندها را با رویکرد تبادل تجربیات در زمینه مدیریت پسماندها در کرمان ذکر کرد.
محمود صفرزاده افزود: مدیریت پسماندها باید به طور جدی در دستور کار مسوولان قرار گیرد و امحا و ساماندهی پسماندهای مختلف باید مدیریت شود.
وی گفت: پسماندهای بیمارستانی باید بی خطر سازی و بعد از آن مانند پسماندهای عادی به سازمان بازیافت شهرداری ها تحویل و زباله ها باید به صورت بهداشتی دفن شوند.
وی ادامه داد: قانون برنامه پنجم ماده 193 تکلیف کرده تا پایان برنامه سال چهارم نباید دفن غیربهداشتی زباله داشته باشیم.
مدیرکل حفاظت محیط زیست کرمان گفت: محل دفن زباله ها در شهرستان ها باید مشخص شود و زباله از مبداء تفکیک شود.
وی افزود: پسماندهای فسادپذیر یا تر باید با استفاده از روش های نوین و سازگار با محیط زیست به ورمی کمپوست تبدیل شوند.
صفرزاده تاکید کرد: در بخش پسماندهای خشک نیز موادی چون کاغذ، پلاستیک و لاستیک، فلزات، چوب، منسوجات، نان خشک و غیره مطرح است که با اجرای طرح تفکیک از مبدا بازیابی و استفاده مجدد از برخی از این اقلام امکان پذیر است.
وی گفت: می توان از نخاله های حاصل از پسماند نیز انرژی تولید کنیم.
وی افزود: پسماندها سرمایه های عظیمی هستند که باید آن را مدیریت کرد.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان کرمان اظهار کرد: رها کردن زباله ها در محیط زیست موجب آلوده کردن مولفه های حیات و محیط زیست می شود.
وی به نقش رسانه ها و آگاهی دادن به مردم در راستای مقابله با آلودگی هوا اشاره و تصریح کرد: خبرنگاران در جبهه مقدم تمام حوادث قرار دارند و مطالبات بحق مردم را به گوش مسوولان می رسانند و از سوی دیگر وظایف ذاتی ما را به مردم انتقال می دهند.
صفرزاده گفت: باید برای ارتقای فرهنگ زیست محیطی جامعه تذکراتی از سوی رسانه ها به صورت مداوم داده شود.
مسوول دبیرخانه مدیریت پسماند استان کرمان نیز با اشاره به اینکه پنج نوع پسماند عادی، صنعتی، پزشکی، کشاورزی و ویژه وجود دارد گفت: پسماندهای ویژه در 9 گروه تقسیم بندی می شوند که به دلیل نوع ماهیت و خطر زا بودن به مدیریت خاص نیاز دارند.
داریوش غفاری تصریح کرد: قانون برای هر کدام از پسماندها با توجه به نوع آنها مجری و متولی در نظر گرفته است.
وی گفت: متولی جمع آوری پسماندهای داخل شهر شهرداری ها و در روستا، دهداری ها و بیرون از محدوده شهر و روستا با بخشداری هاست.
وی افزود: برخی از دهیاری ها زباله های روستا را بیرون از محدوده روستا و در بیایان ها رها می کنند.
غفاری تاکید کرد: ما از مردم انتظار تفکیک زباله را داریم که این مهم کمک بزرگی در راستای سالم سازی محیط می کند.
وی گفت: تفکیک زباله ها در مبداء از سرقت زباله های با ارزش جلوگیری می کند، هزینه شهرداری را کاهش می دهد و در کاهش آلوده شدن محیط و بروز بیماری های ناشناخته نیز موثر خواهد بود.
وی افزود: مشکل عمده ما در حال حاضر تحویل مخلوط زباله ها است که این مهم موجب بروز مشکلات زیادی می کند.
این کارشناس، علت اصلی تفکیک نشدن زباله در مبداء را نبودن برنامه ریزی کافی و کمبود اعتبارات و ماشین آلات در این بخش دانست اضافه کرد: برخی از زباله های اطراف جاده ها و ورودی های شهر توسط مسافران و رانندگان رها می شوند.
وی مقابله با تخلیه پسماندهای مختلف و رها نکردن زباله را در اطراف شهرها مرهون تلاش جمعی دانست و گفت: این در حالی است که امکانات بخشداری ها نیز محدود است.
غفاری ادامه داد: چهار منطقه به منظور تخلیه نخاله های ساختمانی در شهر کرمان در نظر گرفته شده است ولی برخی افراد از اجرای دستورات قانونی امتناع می کنند.
مسوول دبیرخانه مدیریت پسماند استان کرمان گفت: متاسفانه نیروی قهریه که باید با افراد متخلف در زمینه تخلیه زباله ها برخورد کند کمرنگ است که به دلیل کمبود نیرو در شهرداری و بخشداری هاست.
