شیء شناخته شده معروف به P.Herc.Paris.3 شبیه به توده‌ای خاکستری تیره، به‌اندازه و شکل یک موز است. این دلیل لقب آن است: پسر موزی. در واقع، این یک متن پاپیروس است که در خرابه‌های یک ویلا در شهر رومی هرکولانئوم در کامپانیا پیدا شده است. این متن همراه با صدها متن دیگر در کتابخانه ویلا، زمانی که گازهای سوزان به دنبال همان فوران آتشفشان وزوو در سال ۷۹ میلادی که شهر نزدیک پمپئی را نیز دفن کرد، شهر را فراگرفتند، کربنی زه شدند. اگرچه متون جان سالم به در بردند، اما کربنی شدن آن‌ها باز کردن آن‌ها را تقریباً غیرممکن کرده است. حالا، تقریباً ۲۰۰۰ سال بعد، برای اولین‌بار کلماتی از داخل پسر موزی آشکار شده‌اند، زمانی که داوطلبان در یک مسابقه جایزه با استفاده از پرتو ایکس و هوش مصنوعی این متن را به‌صورت مجازی باز کرده‌اند.

اولین کلمه‌ای که پیدا شد، در ۱۲ اکتبر اعلام شد، «porphyras» بود که به معنای «بنفش» در زبان یونانی باستان است. این کلمه توسط لوک فاریتور، دانشجوی علوم رایانه در دانشگاه نبراسکا – لینکلن، کشف شد که باعث شد ۴۰، ۰۰۰ دلار جایزه به او تعلق بگیرد. آقای فاریتور بر کار کیسی هندمر، یک فیزیک‌دان سابق ناسا که بررسی تصاویر پرتو ایکس پسر موزی الیه‌های کربنی زه را شناسایی کرده بود، بنا نهاد. طرح الگوی مشخص ترک‌خوردگی نشانه وجود جوهر بود.

همان کلمه بعداً توسط «یوسف نادر»، دانشجوی رباتیک در دانشگاه آزاد برلین نیز پیدا شد. (دکتر هندمر و آقای نادر هر دو جایزه ۱۰ هزار دلاری دریافت کردند.) آقای نادر از آن زمان تصویری از متن نشان داده است که چهارستون متن را کنار هم‌نشان می‌دهد. برای محققان کلاسیک، این مسئله بسیار هیجان‌انگیز است. فرض می‌شود این ویلا متعلق به لوسیوس کالپورنیوس پیزو، پدرزن ژولیوس سزار، بوده است. توانایی خواندن کتابخانه غنی آن می‌تواند به طور قابل‌توجهی تعداد متونی که از دوران باستان باقی‌مانده‌اند را افزایش دهد. هم‌اکنون حدس و گمان‌های هیجان‌انگیزی در مورد نمایشنامه‌های گمشده، آثار فلسفی جدید یا حتی حماسه‌های گمشده وجود دارد.

تلاش‌ها برای خواندن این متون از دهه ۱۷۵۰ آغاز شد، زمانی که ویلا دوباره کشف شد. تلاش‌ها برای باز کردن آن‌ها با چاقو باعث فرسوده‌شدن آن‌ها شد. آنتونیو پیاجیو، یک مرمت‌کار از واتیکان، به رسمیت شناختن شکنندگی آن‌ها، در سال ۱۷۵۴ ماشینی ساخت تا بتواند متون را به‌آرامی با استفاده از وزنه‌هایی به‌وسیله ریسمان‌باز کند. حتی آن زمان نیز، متون بازشده فرسوده می‌شدند و قطعات باقی‌مانده تقریباً غیر قابل خواندن بودند: جوهر مبتنی بر کربن سخت بود که روی پاپیروس مشکی دیده شود. اما چند نویسه‌ای که می‌شد خواند، نشان داد برخی از متون آثار فلسفی نوشته شده به زبان یونانی باستان هستند.

یک‌چهارم قرن بعد، در سال ۱۹۹۹، دانشمندان از دانشگاه بریگام یانگ برخی از این قطعات را با نور مادون‌قرمز روشن کردند. این امر تضاد قوی بین پاپیروس و جوهر ایجاد کرد که متن را خواناتر کرد. تصویربرداری چند طیفی در سال ۲۰۰۸، ترکیبی از بسیاری از طول‌موج‌های نور، حتی بهتر بود و کلمات قبلاً غیر قابل خواندن را آشکار کرد. بسیاری از قطعات متعلق به متونی نوشته شده توسط فیلسوف یونانی فیلودموس گادارا بودند. تا آن زمان، آن‌ها فقط از ذکر در دیگر آثار شناخته می‌شدند. (بااین‌حال، سیسرون طرف‌دار شعر او بود.)

