صبح سه‌شنبه بیستم اردیبهشت آتش در پناهگاه حیات‌وحش مهروئیه زبانه کشید، اهالی روستای «مهروئیه پایین»، از باقی روستاها به حریق نزدیک‌تر بودند. همین هم شد که گرچه جمعی از اهالی مهروئیه بالا، سرگُریج، حیدرآباد برای خاموش کردن آتش رفتند اما حضور مهروئیه پایینی‌ها پررنگ‌تر بود. آتش همچنان خودش را از میان شاخ‌ و برگ‌های جنگل کهور جلو می‌کشید و پیش می‌رفت تا با خاکستر شدن هر درخت و سرخ شدن شاخه‌های درخت دیگر،‌ لحظه به لحظه ذخیره ارزشمند جنگل‌های کهور بیش از پیش آب برود،‌ بی‌آنکه تجهیزات چندان کافی باشد تا حریق را مهار کند.

صالح اصغری از اهالی مهروئیه پایین است که از همان ساعات اولیه برای خاموش کردن آتش به دل حریق زد‌، او به «پیام ما» می‌گوید: «مردم در ساعات اولیه مانع پیشروی شدند اما کار اصلی را آتشنشان‌های شهرستان کهنوج فاریاب و بلوک به همت نیروهای پیاده محیط زیست جیرفت عنبرآباد و کهنوج، تعدادی از اعضای اداره راه و شهرسازی کهنوج و سایرین انجام دادند، ساعت سه عصر هم لودر رسید و راه را باز کرد.»
به گفته این فعال محیط زیست روستای مهروئیه پایین ۱۸ ساعت طول کشید تا حریق با ورود ۶ دستگاه آتش‌نشانی دهیار‌ های شهرستان‌های اطراف و سه دستگاه لودر مهار شود. او می‌افزاید: « در حالی که جنگل‌ کهور مهروئیه آنقدر اهمیت دارد که در یونسکو هم ثبت شده شاهد بودیم 35 هکتار آن تنها در یک آتش‌سوزی سوخت و خاکستر شد.»
پناهگاه حیات وحش مهروئیه که در محدوده شهر فاریاب و 60 کیلومتری شمال کهنوج و 100 کیلومتری جنوب غربی جیرفت قرار گرفته از جمله مناطق چهارگانه‌ سازمان حفاظت محیط زیست است که ثبت آن به اوایل دهه 50 شمسی برمی‌گردد. در سال 1350 این منطقه با هفت هزار هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده اعلام شده و چهار سال بعد به واسطه اهمیتی که داشت سطح حفاظتی آن افزایش یافته و عنوان پناهگاه حیات‌وحش به آن داده شد. گرچه در سال‌های ابتدایی انقلاب مانند سایر مناطق، جامعه محلی حاشیه پناهگاه نسبت به تصرف بخشی از اراضی آن اقدام کردند با این حال بخش بزرگی از منطقه یعنی ۵,۵۸۲ هکتار آن تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست باقی ماند. پناهگاه حیات وحش مهروئیه هم زیستگاهی برای یک گونه نایاب پرنده یعنی «جیرفتی» است و هم زیستگاه خرس سیاه آسیایی به حساب می‌اید. همچنین این پناهگاه حیات‌وحش جزو آخرین بازمانده‌های جنگل‌های جلگه‌ای کهور در جنوب شرق ایران است که همین موضوع اهمیت ویژه‌ای به آن می‌بخشد،‌ البته زمانی که از این عرصه‌ها به عنوان جنگل‌های کهور یاد می‌کنیم به این معنا نیست که گونه‌های دیگر در آن یافت نشود. در واقع این جنگل‌ها هم به واسطه گونه کهور اهمیت دارند و هم به واسطه دو گونه اسکنبیل و قیچ.
اصغری، فعال محیط زیست ساکن در روستای مهروئیه پایین، معتقد است اگر در زمان آغاز حریق یک پایگاه آتش‌نشانی یا یک دستگاه لودر در منطقه بود بیش از 35 هکتار از جنگل‌های کهور طعمه آتش نمی‌شد و در همان ساعت‌های اولیه می‌‌توانستند آن را مهار کنند. او می‌گوید: «تا زمانی که ماشین‌های آتش‌نشانی و لودرها برسند،‌ ما زمان زیادی را از دست داده بودیم و بخش‌های بیشتری از جنگل سوخته بود».
سلمان لطفی دهیار روستای «مهروئیه» پایین راهکار اطفای حریق را نه تجهیزاتی مانند لودر و ماشین آتش‌نشانی بلکه استفاده از پهپاد می‌داند. او به «پیام ما» می‌گوید: «تنها راه این است که پهپاد را به آسمان بفرستیم و از آنجا آتش را خاموش کنیم،‌ لودر در این زمینه تنها می‌تواند نقش پشتیبان را داشته باشد.»