وی اظهار کرد: به منظور مقابله با متخلفان تخلیه زباله و نخاله های ساختمانی پلیس باید وارد عمل شود.
وی گفت: پیشنهاد دادیم برای خودروهای حمل فاضلاب خانگی صنفی تعریف شود و این خودروها برای شناسایی بهتر شماره و کد داشته باشند.
غفاری با اشاره به تخلیه فاضلاب توسط خودروهای لجن کش در اطراف شهر و اراضی کشاورزی پسته افزود: در این زمینه نیز پیشنهاد صنف واحد را دادیم تا خودروها با کد مشخص شوند.
وی گفت: این افراد گاهی فاضلاب را در محدوده منابع آب آشامیدنی شهر و زمین های پسته تخلیه می کنند که برخی از این افراد به دام قانون افتاده اند و در محاکم قضایی نیز برای آنها رای صادر شده است.
وی بیان کرد: از پلیس خواستیم رانندگان خودروهایی را که اقدام به تخلیه پسماندها می کنند دستگیر کند در حالی که پلیس در این زمینه قول مساعد داده است ولی هنوز تا رسیدن به نقطه مطلوب فاصله داریم.
غفاری از مردم خواست موارد تخلف در زمینه تخلیه زباله و پسماندها را در اطراف شهر به صورت مستند با شماره پلاک خودرو به شماره تلفن 2- 32810131 اطلاع دهند.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماندهای شهرداری کرمان نیز گفت: روزانه 350 تا 400 تن زباله در شهر کرمان تولید می شود که این زباله ها به صورت یک شب در میان از معابر فرعی و هر شب از معابر اصلی از ساعت 9 به بعد جمع آوری می شوند.
اسماعیل جهانشاهی با اشاره به اینکه تفکیک زباله های شهر کرمان از مبداء توسط یک پیمانکار و در برخی مناطق در حال انجام است گفت: طرح تفکیک زباله از مبدا در شهرک ارتش، نماز، ولایت، مهدیه، فاز یک شهرک ایرانمنش در حال انجام است.
وی ادامه داد: این طرح در شهرک سرجنگلداری و شهید باهنر نیز به صورت پایلوت انجام می شود.
وی بیان کرد: آموزش هایی نیز به منظور تفکیک زباله ها به مردم این مناطق و برخی مدارس و مهدکودک ها ارایه شده است.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماندهای شهرداری کرمان تصریح کرد: هم اکنون سه کانکس در چهارراه ابن سینا، شهید مصطفی خمینی و ابتدای خیابان شهدا شهر کرمان به منظور جمع آوری پسماندهای خشک مستقر هستند که این کانکس ها با تحویل پسماندهای خشک مردم به آنها مواد شوینده تحویل می دهند.
وی گفت: بنا براین است بزودی تعداد کانکس های جمع آوری پسماندهای خشک در شهر کرمان به 10 کانکس افزایش پیدا کند.
جهانشاهی به طرح جمع آوری کاغذ از ادارات اشاره و تصریح کرد: این طرح نیز در حال اجرا است.
وی گفت: ساماندهی کارگاه های بازیافت پسماندها و انبارهای موقت نگهداری ضایعات بازیافتی در دستور کار قرار دارد.
وی افزود: تاکنون حدود 100 کارگاه نگهداری بازیافت ها در شهر کرمان شناسایی و اخطار دریافت کرده اند.
مدیرعامل سازمان مدیریت پسماندهای شهرداری کرمان گفت: این کارگاه ها بدون نظارت فعالیت می کردند و گاهی اقدام به نگهداری پسماند غیر مجاز می کنند که مشکل آفرین می شوند.
وی از فعالیت کارخانه تولید ورمی کمپوست در جاده کوهپایه و در جوار سایت امحاء زباله ها خبر داد.
وی اظهار کرد: طرح تحقیقاتی تولید کود ورمی از زباله با دانشگاه پیام نور در حال انجام است.
جهانشاهی گفت: در نظر داریم کود ورمی را با ارایه سبد تولید این کود به منازل در خانه ها تولید کنیم.
وی ادامه داد: در این طرح قرار است سبد حاوی کرم ورمی به منازل ارایه شود و بعد از آموزش خانواده ها کود را استحصال کنیم و در قبال کود، گل و گیاه به هدیه بدهیم.
وی گفت: این طرح تا پایان سال جاری در برخی از مناطق شهر کرمان اجرایی خواهد شد.
این مسوول از تهیه کیسه های پارچه ای به جای کیسه های خرید پلاستیکی به عنوان یک طرح در دست اقدام شهرداری نام برد و افزود: کیسه های پلاستیکی معضلی برای محیط زیست هستند و این طرح تا پایان سال جاری به مرحله اجرا در خواهد آمد.
گزارش از نجمه حسنی