حدود ۵۰۰ متن همچنان باز نشده باقی‌مانده‌اند. باتوجه‌ به آسیبی که وارد می‌کند، دیگر تلاش فیزیکی برای باز کردن آنها انجام نمی‌شود. به‌جای آن، تمرکز به سمت پیداکردن راه‌هایی برای باز کردن مجازی آن‌ها تغییر کرده است، با استفاده از اسکن 3D متون پیچ‌خورده برای تولید مجموعه‌ای از تصاویر 2D خوانا. پیش‌گام این رویکرد دبلیو. برنت سیلز، دانشمند رایانه در دانشگاه کنتاکی است. در سال ۲۰۰۹ او ترتیب اسکن پسر موزی و یک متن دیگر شناخته شده به‌عنوان کوسه چاق را در دستگاه توموگرافی رایانه‌ای پرتو ایکس، از نوعی که معمولاً برای اسکن‌های پزشکی استفاده می‌شود، داد تا برای اولین‌بار تصاویر دقیقی از ساختارهای داخلی آن‌ها تولید شود. اما جوهر داخل متون در تصاویر پرتو ایکس قابل‌تشخیص نبود.

در سال ۲۰۱۵، دکتر سیلز یک متن کربنی زه متفاوت یافت شده در سال ۱۹۷۰ در آن جدی، نزدیک دریای مرده در اسرائیل را تجزیه‌وتحلیل کرد. این متن با جوهری غنی از فلز نوشته شده بود که در تصاویر پرتو ایکس به‌شدت مشخص بود. (متن، کتاب لاویان ثابت شد.) این امر تأیید کرد که در شرایط مناسب، واقعاً باز کردن دیجیتال یک متن کربنی زه و خواندن محتوای آن امکان‌پذیر است.

گام بعدی ترکیب رویکردهای موجود در یک روش جدید بود. در سال ۲۰۱۹، دکتر سیلز ترتیب اسکن با وضوح‌بالای پسر موزی، کوسه چاق و چهار قطعه از متون دیگر را در منبع نور الماسی در بریتانیا، یک شتاب‌دهنده ذرات که می‌تواند نور پرتو ایکس قوی‌تری نسبت به اسکنر توموگرافی کامپیوتری تولید کند، داد. سپس تصاویر مادون‌قرمز از قطعات که در آن‌ها جوهر به‌راحتی قابل‌مشاهده است را با تصاویر پرتو ایکس همان قطعات که در آن جوهر قابل‌مشاهده نیست، جفت کرد.

امسال اوایل، استفان پارسونز، دانشجوی تحصیلات تکمیلی که با دکتر سیلز کار می‌کرد، دو مجموعه تصویر را به یک مدل یادگیری ماشین داد که با استفاده از اسکن‌های مادون‌قرمز به خودش یاد داد چطور علائم کم‌رنگ جوهر را در تصاویر پرتو ایکس تشخیص دهد. با اعمال مدل حاصل به تصاویر پرتو ایکس از متون پیچ‌خورده، در تئوری می‌توانست محتوای آن‌ها را آشکار کند. در این مرحله، رمزگشایی از متون به یک مسئله نرم‌افزاری بسیار پیچیده تقلیل یافته بود. اما هنوز نیاز بود که آن نرم‌افزار بهبود یابد و مقیاس آن بزرگ شود.

نت فریدمن، یک مدیر اجرایی و سرمایه‌گذار فناوری با علاقه به رم باستان، وارد عمل شد. آقای فریدمن پیشنهاد داد که بهترین راه برای شتاب بخشیدن به امور برگزاری یک مسابقه و اعطای جوایز برای انجام وظایف مختلف است. آقای فریدمن و دنیل گراس، کارآفرین دیگری، در مارس چالش وزوو را با صندوق جایزه ۲۵۰ هزار دلاری راه انداختند. سایر اهداکنندگان صنعت فناوری به‌زودی آن را به بیش از یک میلیون دلار افزایش دادند. برای شروع کار، اولین چالش در وبگاه Kaggle که مسابقات علم داده میزبانی می‌کند، گذاشته شد تا مدل تشخیص جوهر توسعه داده شده توسط دکتر پارسونز بهبود یابد.