او در همین رابطه به رایزنی‌هایی اشاره می‌کند که در حال انجام آن با مقامات استانی برای در اختیار گرفتن پهپاد هستند و می‌افزاید: «اگر زمان حریق باد شدیدی هم می‌وزید نه تنها تمام جنگل سوخته بود بلکه مهروئیه پایین هم می‌سوزاند و خسارت‌های جبران‌ناپذیری به بار می‌آورد.»
جلگه‌ای بودن زمین همچنین اطفای زمینی حریق را با دشواری روبه‌رو می‌‌کند. دهیار روستای مهروئیه پایین با بیان این مطلب توضیح می‌دهد: «ماشین‌ها به واسطه نرمی زمین در جنگل‌های کهور گیر می‌افتند و راننده‌ها می‌ترسند برای اطفای حریق وارد منطقه شوند،‌ همچنین برای اینکه لودر یا ماشین آتش‌نشانی برای رسیدن به حریق نیاز به جاده دارند که همین موضوع به تخریب منطقه و از بین رفتن درختان منجر می‌شود.»
به گفته لطفی پرسنل محیط زیست تلاش کردند آتش را خاموش کنند اما توان آنها برای این کار محدود بود. او می‌گوید: «آتش که شروع شد شلنگ‌ها را به هم چسباندیم تا آتش را خاموش کنیم،‌ مشکلات هم کم نبود، پوشش گیاهی منطقه به گونه ای است که چند لایه برگ روی هم قرار گرفته است،‌ همین عامل هم سبب شد پای چند نفر دچار سوختگی شود و جراحات جزئی داشته باشیم. علاوه بر اینکه در این حریق شلنگ‌ها در چند نقطه دچار سوختگی شدند و با پیشروی حریق، نیروی انسانی که برای اطفا آمده بودند،‌ ناچار به عقب نشینی شدند.»
دهیار روستای مهروئیه پایین اضافه می‌‌کند: «با نگهبان و محیط‌بان و بدون تجهیزاتی مثل پهپاد نمی‌شود مهروئیه را حفظ کرد. زمانی که محیط‌بان برای گشت‌زنی به یک نقطه می‌رود ممکن است در گوشه‌ای دیگر حریق آغاز شود. با ماشین و لودر هم کار پیش نمی‌رود،‌ آنها 1000 لیتر آب می‌آورند که خیلی زود تمام می‌شود و ناچار می‌شوند برگردند و دوباره مخزن خود را پر کنند. تنها پهپاد است که می‌تواند جان مهروئیه را نجات دهد.»
«شرق جنگل‌های مهروئیه زمین‌های کشاورزی است، زمین‌هایی که در آنها گندم کشت می‌شود و همین فصل،‌ زمان برداشت آنها از سوی کشاورزان است. اگر آتش به شرق می‌رسید،‌ علاوه بر سوختن درختان کهور،‌ اسکنبیل و قیچ،‌ مزارع را هم آتش می‌زد، گندم‌های خشک می‌سوختند و حریق جلو می‌رفت تا چیزی از زندگی مردم باقی نماند» لطفی با بیان این مطلب به «پیام ما» درباره منشا حریق می‌‌گوید: « درباره اینکه حریق چطور شروع شده، هیچکس اطلاعی ندارد،‌ برخی می‌گویند به واسطه وجود شیشه‌ و حالت ذره‌بینی شدن آن است و یا عوامل دیگر، ولی هیچکس نمی‌داند چرا آتش شروع شده است.»
حسام حسینی فرماندار فاریاب اما در گفت‌وگویی که با «راه آرمان» داشته اعلام کرده طبق اعلام تیم های آتش نشانی علت این آتش‌سوزی عامل انسانی است. به گفته او سطح آتش‌سوزی جنگل‌های مهروئیه فاریاب در ابتدا پنج هکتار بوده اما به دلیل کمبود امکانات این آتش‌سوزی به ۱۵ هکتار و هم اکنون به ۳۵ هکتار رسیده است.
نخستین حریق در جنگل‌های مهروئیه فاریاب در سال 1401 در 20 اردیبهشت ماه آغاز شد و نیروهای مردمی و دولتی و .. توانستند آن را مهار کنند. با این حال از صبح جمعه 23 اردیبهشت بار دیگر حریق در این منطقه آغاز شده است. حریقی که بار دیگر به جان کهورهای منطقه افتاده و از آنها قربانی می‌گیرد. نکته تلخ اینکه جستجوی نام «جنگل‌های کهور مهروئیه» در اینترنت تنها به برخی اطلاعات درباره اهمیت این منطقه محدود و غالب خبرها به حریق مربوط می‌شود. حریقی که هر چند سال یکبار بخشی از این ذخیره ارزشمند را می‌بلعد و خاکستر می‌‌کند. در مقابل جستجو درباره مدیریت حریق در این منطقه و تامین تجهیزات و امکانات برای آن به جایی نمی‌رسد.