بیش از ۱۲۰۰ تیم شرکت کردند. بسیاری در چالش‌های بعدی برای بهبود ابزارهای تشخیص جوهر و «سگمنتسازی» که به فرایند تبدیل اسکن‌های 3D به تصاویر 2D از سطح متن گفته می‌شود، رقابت کردند.

دکتر هندمر با بررسی دقیق تصاویر سگمنت شده از پسر موزی، متوجه شد که الگوی ترک‌خوردگی نشانه وجود جوهر است. آقای فاریتور از این یافته برای بهینه‌سازی مدل یادگیری ماشین خود برای پیداکردن ترک‌های بیشتر استفاده کرد، سپس از این ترک‌ها برای بهینه‌سازی بیشتر مدل خود بهره برد، تا در نهایت کلمات خوانا کشف شد.

آقای نادر از یک رویکرد متفاوت استفاده کرد، ابتدا با «آموزش نظارت نشده» روی تصاویر سگمنت شده شروع کرد، به سیستم یادگیری ماشینی گفت هر الگویی که می‌تواند پیدا کند بدون هیچ راهنمایی خارجی. سپس مدل حاصل را با استفاده از موفق‌ترین مدل‌های چالش تشخیص جوهر Kaggle تنظیم کرد. پس از دیدن نتایج اولیه آقای فاریتور، او این مدل را بر روی همان بخش پسر موزی اعمال کرد و حروفی که به نظر می‌رسید پیدا شده باشد. سپس به‌صورت تکراری، مدل خود را با استفاده از حروف یافت شده بهبود بخشید. به‌آرامی اما مطمئن، توانایی مدل برای یافتن حروف بیشتر افزایش یافت. همه نتایج قبل از اعطای جوایز توسط متخصصان پاپیروس‌شناسی ارزیابی شدند.

همان‌قدر که فناوری مهم است، نحوه سازماندهی تلاش‌ها نیز حائز اهمیت است. در واقع، این اعمال روش توسعه نرم‌افزار منبع‌باز، حوزه تخصصی آقای «فریدمن»، بر روی یک معمای باستان‌شناسی است. او می‌گوید: «این یک همکاری منحصربه‌فرد بین بنیان‌گذاران فناوری و دانشگاهیان است تا گذشته را به حال بیاورد با استفاده از ابزارهای آینده.» دکتر سیلز معتقد است که تحریک رقابت باعث شده تا معادل ۱۰ سال تحقیق در ۳ ماه گذشته انجام شود.

آقای فریدمن فکر می‌کند ۷۵ درصد احتمال دارد که تا پایان سال کسی جایزه بزرگ ۷۰۰ هزار دلاری را که نیاز به شناسایی چهار قطعه جداگانه حداقل ۱۴۰ نویسه دارد، ببرد. او می‌گوید: «اکنون یک مسابقه است. ما سال آینده کتاب‌های کامل خواهیم خواند.»

توانایی خواندن پسر موزی در واقع فقط آغاز کار خواهد بود. تنها بخش کوچکی از ادبیات یونان و رم باستان تا به امروز زنده مانده است. اما اگر صدها متن دیگر بازیابی شده از ویلا بتوانند اسکن و با همان ابزار خوانده شوند، به طور چشمگیری تعداد متون باستانی موجود افزایش می‌یابد. دکتر سیلز می‌گوید امیدوار است متون هرکولانئوم حاوی «یک متن کاملاً جدید و قبلاً ناشناخته» باشد. آقای فریدمن به‌ویژه امیدوار است یکی از حماسه‌های گمشده یونانی در آن‌ها پیدا شود.

حتی مهم‌تر، همه این‌ها ممکن است به نوبه خود علاقه به حفاری گسترده‌تر ویلا را احیا کند، آقای فریدمن می‌گوید. متون موجود از یک‌گوشه کتابخانه‌ای به دست آمده‌اند که احتمالاً در چندین طبقه گسترده شده بوده است. اگر چنین باشد، ممکن است حاوی هزاران متن به زبان‌های یونانی و لاتین باشد. یکی از دلایل کمبود متون کلاسیک این است که پاپیروسی که روی آن نوشته شده‌اند در اقلیم معتدل و بارانی اروپا به‌خوبی حفظ نمی‌شود؛ از همین‌رو است که دکتر سیلز یادآوری کند کربنی شدن متون که خواندن آن‌ها را بسیار دشوار می‌کند، باعث بقای آن‌ها برای آیندگان شده است و اینکه قطعات متونی که هنگام بازکردن فیزیکی فرسوده شدند، در نهایت می‌توانستند کلید باز کردن مجازی بقیه آن‌ها را فراهم کنند.